مواردی که قضا و کفاره روزه واجب است
در چه مواردی قضا و کفاره لازم است؟
مواردی که قضا و کفاره روزه واجب است
مسأله 1658 اگر در روزه رمضان عمداً قی کند یا در شب جنب شود و به تفصیلی که در مسأله 1630 گفته شد سه مرتبه بیدار شود و بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود فقط باید قضای آن روز را بگیرد و چنانچه عمداً اماله کند یا سر زیر آب ببرد بنا بر احتیاط واجب باید کفاره هم بدهد (1) ولی اگر کار دیگری که روزه را باطل می کند عمداً انجام دهد در صورتی که می دانسته آن کار روزه را باطل می کند قضا و کفّاره بر او واجب می شود.
(1) (نوری:) و اگر کار دیگری که روزه را باطل می کند عمداً انجام دهد، قضا و کفاره بر او واجب می شود.
(اراکی:) مسأله اگر در روزه رمضان عمداً قی کند یا به خدا یا پیامبر نسبت دروغ دهد و یا غبار به حلق برساند یا سر زیر آب ببرد بنا بر احتیاط واجب باید کفاره هم بدهد و اگر کار دیگری که روزه را باطل می کند عمداً انجام دهد قضا و کفاره بر او واجب می شود.
(خوئی، تبریزی:) مسأله اگر در روزه رمضان در شب جنب شود و به تفصیلی که در مسأله گفته شد بیدار شود و دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود فقط باید قضای آن روز را بگیرد. ولی اگر کار دیگری که روزه را باطل می کند عمداً انجام دهد، در صورتی که می دانسته آن کار روزه را باطل می کند، قضا و کفاره بر او واجب می شود.
(گلپایگانی، صافی:) و یا بیدار بشود و برای مرتبه سوم بخوابد و بیدار نشود..
(صافی:) و بنا بر احتیاط مستحب برای مرتبه سوم کفاره نیز بدهد..
(گلپایگانی، صافی:) و این حکم در ارتماس بنا بر احتیاط واجب است.
(بهجت:) مسأله کسی که روزه ماه مبارک رمضان بر او واجب است اگر به عمد یا شبه عمد روزه خود را باطل کند باید علاوه بر قضای آن کفاره بدهد مگر در مواردی که بعداً گفته خواهد شد.
(فاضل:) مسأله اگر در روزه رمضان عمداً قی کند فقط قضای آن روز را باید بگیرد و چنانچه در شب جنب شود و به تفصیلی که در مسأله [1630] گفته شد سه مرتبه بیدار شود و بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود یا عمداً اماله کند یا سر زیر آب ببرد یا دروغی را به خدا و پیغمبر صلی اللّه علیه و آله و سلم نسبت بدهد، بنا بر احتیاط واجب کفاره هم باید بدهد، ولی اگر غیر از اینها کار دیگری که روزه را باطل می کند عمداً انجام دهد، در صورتی که می دانسته آن کار روزه را باطل می کند قضا و کفاره بر او واجب است.
(زنجانی:) مسأله اگر روزه دار در روزه ماه رمضان عمداً و بدون اضطرار و اکراه یا رعایت واجب مهمتر یا مساوی کاری که روزه را باطل می کند، انجام دهد در صورتی که می دانسته یا تردید داشته آن کار روزه را باطل می کند، قضا و کفاره بر او واجب می شود، ولی در پاره ای موارد که در مسأله [1688] گفته خواهد شد تنها قضا واجب می شود.
(سیستانی:) مسأله اگر کسی روزه ماه رمضان را به خوردن یا آشامیدن یا جماع یا استمناء یا باقی ماندن بر جنابت باطل کند در صورتی که از روی عمد و اختیار باشد و از روی ناچاری و جبر نباشد، اضافه بر قضا کفاره هم بر او واجب می شود، و احتیاط مستحب آن است که کسی که روزه را به غیر آن چه گفته شد باطل کند اضافه بر قضا کفاره هم بدهد.
(مکارم:) مسأله کارهایی که روزه را باطل می کند اگر عمداً و با علم و اطلاع انجام دهد علاوه بر این که روزه او باطل می شود و قضا دارد، کفاره نیز دارد، ولی اگر به خاطر ندانستن مسأله باشد کفاره ندارد، ولی احتیاط آن است که قضا کند.
[اگر به واسطه ندانستن مسأله کاری انجام دهد که روزه را باطل می کند]
مسأله 1659 اگر به واسطه ندانستن مسأله کاری انجام دهد که روزه را باطل می کند (1)، چنانچه می توانسته مسأله را یاد بگیرد، بنا بر احتیاط واجب کفاره بر او ثابت می شود (2) و اگر نمی توانسته مسأله را یاد بگیرد یا اصلًا ملتفت مسأله نبوده (3) یا یقین داشته که فلان چیز روزه را باطل نمی کند، کفاره بر او واجب نیست.
این مسأله در رساله آیت اللّه بهجت نیست
(1) (خوئی، تبریزی:) ظاهر این است که کفاره برای او واجب نیست (تبریزی: و باید آن روز را امساک کرده و بعد قضا نماید) ولی اگر عمداً به خدا و پیغمبر صلی اللّه علیه و آله و سلم به دروغ نسبتی بدهد و بداند که حرام است کفاره نیز واجب است اگر چه نداند این عمل روزه را باطل می کند.
(2) (نوری:) بنا بر احتیاط کفّاره بر او واجب می شود..
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(گلپایگانی، صافی:) چنانچه در یاد گرفتن مسأله تقصیر کرده و در وقت به جا آوردن آن کار احتمال مفطر بودن آن را می داده کفاره بر او واجب می شود و اگر در وقت به جا آوردن آن غفلت داشته کفاره واجب نیست اگر چه أحوط است و هم چنین اگر در یاد گرفتن مسأله تقصیر نکرده باشد کفاره واجب نیست.
(صافی:) و اگر در وقت به جا آوردن آن غفلت داشته، بنا بر احتیاط کفاره لازم است ولی اگر در یاد گرفتن مسأله تقصیر نکرده باشد کفاره واجب نیست.
(فاضل:) چنانچه جاهل مقصر بوده بنا بر احتیاط کفاره بر او واجب می شود و اگر جاهل قاصر بوده یعنی در ندانستن خود معذور بوده است مانند این که یقین داشته که فلان چیز روزه را باطل نمی کند کفاره بر او واجب نیست.
(3) (اراکی:) کفاره بر او واجب نیست.
(سیستانی:) مسأله اگر کسی چیزی از آن چه را که گذشت انجام دهد در حالی که عقیده قطعی داشته که روزه را باطل نمی کند کفاره بر او واجب نیست و هم چنین است کسی که نمی دانسته روزه بر او واجب است مانند کودکان در اوائل بلوغ.
(مکارم:) مسأله هر گاه به واسطه بی اطلاعی و ندانستن مسأله کاری را انجام دهد که می داند حرام است، ولی نمی دانسته است که روزه را باطل می کند، بنا بر احتیاط کفاره بر او واجب است.
(زنجانی:) مسأله اگر به واسطه ندانستن مسأله خیال می کرده که کاری روزه را باطل نمی کند و حلال است و آن را انجام دهد فقط قضا بر او واجب است، هر چند می توانسته مسأله را یاد بگیرد و در یاد گرفتن آن کوتاهی کرده که در این صورت؛ اگر چه گناه کار است، ولی کفاره لازم نیست.
مسأله اختصاصی
(زنجانی:) مسأله 1669 اگر روزه دار یقین کند که مغرب شده و افطار کند و بعد معلوم شود مغرب نبوده، قضا ندارد؛ خواه علت اشتباه، تاریکی هوا باشد یا وجود ابر ولی اگر یقین به مغرب نکرده باشد، نباید افطار کند، هر چند گمان به مغرب داشته باشد و اگر افطار کرد هم قضا و هم کفاره واجب است، مگر بعداً معلوم شود که مغرب بوده است.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
مواردی که قضا و کفاره لازم است:
1 -کارهايی که روزه را باطل می‌کند، اگرعمداً انجام شود، علاوه بر قضاء، کفاره هم واجب می شود.
2- اگر کاری انجام دهد که می‌داند حرام است ــ هر چند نداند روزه را باطل می‌کند ــ، روزه باطل می شود و علاوه بر قضا، بنابر احتياط واجب بايد کفاره هم بدهد.
3- اگر کسی ــ که گفتۀ او قابل اعتماد نیست ــ بگويد مغرب شده و روزه دار افطار کند، سپس بفهمد که مغرب نبوده، قضا و کفاره بر او واجب می‌شود.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای
- مبلغ فطریه و كفاره امسال براي هر نفر
- – كفاره نزديكي جنسي زن و شوهر در روزه
- – كفاره استمنا در روزه چيست
- فرق کفاره افطار عمدى با کفاره مريض
- – حكم تاخير در پرداخت كفاره روزه
- – كفاره آميزش و يا خوردن حرام در روزه
- – كفاره باطل كردن روزه و سفر پس از آن
- – كفاره روزه نگرفتن در ماه رمضان
- – كفاره روزه بيمار چگونه است
