نماز قضا

1-اگر تعداد نماز قضا را نداند و فراموش کند، از اینجا کلیک کنید و مطالعه نمایید.

2- رعایت ترتیب نماز قضا را از اینجا کلیک کنید و مطالعه نمایید.

3-احکام نماز قضا میت را از اینجا کلیک کنید و بخوانید. /// نماز قضای پدر و مادر را از اینجا کلیک کنید و مطالعه نمایید.

[کسی که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده]

مسأله 1370 کسی که نماز واجب (1) خود را در وقت آن نخوانده باید قضای آن را به جا آورد، اگر چه در تمام وقت نماز، خواب مانده یا به واسطه مستی (2) نماز نخوانده باشد (3)، ولی نمازهای یومیه ای را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده، قضا ندارد (4).

 (1) (سیستانی:) نماز یومیه.. (2) (مکارم:) به واسطه بیماری یا مستی..

(3) (مکارم:) امّا کسی که در تمام وقت بی هوش بوده قضا بر او واجب نیست، هم چنین کافری که مسلمان شده و زنی که در حال حیض یا نفاس بوده.

(بهجت:) ولی کسی که در تمام وقت نماز هنوز بالغ نشده و یا دیوانه و یا بی هوش است و یا زنی که در تمام وقت نماز در حال حیض یا نفاس است، نمازی که اینها نخوانده اند قضا ندارد مگر این که قبل از تمام شدن وقت نماز، این افراد از چنین حالی خارج شوند یعنی شخص غیر بالغ به تکلیف برسد و بیهوش به هوش آید و زن از حیض و نفاس پاک شود و مجنون عاقل شود که در این صورت، نمازی را که لا اقل یک رکعت از آن را و لو با تیمّم و حذف مستحبّات، در وقت می توانسته بخواند و نخوانده، باید قضا نماید.

(سیستانی:) و هم چنین است هر نماز واجب دیگری که آن را در وقتش نخواند، حتّی بنا بر احتیاط لازم نمازی را که در وقت معیّنی به نذر بر او واجب شده؛ ولی نماز عید فطر و قربان قضا ندارند و هم چنین نمازهایی را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد چه نمازهای یومیه باشد چه غیر آن و حکم قضا در نماز آیات خواهد آمد.

(4) (گلپایگانی، صافی:) و هم چنین کسی که در تمام وقت (صافی: بدون عمد) بی هوش بوده قضا بر او واجب نیست.

(زنجانی:) همچنین اگر به جهت بی هوشی غیر اختیاری در تمام وقت نماز قضا شود، ولی اگر بی هوشی به اختیار خود شخص باشد؛ مثل این که به خاطر عمل جراحی خود را در اختیار پزشک قرار داده و در تمام وقت هم بی هوش بوده، به احتیاط واجب باید قضای آن را به جا آورد.

(خوئی، تبریزی:) نمازهایی را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده، قضا ندارد چه نمازهای یومیه باشد چه غیر آن. (تبریزی: و نیز کسی که در تمام وقت نماز بی هوش بوده قضا ندارد چه یومیّه باشد چه غیر آن).

[اگر بعد از وقت نماز بفهمد نماز باطل بوده]

مسأله 1371 اگر بعد از وقت نماز بفهمد نمازی را که خوانده باطل بوده، باید قضای آن را بخواند.

[ کسی که نماز قضا دارد]

مسأله 1372 کسی که نماز قضا دارد، باید در خواندن آن کوتاهی نکند ولی واجب نیست (1) فوراً آن را به جا آورد (2).

(1) (زنجانی:) لازم نیست..

(2) (مکارم:) مگر آن که یک یا دو نماز قبل از آن قضا شده باشد که احتیاط واجب این است که پیش از نماز همان روز، آن را قضا کند.

مسائل اختصاصی

(بهجت:) مسأله 1113 اگر کسی به اختیار خود سبب حصول دیوانگی یا بی هوشی، یا حیض و نفاس در خود شود، بنا بر احتیاط واجب باید نمازهای فوت شده در آن حال را قضا نماید، خصوصاً اگر این عمل بعد از دخول وقت باشد.

(بهجت:) مسأله 1114 نمازهایی که واجب است قرائت در آنها بلند خوانده شود هنگام قضا هم باید بلند خوانده شود و هم چنین نمازهایی که واجب است آهسته بخواند هنگام قضا نیز واجب است آهسته بخواند و بلند یا آهسته خواندن قضای نافله ها، تابع خود آنها است.

(بهجت:) مسأله 1115 کسی که وضو، غسل و تیمّم برایش ممکن نیست، در خود وقت، نماز بر او واجب نیست و بنا بر احتیاط واجب باید در وقتی که قادر بر تحصیل طهارت است نماز را قضا نماید، خصوصاً اگر خودش با اختیار سبب از بین رفتن تمکّن شده باشد، بلکه اگر این عمل بعد از گذشتن وقت کافی برای انجام نماز صورت گیرد، باید نمازش را قضا کند.

(بهجت:) مسأله 1116 کافر اصلی، به جمیع اقسام آن، در صورتی که مسلمان شود، نمازهای سابق او قضا ندارد، و امّا مسلمانی که نماز نخوانده اگر چه معذور بوده یا مسلمانی که مرتد شده، اگر چه مرتدّ فطری باشد بنا بر أظهر و یا مسلمانی که محکوم به کفر است، مثل خوارج، در صورت توبه بر همه اینها قضا لازم است، ولی مسلمانی که شیعه شده و نمازهایش را قبلًا مطابق مذهب خودش یا مطابق مذهب شیعه با نیّت قربت خوانده است بنا بر أظهر قضا بر او واجب نیست. و امّا اگر اصلًا نمازش را نخوانده، باید قضا کند.

(فاضل:) مسأله 1386 اگر بچّه قبل از تمام شدن وقت و لو به مقدار یک رکعت بالغ شود، نماز به نحو اداء بر او واجب است و چنانچه ترک نماید قضاء آن نماز بر او واجب است و هم چنین اگر زن حائض یا نفساء قبل از تمام شدن وقت، عذر آنان برطرف شود و بتوانند با غسل و لو یک رکعت از نماز را در وقت درک بکنند.

(فاضل:) مسأله 1387 بر شخصی که نماز جمعه واجب است چنانچه آن را در وقتش انجام ندهد، لازم است نماز ظهر را بخواند و چنانچه نماز ظهر را هم ترک کرد، باید قضاء نماز ظهر را به جا آورد.

(فاضل:) مسأله 1388 قضاء نمازهای واجب را در هر وقتی از شبانه روز می توان انجام داد چه در سفر و چه در حضر، لکن در حضر چنانچه بخواهد نماز در سفر را قضا کند، باید به صورت قصر قضا کند و بر عکس چنانچه بخواهد در سفر، نماز قضا شده در حضر را انجام دهد، باید به صورت تمام قضا کند.

(فاضل:) مسأله 1389 چنانچه نماز در مکانهایی که مانند مسجد الحرام، مکلّف مخیّر بین قصر و اتمام است خوانده نشود، احتیاط واجب آن است که چنانچه در غیر آن امکنه قضا کند به صورت قصر انجام دهد و چنانچه در همان امکنه بخواهد قضا کند، مخیّر است بین قصر و اتمام.

[ کسی که نماز قضا دارد]

مسأله 1373 کسی که نماز قضا دارد می تواند نماز مستحبی بخواند (1).

(1) (مکارم:) و خواندن نماز قضا، قبل از نماز یومیّه یا بعد از آن مانعی ندارد.

(بهجت:) تا وقتی که وقت فریضه تنگ نشده، می تواند نماز قضا یا نماز مستحبّی بخواند.

[ اگر انسان احتمال دهد که نماز قضایی دارد]

مسأله 1374 اگر انسان احتمال دهد که نماز قضایی دارد یا نمازهایی را که خوانده صحیح نبوده، مستحب است احتیاطاً قضای آن را به جا آورد (1).

 این مسأله در رساله آیات عظام: فاضل و بهجت نیست

(1) (زنجانی:) بهتر است قضای آنها را به جا آورد.

(مکارم:) مسأله اگر کسی گمان دارد بعضی از نمازهای گذشته او صحیح نبوده، یا فراموش کرده است، احتیاط مستحب آن است که قضای آن را به جا آورد.

توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

 

---

مطابق نظر آيت الله خامنه اي

نماز قضا
۱. هر کس نماز واجب را در وقت آن ترک کند باید قضای آن را به جا آورد، هر چند در تمام وقت نماز خواب بوده یا به واسطه‌ی بیماری یا مستی، نماز را نخوانده باشد، اما کسی که در تمام وقت بی‌هوش بوده و بی هوشی به اختیار او نبوده، قضا بر او واجب نیست، همچنین کافری که مسلمان شده و زنی که در حال حیض یا نفاس بوده.
۲. هرگاه بعد از وقت نماز بفهمد نمازی را که خوانده باطل بوده باید آن را قضا کند، مثل شخصی که بر اثر جهل به حکم شرعی، غسل را به نحوی انجام داده که شرعاً باطل است، بر وی قضای نمازهایی که در این حالت با حدث اکبر خوانده واجب است.
۳. قضای نمازهایی واجب است که یقین به ترک یا باطل بودن آنها دارد، اما اگر شک یا گمان دارد بعضی از نمازهای گذشته را ترک کرده یا باطل خوانده واجب نیست که قضای آن را به جا آورد.
۴. در نماز قضا ترتیب واجب نیست جز در میان قضای ظهر و عصر و مغرب و عشا از یک روز، همچنین دوره کردن نماز به معنای تکرار نماز برای احراز ترتیب لزومی ندارد، بنابراین کسی که قصد دارد نماز قضای یک‌سال را بخواند می‌تواند آنها را به ترتیب زیر به جا آورد: ابتدا مثلاً بیست بار نماز صبح، بعد بیست بار هر یک از نماز ظهر و عصر و سپس بیست بار هر یک از نماز مغرب و عشا و تا یک‌سال به همین صورت ادامه دهد، همانطور که می‌تواند با یکی از نمازها شروع کند و به ترتیبی که نماز‌های پنجگانه‌ی یومیه را می‌خواند آن را ادامه دهد.
۵. کسی که چند نماز او قضا شده و شماره‌‌ی آنها را نمی‌داند، مثلاً نمی‌داند دو نماز بوده یا سه نماز، کافی است مقدار کمتر را بخواند (یعنی همان مقداری که یقین به قضا شدن آن دارد).
۶. اگر شخصی سه بار غسل جنابت کند، مثلاً در روزهای بیستم، بیست و پنجم و بیست و هفتم ماه و بعد یقین کند که یکی از آن غسلها باطل بوده است بنابر احتیاط واجب باید نمازها را به طوری که یقین به فراغت ذمه پیدا کند قضا نماید.
۷. نوافل و نمازهای مستحب به جای نماز قضا محسوب نمی‌شود و کسی که نماز قضا بر عهده‌ی او باشد، واجب است آن را به نیت نماز قضا بخواند.
۸. افرادی که در حال حاضر قادر به قضای همه نمازهای فوت شده نیستند واجب است به هر مقدار که قدرت دارند، قضا و هر مقداری که قادر نیستند وصیت نمایند. رساله آموزشی.

س 524: من تا سن هفده سالگى با مسأله احتلام و غسل و مانند آن آشنا نبودم و از کسى هم درباره آنها چيزى نشنيده بودم و خودم هم معناى جنابت و وجوب غسل را نمى‏ فهميدم، لذا نماز و روزه‏ام تا اين سن اشکال دارد، اميدوارم وظيفه مرا بيان فرماييد.

ج: همه نمازهايى را که در حال جنابت خوانده ‏ايد، بايد قضا کنيد، ولى روزه‏ اى را که در حال جنابت بدون علم به اصل جنابت گرفته ‏ايد، صحيح و مجزى است و قضا ندارد.

س 525: متأسفانه من در گذشته بر اثر نادانى و ضعف اراده مبتلا به عمل شنيع استمناء بودم، لذا گاهى نماز نمى‏خواندم که مدت دقيق آن را به ياد ندارم. نماز نخواندن من به‌صورت مستمر نبوده، بلکه مربوط به زمانى است که جنب بودم و غسل نکرده ‏ام که گمان مى‏ کنم حدود شش ماه باشد. تصميم گرفته ‏ام نمازهايم در اين مدت را قضا کنم، آيا قضاى آنها واجب است يا خير؟
ج: هر مقدار از نمازهاى روزانه ‏اى را که مى ‏دانيد انجام نداده ‏ايد و يا در حال جنابت خوانده‏ ايد، قضاى آن بر شما واجب است.

س 526: شخصى که نمى‏داند نماز قضا برذمّه ‏اش هست يا خير، اگر نماز مستحبى يا نافله بخواند، بر فرض که نماز قضا داشته باشد، آيا به عنوان نماز قضاى او محسوب مى‏شود؟
ج: نوافل و نمازهاى مستحب به جاى نماز قضا محسوب نمى‏ شوند، و اگر نماز قضا بر عهده او باشد، واجب است که آن را به نيت نماز قضا بخواند.

س 527: من حدود شش ماه است که به سن تکليف رسيده‏ ام. چند هفته قبل از رسيدن به آن سن فکر مى‏کردم تنها علامت بلوغ، تمام کردن پانزده سال هجرى قمرى است. ولى اکنون کتابى راجع به علامتهاى بلوغ پسران خواندم که در آن علامتهاى ديگرى براى بلوغ ذکر شده که در من وجود دارند، ولى زمان پيدايش آنها را نمى‏دانم. آيا در حال حاضر قضاى نماز و روزه بر عهده من هست يا خير؟ با توجه به اين که من گاهى نماز مى‏خواندم و ماه رمضان سال گذشته را به‌طور کامل روزه گرفته‏ام، وظيفه من در اين‏باره چيست؟
ج: قضاى همه نمازها و روزه‏ هايى که يقين به فوت آنها پس از رسيدن به سنّ بلوغ و تکليف شرعى داريد، واجب است.

س 528: اگر شخصى در ماه مبارک رمضان سه بار غسل جنابت کند، مثلاً در روزهاى بيستم، بيست و پنجم و بيست و هفتم غسل نمايد، و بعد يقين کند که يکى از آن غسلها باطل بوده است، نماز و روزه او چه حکمى دارد؟
ج: روزه ‏اش صحيح است، ولى بنا بر احتياط، قضاى نمازها به‌طورى که يقين به فراغت ذمّه پيدا کند، واجب است.

س 529: شخصى بر اثر جهل به حکم شرعى، مدتى ترتيب را در غسل رعايت نکرده است، نماز و روزه او چه حکمى دارد؟
ج: اگر غسل را به نحوى انجام داده که شرعاً باطل است، قضاى نمازهايى که در اين حالت با حدث اکبر خوانده، واجب است. ولى روزه‏ اش، اگر در آن هنگام اعتقاد به صحّت‏ غسل خود داشته، محکوم به صحّت‏ است.

س 530: کسى که قصد دارد نماز قضاى يک سال را بخواند، چگونه بايد آن را انجام دهد؟
ج: مى‏تواند با يکى از نمازها شروع کند و به ترتيبى که نمازهاى پنجگانه يوميه را مى‏ خواند، آن را ادامه دهد.

س 531: شخصى مدت زيادى نماز قضا بر عهده دارد، آيا مى‏تواند آنها را به ترتيب زير بجا آورد؟
1ـ مثلاً بيست بار نماز صبح بخواند.
2ـ هر يک از نماز ظهر و عصر را بيست بار بخواند.
3ـ هر يک از نماز مغرب و عشا را بيست بار بخواند و تا يک سال به همين صورت ادامه دهد.
ج: قضاى نمازها به ترتيب مذکور اشکال ندارد.

س 532: شخصى از ناحيه سر مجروح شده و قسمتى از مغز وى آسيب ديده که بر اثر آن دست و پاى چپ و زبانش فلج گشته است. همچنين نماز را فراموش کرده و قادر به يادگيرى آن نيست، ولى مى‏تواند اجزاى نماز را با خواندن از کتاب و يا شنيدن از نوار، تشخيص دهد. در حال حاضر وى در رابطه با نماز دو مشکل دارد، يکى اين که قدرت تطهير محل بول و وضو گرفتن را ندارد، دوم اين که در قرائت نماز مشکل دارد. تکليف او چيست؟ همچنين نسبت به نمازهايى که تقريباً به مدت شش ماه از او فوت شده است، چه حکمى دارد؟
ج: اگر بتواند هرچند با کمک ديگران، وضو بگيرد، يا تيمم نمايد، واجب است که نماز را به هر نحوى که مى‏ تواند بخواند، اگرچه با شنيدن از نوار يا خواندن از روى نوشته و مانند آن باشد. و در مورد طهارت بدن، اگر قدرت بر تطهير آن هرچند به کمک ديگران ندارد، با همان بدن نجس نماز بخواند، و نمازش صحيح است. قضاى نمازهاى گذشته ‏اى هم که از وى فوت شده، واجب است، مگر نمازهايى که بر اثر بيهوشى که در تمام وقت نماز ادامه داشته، از او فوت شده باشد.

س 533: در دوران جوانى نمازهاى ظهر و عصر من بيشتر از نمازهاى مغرب و عشا و صبح قضا شده‏ اند که پشت سر هم بودن و تعداد و ترتيب آنها را نمى‏ دانم. آيا در اين مورد بايد نماز دوره‏اى خوانده شود؟ و نماز دوره‏اى چيست؟ اميدواريم توضيح فرماييد.
ج: در نماز قضا مراعات ترتيب ـ غير از ظهر و عصر و مغرب و عشاء از يک روز ـ واجب نيست و خواندن مقدارى که يقين به قضا شدن آن داريد کافى است و دوره کردن به معناى تکرار نماز براى احراز ترتيب بر شما واجب نيست.

س 534: گاهى پس از ازدواج مايعى از من خارج مى‏ شد که اعتقاد به نجس بودن آن داشتم.
لذا به نيت غسل جنابت غسل کرده و نمازم را بدون وضو مى‏خواندم. در رساله ‏هاى عمليه اين مايع، مذى ناميده شده است. اکنون نمى‏ دانم نمازهايى را که بدون وضو و بى‏آنکه جنب باشم با غسل جنابت خوانده‏ام، چه حکمى دارد؟
ج: قضاى همه نمازهايى که بعد از خروج آن مايع، بدون وضو و با غسل جنابت خوانده‏ ايد، واجب است.

س 535: کافرى پس از مدتى اسلام آورده است، آيا قضاى نماز و روزه‏ هائي که انجام نداده، واجب است؟
ج: واجب نيست.

س 536: بعضى از افراد بر اثر تبليغات گمراه کننده کمونيستها چندين سال نماز و واجبات خود را ترک کرده‏اند، ولى بعد از پيام تاريخى امام راحل به سران شوروى سابق پى به اشتباه خود بردند و به سوى خداوند توبه نموده‏اند، آنها در حال حاضر قادر به قضاى همه آن نمازها و روزه‏ ها نيستند، وظيفه آنها چيست؟
ج: بر آنان واجب است که نمازها و روزه‏ هاى فوت شده را به هر مقدار که قدرت دارند، قضا و هر مقدارى که قادر نيستند وصيت نمايند.

س 537: شخصى فوت کرده و قضاى روزه ماه مبارک رمضان و نماز بر عهده اوست و فرزند ذکورى هم ندارد. مقدارى مال به جا گذاشته که براى قضاى يکى از نماز و روزه کفايت مى‏کند. در اين صورت قضاى نماز مقدم است يا روزه؟
ج: ترجيحى بين نماز و روزه نيست و بر ورثه واجب نيست که ما ترک وى را صرف قضاى نماز و روزه او نمايند، مگر آنکه در اين‌باره وصيت کرده باشد، که در اين صورت بايد به وصيت او در اجير گرفتن از ثلث ترکه براى قضاى نماز و روزه‏اش به هر مقدار که کفايت مى‏کند، عمل کنند.

س 538: من در اکثر اوقات نماز خود را خوانده و در صورت فوت شدن نماز، آن را قضا کرده‏ام، اين نمازهاى فوت شده هم مواردى بوده که يا من خواب مانده‏ام و يا بدن و لباسم نجس بوده و در تطهير آنها کوتاهى کرده‏ام. مقدار نمازهاى قضا شده يوميه، آيات و قصر را که بر عهده من است، چگونه محاسبه نمايم؟
ج: قضاى نمازهايى که يقين به فوت شدن آنها داريد، کافى است، و از اين مقدار هر کدام را که يقين داريد نماز قصر يا آيات بوده، بايد بر وفق يقين خود آنها را بجا آوريد، و بقيه را به عنوان قضاى نمازهاى يوميه بخوانيد و چيزى بيشتر از اين مقدار بر شما واجب نيست.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتئات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای

• ويژه نامه احكام نماز
• حكم نماز قضاي مسافر
• نماز با تيمم خوانده شده را بايد قضا كرد
• رعایت ترتیب در نماز قضا
• نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود
• برگرداندن نیت از نماز قضا به ادا
• خواندن نماز قضا در حال استحاضه
• خواندن نماز قضاي شخص زنده