مردار (جسد مرده)
فهرست این نوشتار:
در نوشتار قبل انواع نجاسات مطرح شد از اینجا کلیک کنیدو مطالعه نمایید.
4 مردار
[ مردار حیوانی که خون جهنده دارد]
مسأله 88 مردار حیوانی (1) که خون جهنده دارد، نجس است، (2) چه خودش مرده باشد یا به غیر دستوری که در شرع معیّن شده، آن را کشته باشند. و ماهی چون خون جهنده ندارد، اگر چه در آب بمیرد، پاک است.
(1) (خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی:) مردار انسان و هر حیوانی..
(2) (مکارم:) در صورتی که خودش مرده باشد؛ امّا اگر به غیر دستور شرعی آن را ذبح کرده باشند پاک است، ولی احتیاط مستحب ّ، پرهیز است. بنا بر این گوشت و پوست حیواناتی که از ممالک غیر اسلامی می‌آورند پاک است، ولی خوردن این گوشتها حرام است، مگر این که یقین به ذبح شرعی آنها پیدا شود یا آورنده آن خبر دهد که ذبح شرعی شده است.
[چیزهایی از مردار که روح نداشته باشد]
مسأله 89 چیزهایی از مردار که مثل پشم و مو و کرک و استخوان و دندان، روح نداشته (1) اگر از غیر حیوانی باشد که مثل سگ نجس است پاک می‌باشد.
(1) (خوئی، گلپایگانی، صافی، بهجت، تبریزی، سیستانی، زنجانی:) پاک می‌باشد.
(نوری:) که روح در آن حلول نمی‌کند، از غیر حیوان نجس العین (حیوانی که ذاتاً نجس است مثل خوک و سگ) پاک می‌باشد.
(مکارم:) مسأله اجزای مردار که روح ندارد مانند پشم و مو و ناخن پاک است، ولی استخوان و قسمتی از دندان و شاخ که روح دارد یعنی اگر آسیبی به آن برسد ناراحت می‌شود، پاک بودن آن اشکال دارد.
[اگر از بدن انسان یا حیوانی که خون جهنده دارد]
مسأله 90 اگر از بدن انسان یا حیوانی که خون جهنده دارد و در حالی که زنده است گوشت یا چیز دیگری را که روح دارد جدا کنند، نجس است.
(مکارم:) مسأله اجزائی را که روح دارد اگر از بدن انسان یا حیوان زنده جدا کنند نجس است، هر چند گوشت کمی باشد.
[پوستهای مختصر لب]
مسأله 91 پوستهای مختصر لب و جاهای دیگر (1) بدن که موقع افتادنشان رسیده، اگر چه آنها را بکنند پاک است (2)، ولی بنا بر احتیاط واجب (3) باید از پوستی که موقع افتادنش نرسیده و آن را کنده‌اند اجتناب نمایند.
(1) (اراکی:) که از بدن جدا می‌شود، پاک است. [پایان مسأله]
(2) (فاضل:) بقیه مسأله ذکر نشده.
(3) (زنجانی:) و بنا بر احتیاط..
(خوئی، تبریزی، سیستانی:) مسأله اگر پوستهای مختصر لب و جاهای دیگر بدن را بکنند (سیستانی: چنانچه روح نداشته باشد و به آسانی کنده شود) پاک است.
(مکارم:) مسأله پوست‌هایی که از لب و سر و جاهای دیگر بدن انسان جدا می‌شود پاک است، امّا اگر آن را با فشار جدا کنند احتیاط واجب اجتناب است.
[تخم مرغی که از شکم مرغ مرده بیرون می‌آید]
مسأله 92 تخم مرغی که از شکم مرغ مرده بیرون می‌آید (1)، اگر پوست روی آن سفت شده باشد (2) پاک است، (3) ولی ظاهر آن را باید آب کشید.
(1) (بهجت:) پاک است و بنا بر احتیاط باید پوست روی آن سفت شده باشد ولی ظاهر آن را باید آب کشید.
(2) (زنجانی:) اگر پوست روی آن کلفت شده باشد..
(3) (سیستانی:) هر چند پوست روی آن سفت نشده باشد پاک است..
(فاضل:) اگر چه پوست روی آن سفت نشده باشد پاک است. [پایان مسأله]
[ اگر برّه و بزغاله پیش از آن که علفخوار شوند بمیرند]
مسأله 93 اگر برّه و بزغاله پیش از آن که علفخوار شوند بمیرند (1)، پنیر مایه‌ای که در شیردان آنها می‌باشد پاک است، ولی ظاهر آن را باید آب کشید. (2)
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(1) (فاضل:) اگر برّه و بزغاله بمیرند..
(2) (مکارم:) ولی بیرون آن را بنا بر احتیاط واجب باید آب بکشند.
(سیستانی:) چنانچه ثابت نشود که معمولًا مایع است، باید ظاهر آن را که با بدن میّت ملاقات کرده است بشویند.
[دواجات روان و عطر و روغن]
مسأله 94 دواجات روان و عطر و روغن و واکس و صابون که از خارجه (1) می‌آورند اگر انسان یقین به نجاست آنها نداشته باشد، پاک است.
(1) (فاضل، بهجت، زنجانی:) از کشورهای غیر اسلامی..
(مکارم:) مسأله تمام موادّ غذایی و غیر غذایی که از کشورهای غیر اسلامی می‌آورند، مانند کره و روغن و پنیر و انواع داروها و صابون و واکس و پارچه و عطر و امثال اینها، اگر انسان یقین به نجس بودن آنها نداشته باشد، پاک است.
[گوشت و پیه و چرمی که در بازار مسلمانان فروخته شود]
مسأله 95 گوشت و پیه و چرمی که در بازار مسلمانان فروخته شود پاک است، و هم چنین است اگر یکی از اینها در دست مسلمان باشد (1)، ولی اگر بدانند آن مسلمان از کافر گرفته و رسیدگی نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه، نجس می‌باشد.
(1) (نوری:) و بدانند آن مسلمان از کافر گرفته و احتمال بدهند آن مسلمان رسیدگی کرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده است و نیز بداند مسلمان با آن معامله پاکی نموده، پاک است؛ ولی اگر بداند رسیدگی نکرده، نجس می‌باشد.
(اراکی:) مسأله گوشت و پیه و چرمی که از دست مسلمانی و یا از بازار مسلمانان گرفته می‌شود، پاک است، هر چند ندانند که به دستور شرع کشته شده یا نه.
(گلپایگانی، صافی:) مسأله گوشت و پیه و چرمی که در بازار اسلام از دست مسلمانان گرفته شود، پاک است و اگر از دست کافر گرفته شود بنا بر احتیاط واجب باید از آن اجتناب شود مگر آن که بدانیم از دست مسلمان گرفته و اگر در بازار کفّار از دست کفّار بگیرند، نجس است مگر آن که بدانیم از بلاد اسلام بوده و اگر یکی از اینها در بازار کفّار در دست مسلمان باشد احتیاط واجب اجتناب از آن است مگر آن که مسلمان با آن معامله طهارت کند و احتمال داده شود که طهارت آن را به دست آورده که در این صورت پاک است.
(خوئی:) مسأله گوشت و پیه و چرمی که احتمال آن برود که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده پاک است، ولی اگر از دست کافر گرفته شود یا این که دست مسلمانی باشد که از کافر گرفته و رسیدگی نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه، خوردن آن گوشت و پیه حرام است و نماز در آن چرم جایز نیست و امّا آن چه از بازار مسلمانها یا از مسلمانی گرفته شود و معلوم نباشد که از کافر گرفته شده، یا این که احتمال آن برود که تحقیق کرده اگر چه از کافر گرفته باشد نماز خواندن در آن چرم و خوردن آن گوشت و پیه نیز جایز است.
(تبریزی:) بلکه احوط نجاست آن است..
(سیستانی:) خوردن آن گوشت و پیه حرام است ولی نماز در آن چرم جایز است..
(سیستانی:) اگر چه از کافر گرفته باشد خوردن آن گوشت و پیه نیز جایز است مشروط بر این که آن مسلمان در آن تصرّفی بکند که مختص ّ گوشت حلال است مانند این که برای خوردن بفروشد.
(فاضل:) مسأله گوشت و پیه و چرمی که در دست مسلمان باشد پاک است ولی اگر بدانند که آن مسلمان از کافر گرفته و رسیدگی نکرده که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه، نجس نمی‌باشد ولی خوردن آنها حرام است و نماز در لباسی که از آن چرم باشد، جایز نیست.
(زنجانی:) مسأله گوشت و پیه و چرمی که احتمال برود از حیوانی است که به دستور شرع کشته‌اند در چهار صورت پاک است و خوردن آن جایز می‌باشد: 1 در بازار مسلمانان تهیه شده باشد، هر چند از دست کافر گرفته شده باشد. 2 از مکانی در سرزمین اسلام یعنی سر زمینی که مسلمانان بر آن حکومت می‌کنند تهیه شده باشد. در این دو صورت، اگر از بازار غیر اسلامی یا سرزمین غیر اسلامی وارد شده باشد، چنانچه احتمال برود که در پاکی و نجسی آن تحقیق شده، پاک، و گر نه، نجس است. هم چنین در برخی از فرضهای این دو صورت تفصیلی وجود دارد که در مسأله بعد خواهد آمد. 3 اگر کسی که آن چیز در دست اوست به پاک بودن آن خبر دهد با تفصیلی که در مسأله بعد می‌آید. 4 اگر ببیند که مسلمانان در آن نماز می‌خوانند. و در غیر آن چهار صورت، در حکم مردار است و تمام احکام مردار بر آن بار می‌شود، بنا بر این نجس بوده و نماز خواندن در آن چرم جایز نیست و خوردن آن گوشت و پیه حرام است و خرید و فروش آن هم باطل است.
(مکارم:) مسأله گوشت و پوست و پیه و چرمی که در بازار مسلمانان فروخته می‌شود، یا مسلمانی برای انسان هدیه می‌آورد پاک است، ولی اگر بدانند آن مسلمان از کافر گرفته و رسیدگی لازم را نکرده است، مستحب ّ است از آن اجتناب شود ولی خوردن آن حرام می‌باشد.
مسأله از 96 و 104 اختصاصی
(زنجانی:) مسأله 96 اگر گوشت و پیه و چرم را از سرزمینی تهیه کرده باشد که بر خلاف نظر شیعه برخی از اقسام مردار را پاک می‌دانند مثلًا از سرزمین حنفیان و شافعیان که عقیده دارند پوست مردار با دبّاغی پاک می‌شود، در صورت اول و دوم که در مسأله پیش گفته شد می‌بایست از فروشنده سؤال شود که آیا این گوشت یا چرم مثلًا از حیوانی که به دستور شرع ذبح شده گرفته شده است یا خیر؟ در صورتی که پاسخ مثبت بود می‌توان احکام پاک بودن را بر آن گوشت و چرم بار کرد، مثلًا از آن گوشت خورد و در آن چرم نماز خواند، ولی نمی‌توان به مجرّد گفته فروشنده، به دیگران خبر داد که این گوشت یا چرم از حیوانی است که به دستور شرع ذبح شده است، و همین طور اگر کسی که این گوشت یا چرم در دست اوست در چنین سرزمینی بگوید که از حیوانی است که به دستور شرع ذبح شده، نمی‌توان به مجرد گفته او این مطلب را به دیگران گفت هر چند می‌تواند احکام پاک بودن را بر این گوشت یا چرم بار کند.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
۴. مردار (جسد مرده)
الف) انسان
مسلمان نجس است به جز:
اجزای بی روح او، مانند ناخن و مو و دندان.
شهید معرکه باشد.
او را غسل داده باشند.
کافر:
کتابی(اهل کتاب):نجس است به جز اجزای بی روح او
غیر کتابی: تمام اجزای وی نجس است.
ب) حیوان
سگ و خوک: تمام اجزای آن نجس است.
غیر سگ و خوک:
خون جهنده دارد
اجزای روح دار، مانند گوشت و پوست: نجس است، مگر حیوانی که به دستور شرع کشته شده باشد.
اجزای بی روح،مانند مو و شاخ: پاک است.
خون جهنده ندارد: تمام اجزای آن پاک است.
۱. مردار انسان و هر حیوان دارای خون جهنده نجس است، چه حرام گوشت و چه حلال گوشت.
۲. حیوانی که به دستور معین در شرع مقدس، کشته شده باشد و نیز جسد مرده‌ی انسان پس از غسل میت از حکم مردار، مستثنی هستند و نجس نیستند.
توجه:
منظور از غسل میت، سه غسل آن است، بنابراین بدن میت تا زمانی که غسل سوم آن کامل نشده باشد محکوم به نجاست است.
۳. چیزهایی از مردار که روح ندارد، مثل پشم و مو و دندان و شاخ و غیره پاک است مگر در مورد سگ و خوک و کافر و غیر کتابی.
دو نکته در ارتباط با مردار
پوست نازکی که خود به خود از دستها، لبها، پاها و سایر قسمت‌های بــــدن جدا می‌شود محکوم به طهارت است.
گوشت و چرم و سایر اجزای حیوانات که در محیط‌های اسلامی فروخته می‌شود پاک است، همچنین هرگاه این چیزها در اختیار مسلمان باشد محکوم به پاک بودن است. اما در صورتی که این چیزها از کشورهای غیر مسلمان تهیه شود، اگر یقین به عدم تزکیه‌ی شرعی آن نباشد پاک است. به عبارت دیگر در صورتی نجس است که یقین داشته باشیم حیوان، ذبح اسلامی نشده است، اما اگر بدانیم یا احتمال دهیم که ذبح اسلامی شده، پاک است.
رساله آموزشی.
لینک کوتاه مطلب: http://goo.gl/DGvw53
*- ضمنا شما می توانید از اینجا مشترک خبرنامه سایت شوید و جدید ترین مطالب را دریافت کنید.
