باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح

[ اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود]

مسأله 1637 اگر زن (1) پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمداً غسل نکند (2)، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم نکند روزه اش باطل است (3).

(1) (بهجت:) اگر زن در ماه رمضان..

(2) (خوئی، تبریزی:) در روزه ماه رمضان، روزه اش باطل است. و در غیر آن باطل نیست اگر چه أحوط غسل کردن است و زنی که وظیفه اش نسبت به حیض یا نفاس تیمم است در روزه ماه رمضان اگر عمداً پیش از اذان صبح تیمم نکند روزه اش باطل است.

(زنجانی:) تا وقت تنگ شود، باید تیمم نماید و اگر تیمم هم نکند در روزه ماه رمضان، روزه اش باطل است و در غیر آن باطل نیست؛ و زنی که وظیفه اش نسبت به حیض یا نفاس، تیمم است در روزه ماه رمضان اگر عمداً پیش از اذان صبح تیمم نکند، روزه اش باطل است.

(3) (بهجت:) و وجوب کفّاره خالی از وجه نیست.

(فاضل:) روزه اش در ماه رمضان یا قضای آن باطل است و احتیاط مستحب آن است که در روزه های واجب و مستحب دیگر هم این امر رعایت شود.

(مکارم:) مسأله زنی که از حیض یا نفاس پاک شده و تا اذان صبح غسل نکرده، در حکم کسی است که باقی بر جنابت مانده است.

(سیستانی:) مسأله زنی که در شب ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شده، اگر عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود باید تیمم نماید و روزه آن روزش صحیح است.

[اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود]

مسأله 1638 اگر زن پیش از اذان صبح (1) از حیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت نداشته باشد (2)، چنانچه بخواهد روزه ماه رمضان یا قضای آن بگیرد باید تیمم نماید و روزه اش صحیح است (3) و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجب مثل روزه کفاره و روزه نذری بگیرد اگر چه بدون تیمم هم روزه اش صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است که تیمم کند.

این مسأله در رساله آیت اللّه بهجت نیست

(1) (خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی:) در ماه رمضان..

(2) (خوئی، تبریزی:) باید تیمم نماید و بنا بر احتیاط واجب باید تا اذان صبح بیدار بماند (خوئی: و هم چنین است حکم جنب در صورتی که وظیفه اش تیمم باشد). [پایان مسأله] (سیستانی:) باید تیمم کند ولی لازم نیست تا اذان صبح بیدار بماند و هم چنین است حکم جنب در صورتی که وظیفه اش تیمم باشد.

(زنجانی:) باید تیمم نماید و بنا بر احتیاط مستحب تا اذان صبح از مبطلات وضو اجتناب نماید، و هم چنین است حکم جنب در صورتی که وظیفه اش تیمّم باشد.

(3) (اراکی:) چنانچه بخواهد روزه ماه رمضان بگیرد باید تیمم نماید و روزه اش صحیح است، و اگر بخواهد روزه واجب غیر رمضان بگیرد، بنا بر احتیاط واجب باید تیمم نماید.

(گلپایگانی، صافی:) چنانچه بخواهد روزه واجبی بگیرد که مثل روزه رمضان وقت آن معین است، باید تیمم نماید و بنا بر احتیاط مستحب تا اذان صبح بیدار بماند. و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجبی بگیرد که مثل روزه کفاره وقت آن معین نیست نمی تواند با تیمم روزه بگیرد.

(فاضل:) چنانچه بخواهد روزه رمضان بگیرد با تیمم روزه اش صحیح است، و لازم نیست که تا صبح بیدار بماند و اگر برای تیمم هم وقت نباشد به همان نحو روزه اش صحیح است.

(نوری:) چنانچه بخواهد روزه واجبی بگیرد که مثل روزه رمضان وقت آن معین است، با تیمم روزه اش صحیح است، و لازم نیست که تا صبح بیدار بماند و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجبی بگیرد که مثل روزه کفاره وقت آن معین نیست نمی تواند با تیمم روزه بگیرد.

(مکارم:) مسأله اگر در ماه مبارک رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت ندارد، تیمم کند و روزه اش صحیح است، اما اگر برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد، باید بعداً غسل کند و روزه او نیز صحیح است.

[اگر زن نزدیک اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود]

مسأله 1639 اگر زن نزدیک اذان صبح (1) از حیض یا نفاس پاک شود و برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد (2)، یا بعد از اذان بفهمد که پیش از اذان پاک شده، روزه او صحیح است (3)، ولی اگر در وسعت وقت قضای رمضان را گرفته باشد صحیح بودن آن اشکال دارد.

(1) (خوئی، تبریزی، سیستانی:) در ماه مبارک رمضان..

(2) (خوئی، تبریزی، سیستانی:) روزه اش صحیح است. [پایان مسأله]

(زنجانی:) روزه اش صحیح است؛ خواه در روزه ماه مبارک رمضان باشد یا روزه واجب دیگری وقت آن وسعت داشته باشد یا تنگ باشد یا روزه مستحبی باشد؛ ولی احتیاط مستحب آن است که در روزه واجب که وقت آن وسعت دارد، به آن اکتفا نکند، مخصوصاً در روزه قضای ماه رمضان.

(3) (بهجت:) بقیه مسأله ذکر نشده.

(گلپایگانی، صافی:) چنانچه روزه ای را که می گیرد مثل روزه رمضان واجب معین باشد صحیح است و اگر روزه مستحب یا روزه ای باشد که مثل روزه کفاره وقت آن معین نیست صحیح بودن آن اشکال دارد.

(نوری:) ولی اگر روزه مستحب یا روزه ای که وقت آن معین نیست باشد، صحیح بودن آن اشکال دارد. (فاضل، مکارم:) رجوع کنید به ذیل مسأله 1638.

[اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود]

مسأله 1640 اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود، یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند اگر چه نزدیک مغرب باشد، روزه او باطل است.

[ اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند]

مسأله 1641 اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید، روزه هایی که گرفته صحیح است (1).

این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم و بهجت نیست

(1) (فاضل:) و بنا بر احتیاط مستحب قضای آن را نیز بگیرد.

(گلپایگانی:) روزه هایی که گرفته، اشکال دارد و احتیاط لازم آن است که قضاء آنها را بگیرد.

(صافی:) قضای روزه هایی را که گرفته بنا بر احتیاط، مستحب است که بگیرد.

(زنجانی:) مسأله اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و روزه بگیرد، روزه او صحیح است.

[اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود]

مسأله 1642 اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود (1) و در غسل کردن کوتاهی کند و تا اذان غسل نکند (و در تنگی وقت تیمم هم نکند (2))، روزه اش باطل است (3) ولی چنانچه کوتاهی نکند مثلًا منتظر باشد که حمام زنانه شود (4)، اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نکند در صورتی که تیمم کند روزه او صحیح است (5).

این مسأله در رساله آیت اللّه بهجت نیست

(1) (گلپایگانی، صافی، نوری:) اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود..

(2) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی و مکارم نیست]

(3) (مکارم:) بنا بر احتیاط واجب..(سیستانی:) چنانچه گذشت روزه آن روز را باید تمام کند و قضا نماید..

(4) (مکارم:) مثلًا منتظر باشد که حمام باز شود یا آب حمام گرم شود و تا اذان غسل نکند در صورتی که تیمم کرده باشد روزه او صحیح است.

(5) (گلپایگانی، صافی:) اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نکند و در تنگی وقت تیمم کند یا از تیمم هم عاجز باشد روزه اش صحیح است.

(خوئی، تبریزی، سیستانی:) اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نکند (سیستانی: و در تیمم کردن کوتاهی نکند) روزه او صحیح است.

(زنجانی:) مسأله اگر زن در ماه رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کردن و تیمم کوتاهی کند و آن دو را تا اذان صبح انجام ندهد روزه اش باطل است ولی چنانچه کوتاهی نکند، مثلًا منتظر باشد که حمام، زنانه شود؛ اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان صبح غسل یا تیمم نکند، روزه او صحیح است.

توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

---

**  شما مي توانيد احكام « باقى ماندن بر جنابت تا اذان صبح» را بخوانيد. 

---

مسأله ۲۰۰۶. زنی که در شب ماه مبارک رمضان از حیض یا نفاس پاک شده است قبل از اذان صبح ماه مبارک رمضان باید غسل کند یا چنانچه وظیفه‌اش تیمّم است تیمّم کند و توضیح احکام باقیماندن بر حیض یا نفاس در اقسام مختلف روزه در مسائل بعد ذکر می‌شود.

مسأله ۲۰۰۷. اگر زن در شب ماه رمضان قبل از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمداً غسل نكند و اگر وظیفه‏اش تیمّم است تیمّم ننماید، روزه آن روز را باید تمام كند و بنابر احتیاط واجب آن را به نیّت قربت مطلقه^[۱] انجام دهد. سپس باید در روز دیگری قضای آن را نیز بگیرد و چون معلوم نیست روزه آن روز دیگر، قضاء است یا عقوبت است، آن روز را نیز به قصد قربت مطلقه روزه بگیرد.

۱. یعنی خصوص روزه واجب را نیّت نکند؛ بلکه ازمبطلات روزه پرهیز کند و قصدش از این کار به طور کلّی قربةً الی الله باشد.

مسأله ۲۰۰۸. باقیماندن غیر عمدی بر حیض یا نفاس تا اذان صبح در ماه مبارک رمضان اشکال ندارد؛ بنابراین هر گاه زن در شب ماه رمضان پیش از اذان صبح در واقع پاک شده باشد، ولی خودش با یقین به اینکه هنوز پاک نشده، غسل ننماید و پس از اذان صبح، مثلاً بین‌الطّلوعَین متوجّه شود، باید روزه بگیرد و روزه‌اش صحیح است.

مسأله ۲۰۰۹. در روزه قضای ماه رمضان اگر زن عمداً غسل و تیمّم را ترک كند، بنابر احتیاط واجب نمی‌تواند آن روز را روزه قضا بگیرد و چنانچه به طور غیر عمدی بوده اشکال ندارد.

مسأله ۲۰۱۰. در غیر روزه ماه رمضان و قضای آن، از اقسام روزه‏ های واجب و مستحب، اگر زن عمداً غسل و تیمّم را ترک كند و تا اذان صبح بر حیض یا نفاس باقی بماند اشکال ندارد و می‌تواند آن روز را روزه بگیرد.

مسأله ۲۰۱۱. اگر زن قبل از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت نداشته باشد، باید قبل از اذان صبح تیمّم نماید و در این صورت روزه‌اش صحیح است؛ همچنین اگر وقت وسعت دارد ولی آب برای زن ضرر دارد وظیفه او تیمّم است.

مسأله ۲۰۱۲. زنی كه در شب ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شده، اگر عمداً غسل نكند تا وقت تنگ شود، باید تیمّم نماید و در این صورت روزه آن روزش صحیح است.

مسأله ۲۰۱۳. اگر زن نزدیک اذان صبح در ماه مبارک رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و برای هیچ كدام از غسل و تیمّم وقت نداشته باشد، روزه‏اش صحیح است.

مسأله ۲۰۱۴. اگر زن در ماه مبارک رمضان غسل حیض یا نفاس را فراموش كند و بعد از یک یا چند روز یادش بیاید، روزه‏هایی كه گرفته صحیح است. بنابراین مسأله (1995)، شامل غسل حیض یا نفاس نمی‌شود.

مسأله ۲۰۱۵. اگر زن قبل از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود، ولی بخوابد و در انجام غسل كوتاهی کرده و تا اذان غسل نكند و در تنگی وقت تیمّم هم ننماید، باید روزه آن روز را تمام كند و بنابر احتیاط واجب، آن را به نیّت قربت مطلقه انجام دهد. سپس روزه آن روز را به معنایی در مسأله (2007) ذکر شد، قضاء كند؛ ولی چنانچه كوتاهی نكند، هرچند سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نكند و در تیمّم كردن نیز كوتاهی نكند، روزه او صحیح است. بنابراین احکام خاصّی که برای خواب اول و دوم و بیشتر نسبت به فرد جنب بیان شد، در مورد فرد حائض و نفساء، جاری نیست.

مسأله ۲۰۱۶. اگر زن قبل از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و وظیفه‌اش به علت کمی وقت یا ضرر داشتن آب و مانند آن تیمّم باشد، واجب است تیمّم کند ولی بعد از انجام تیمّم لازم نیست تا اذان صبح بیدار بماند و می‌تواند بخوابد.

مسأله ۲۰۱۷. اگر زنی كه در حال استحاضه كثیره است – هرچند غسل‌‌های خود را با توضیحی كه در فصل احكام استحاضه گفته شد به جا نیاورد –  روزه او صحیح است. همچنان كه در استحاضه متوسّطه – هرچند غسل نكند – ، روزه‏اش صحیح است؛ البتّه احتیاط مستحب است که مستحاضه متوسّطه یا کثیره غسل‌های روزانه خود را انجام دهد.^{[۲] . رساله توضيح المسائل جامع آيت الله سيستاني .}

2-  این احتیاط مستحبّی مربوط به حکم روزه می‌باشد و انجام غسل‌ها، برای صحت نماز لازم می‌باشد.

---

مسأله 1383ـ اگر در ماه مبارک رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و براى غسل وقت ندارد تیمّم کند و روزه اش صحیح است، امّا اگر براى هیچ کدام از غسل و تیمّم وقت ندارد باید بعداً غسل کند و روزه او نیز صحیح است.

مسأله 1384ـ اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود نمى تواند روزه بگیرد، همچنین اگر در اثناء روز خون حیض یا نفاس ببیند اگر چه نزدیک مغرب باشد.

مسأله 1385ـ اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کردن کوتاهى کند، بنابراحتیاط واجب روزه اش باطل است، ولى چنانچه کوتاهى نکند، مثلاً منتظر باشد که حمّام باز شود یا آب حمّام گرم شود و تا اذان غسل نکند در صورتى که تیمّم کرده باشد روزه او صحیح است.

مسأله 1386ـ زنى که در حال استحاضه است باید غسل خود را به تفصیلى که در احکام استحاضه گفته شد به جا آورد و روزه او صحیح است. رساله توضيح المسائل آيت الله مكارم شيرازي .

---

مسأله ۱۶۴۶. اگر زن، پيش از اذان صبح از حيض يا نفاس پاك شود و عمداً غسل نكند، يا اگر وظيفه او تيمم است عمداً تيمم نكند، روزه‎اش باطل است.

مسأله ۱۶۴۷. اگر زن، پيش از اذان صبح از حيض يا نفاس پاك شود، و براي غسل وقت نداشته باشد، چنان‌چه بخواهد روزه واجبي بگيرد كه مثل روزه رمضان وقت آن معين است، بايد تيمم نمايد، و بنابر احتياط مستحب تا اذان صبح بيدار بماند، و اگر بخواهد روزه مستحب يا روزه واجبي بگيرد كه مثل روزه كفاره وقت آن معين نيست، نمي‎تواند با تيمم روزه بگيرد.

مسأله ۱۶۴۸. اگر زن، نزديك اذان صبح از حيض يا نفاس پاك شود، و براي هيچ‌كدام از غسل و تيمم وقت نداشته باشد، يا بعد از اذان بفهمد كه پيش از اذان پاك شده، چنان‌چه روزه‎اي را كه مي‎گيرد مثل روزه رمضان واجب معين باشد، صحيح است، و اگر روزه مستحب يا روزه‎اي باشد كه مثل روزه كفاره وقت آن معين نيست، صحيح‌بودن آن اشكال دارد.

مسأله ۱۶۴۹. اگر زن، بعد از اذان صبح از خون حيض يا نفاس پاك شود، يا در بين‎ روز خون حيض يا نفاس ببيند، اگر چه نزديك مغرب باشد، روزه‎اش باطل است.

مسأله ۱۶۵۰. اگر زن، غسل حيض يا نفاس را فراموش كند و بعد از يك روز يا چند روز يادش بيايد، قضاي روزه‎هايي را كه گرفته بنابر احتياط، مستحب است كه بگيرد.

مسأله ۱۶۵۱. اگر زن، پيش از اذان صبح از حيض يا نفاس پاك شود، و در غسل‌كردن كوتاهي كند و تا اذان غسل نكند، روزه‎اش باطل است، ولي چنان‌چه كوتاهي نكند مثلاً منتظر باشد كه حمام زنانه شود، اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نكند، و در تنگي وقت تيمم كند يا از تيمم هم عاجز باشد، روزه‎اش صحيح است.

مسأله ۱۶۵۲. اگر زني كه در حال استحاضه است، غسل‎هاي خود را به تفصيلي كه در مسأله ۴۲۳ ـ ۴۲۴ گفته شد به جا آورد، روزه‎اش صحيح است.

مسأله ۱۶۵۳. كسي كه مس ميت كرده، يعني جايي از بدن خود را به بدن ميت رسانده، مي‎تواند بدون غسل مس ميت، روزه بگيرد، و اگر در حال روزه هم ميت را مس نمايد، روزه‎اش باطل نمي‎شود. رساله توضيح المسائل آيت الله صافي گلپايگاني .

---

---

كليد: باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح  باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح كليد: باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح  باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح باقی ماندن زن بر حیض و نفاس تا اذان صبح