آیا نماز ابوبکر بجای پیامبر نشان دهنده خلافت است
آیا نماز ابوبکر بجای پیامبر نشان دهنده خلافت است
فهرست این نوشتار:
سوال: ابوبکر در روزهای آخر عمر پیامبر بجای ایشان نماز خواند، آیا این دلیل خلافت و انتخاب او نیست؟
پاسخ حجت الاسلام مهدی طاها
اولا خود اهل سنت اذعان دارند هیچ نصی و روایتی برای خلافت ابوبکر و عمربن خطاب وجود ندارد و آنها در سقیفه بنی ساعده توسط عده ای انتخاب شدند!.جالب است بدانید خود ابوبکر و عمر هم هیچ گاه چنین ادعایی نکرده اند که پیامبر آنها را خلیفه کرده است!.
ثانیا زمانی که به متون اصلی اهل سنت رجوع می کنیم می بینیم در صحيح بخاري از عايشه نقل شده است و مي‌گويد:
664 – حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَبِي، قَالَ: حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ، عَنْ إِبْرَاهِيمَ، عَنِ الأَسْوَدِ، قَالَ: كُنَّا عِنْدَ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا، فَذَكَرْنَا المُوَاظَبَةَ عَلَى الصَّلاَةِ وَالتَّعْظِيمَ لَهَا، قَالَتْ: لَمَّا مَرِضَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَرَضَهُ الَّذِي مَاتَ فِيهِ ، فَحَضَرَتِ الصَّلاَةُ، فَأُذِّنَ فَقَالَ:
«مُرُوا أَبَا بَكْرٍ فَلْيُصَلِّ بِالنَّاسِ» فَقِيلَ لَهُ: إِنَّ أَبَا بَكْرٍ رَجُلٌ أَسِيفٌ إِذَا قَامَ فِي مَقَامِكَ لَمْ يَسْتَطِعْ أَنْ يُصَلِّيَ بِالنَّاسِ، وَأَعَادَ فَأَعَادُوا لَهُ، فَأَعَادَ الثَّالِثَةَ، فَقَالَ: «إِنَّكُنَّ صَوَاحِبُ يُوسُفَ مُرُوا أَبَا بَكْرٍ فَلْيُصَلِّ بِالنَّاسِ»، فَخَرَجَ أَبُو بَكْرٍ فَصَلَّى فَوَجَدَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنْ نَفْسِهِ خِفَّةً، فَخَرَجَ يُهَادَى بَيْنَ رَجُلَيْنِ، كَأَنِّي أَنْظُرُ رِجْلَيْهِ تَخُطَّانِ مِنَ الوَجَعِ، فَأَرَادَ أَبُو بَكْرٍ أَنْ يَتَأَخَّرَ، فَأَوْمَأَ إِلَيْهِ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ مَكَانَكَ، ثُمَّ أُتِيَ بِهِ حَتَّى جَلَسَ إِلَى جَنْبِهِ، قِيلَ لِلْأَعْمَشِ: وَكَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّي وَأَبُوبَكْرٍ يُصَلِّي بِصَلاَتِهِ، وَالنَّاسُ يُصَلُّونَ بِصَلاَةِ أَبِي بَكْرٍ، فَقَالَ: بِرَأْسِهِ نَعَمْ .
عنوان الكتاب: صحيح البخاري (ط. دار ابن كثير)،ج1/ ص166-بَابٌ: حَدُّ المَرِيضِ أَنْ يَشْهَدَ الجَمَاعَةَ، المؤلف: محمد بن إسماعيل البخاري أبو عبد الله، الناشر: دار ابن كثير – دمشق بيروت،سنة النشر: 1423 – 2002، عدد المجلدات: 1
پیامبر فرمودند: به أبو بكر بگوييد برود براي مردم نماز بخواند. وقتي أبو بكر رفت نماز بخواند، رسول الله (صلي الله عليه و سلم) احساس كرد حالش بهتر شده است و خودش رفت مسجد و أبو بكر را كنار زد و جلو ايستاد و نماز خواند. به أعمش گفته شد: آيا پيامبر (صلي الله عليه و سلم) نماز خواند و و أبو بكر به پيامبر (صلي الله عليه و سلم) إقتداء كرد و مردم هم به نماز أبو بكر إقتداء كردند؟ أعمش با تكان دادن سر خود گفت: بله.
عجیب است پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) نماز مي‌خواند و أبو بكر به پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) إقتداء مي‌كند و مردم هم به أبو بكر إقتداء مي‌كنند! آيا در طول اين 23 نبوت پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله)، هم‌چنين اتفاقي افتاده است؟! آيا أهل سنت حاضر هستند بر اساس این نماز فتوا بدهند!.
بدیهی است که قبول نمی کنند، ثانیا بزرگان اهل سنت به شهادت تاریخ بیان داشته اند که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم دستور داده بودند تمام اصحاب مثل ابوبکر و عمر در بیرون از مدینه در لشکرگاه سپاه اسامه باشند و لعنت کردند اصحابی را که از سپاه اسامه تخلف کرده باشند. حالا اهل سنت پاسخ بدهند ابوبکر در مدینه چه کار می کرد، آیا اینها تخلف از دستور پیامبر نیست؟!.
اعتراف ابن تيميه بر عدم ارتباط بين امامت جماعت و خلافت امّت
ثالثا: خود ابن تیمیه از بزرگان وهابیون به صراحت اذعان می کند که نماز خواندن به جاي پيامبر (صلي الله عليه و سلم)، دليل بر اين نيست كه آن شخص، خليفه پيامبر (صلي الله عليه و سلم) باشد.
وَأَيْضًا فَالِاسْتِخْلَافُ فِي الْحَيَاةِ نَوْعُ نِيَابَةٍ، لَا بُدَّ مِنْهُ لِكُلِّ وَلِيِّ أَمْرٍ، وَلَيْسَ كُلُّ (مَنْ) (3) يَصْلُحُ لِلِاسْتِخْلَافِ فِي الْحَيَاةِ عَلَى بَعْضِ الْأُمَّةِ يَصْلُحُ أَنْ يُسْتَخْلَفَ بَعْدَ الْمَوْتِ، فَإِنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ اسْتَخْلَفَ فِي حَيَاتِهِ غَيْرَ وَاحِدٍ، وَمِنْهُمْ مَنْ لَا يَصْلُحُ لِلْخِلَافَةِ بَعْدَ مَوْتِهِ.
منهاج السنة النبوية ، أحمد بن عبد الحليم بن تيمية الحراني أبو العباس ، ج 7 ، ص 339 . الناشر : مؤسسة قرطبة الطبعة الأولي ، 1406 ، تحقيق : د. محمد رشاد سالم ، عدد الأجزاء : 8
جايگزيني هر شخص به جاي شخص ديگر در زمان حيات او نوعي نيابت محسوب مي گردد، كه هر ولي امري ناگزير از آن مي باشد. امّا اين گونه نيست كه هر كس در زمان حيات شخصي چنين صلاحيتي داشت، بعد از وفات او هم اين صلاحيت را دارا باشد. همان گونه كه پيامبر صلي الله عليه [وآله] وسلّم در زمان حيات خود تعداد زيادي از صحابه را براي امامت جماعت برگزيد و حال آن كه عدّه اي از آنها صلاحيّت خلافت بعد از او را نداشتند.
چون پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) افراد زيادي را به عنوان نماينده در نماز معين كرده است. إبن أم مكتوم و ديگران به عنوان نماينده پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) نماز خوانده‌اند.
نماز دلیل خلافت نیست
آقاي إبن حزم آندلسي در كتاب الفصل، جلد 4، صفحه 89 مي‌نويسد:
لَيْسَ كل من اسْتحق الْإِمَامَة فِي الصلاة يسْتَحق الْإِمَامَة فِي الْخلَافَة.
اینگونه نیست که هرکسی که استحقاق نماز خواندن و امامت جماعت را داشته باشد بتواند استحقاق خلافت را داشته باشد.
عنوان الكتاب: الفصل في الملل والأهواء والنحل، وبهامشه الملل والنحل (ط. صبيح)، ج4/ص89- المؤلف: ابن حزم – الشهرستاني، الناشر: محمد علي صبيح، سنة النشر: 1348، عدد المجلدات: 5
اصحاب مختلف رسول امام جماعت می شدند
ما از أهل سنت سؤالي داریم و آن اینکه در نقل صحیح بخاری آمده است که
7175 – حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ صَالِحٍ، حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ، أَخْبَرَنِي ابْنُ جُرَيْجٍ، أَنَّ نَافِعًا، أَخْبَرَهُ أَنَّ ابْنَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، أَخْبَرَهُ قَالَ: «كَانَ سَالِمٌ مَوْلَى أَبِي حُذَيْفَةَ يَؤُمُّ المُهَاجِرِينَ الأَوَّلِينَ، وَأَصْحَابَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي مَسْجِدِ قُبَاءٍ فِيهِمْ أَبُو بَكْرٍ، وَعُمَرُ، وَأَبُو سَلَمَةَ، وَزَيْدٌ، وَعَامِرُ بْنُ رَبِيعَةَ»
سالم، غلام أبو حذيفه در مدينه در مسجد قباء نماز خوانده و مهاجرين و تمام اصحاب پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله)، از جمله أبو بكر و عمر و أبو سلمة و زيد و عامر بن ربيعة پشت سر او نماز خوانده‌اند.
عنوان الكتاب: صحيح البخاري (ط. دار ابن كثير)،ج2/ ص1773 -بَابُ اسْتِقْضَاءِ المَوَالِي وَاسْتِعْمَالِهِمْ، المؤلف: محمد بن إسماعيل البخاري أبو عبد الله، الناشر: دار ابن كثير – دمشق بيروت،سنة النشر: 1423 – 2002، عدد المجلدات: 1
اگر بنا باشد كه نماز خواندن دليل بر خلافت باشد، سالم، غلام أبو حذيفه لیاقت بیشتر از همه اصحاب دارد، چون أبو بكر و عمر هم پشت سر ايشان نماز خوانده‌اند. آقاي إبن أم مكتوم هم حدود 12 بار از طرف پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله)، امام جماعت شده است. و سایر صحابی که امام جماعت شده اند.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
اگر مقداری تفکر و تعقل داشته باشند، هیچگاه کسی نماز را دلیل بر خلافت نمی گیرد. این دلیل بیشتر برای عوام خوب است نه علما و دانشمندان!.
اقتدا پیامبر به عبد الرحمن بن عوف!
بزرگان أهل سنت متفق القول هستند كه آقاي عبد الرحمن بن عوف در يكي از غزوات نماز خواند و صحابه و مهاجرين و انصار هم پشت سر او نماز خواندند، پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) هم خودش به او إقتداء كرد.
محمد بن ادريس شافعي، امام و بزرگ شافعي‌ها مي‌گويد:
وَجَاءَ رَسُولُ اللَّهِ – صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ – فَأَدْرَكَ مَعَهُ الرَّكْعَةَ الثَّانِيَةَ فَصَلَّاهَا خَلْفَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ،در جای دیگر کتاب می نویسد: قَدْ صَلَّى رَسُولُ اللَّهِ – صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ – خَلْفَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ فِي سَفَرِهِ إلَى تَبُوكَ .
الكتاب: الأم،ج1/ص203 المؤلف: الشافعي أبو عبد الله محمد بن إدريس بن العباس بن عثمان بن شافع بن عبد المطلب بن عبد مناف المطلبي القرشي المكي (المتوفى: 204هـ)،الناشر: دار المعرفة – بيروت،الطبعة: بدون طبعة،سنة النشر: 1410هـ/1990م
اگر قرار است كه نماز خواندن دليل بر خلافت باشد، عبد الرحمن بن عوف شايسته‌ترين افراد است براي خلافت چون پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به او اقتدا کرده است
نماز جماعت به امامت هر فاسق و فاجري
از گروه فتاواي علماي وهابيت در باره نماز خواندن پشت سر امام جماعتي كه ريش خود را مي تراشد سؤال شده آنها در جواب گفته اند، نماز خواندن پشت سر امام هر فاسق و فاجري از نظر مذهب اهل سنت جايز است. متن سؤال و جواب اين است:
س 1 : فقد صدرت فتوي في الجمهورية الجزائرية من أحد كبار المشايخ قال فيها : إن الإمام الحالق لحيته لا تجوز الصلاة وراءه فنريد من سيادتكم أن تبينوا لنا هل هذه الفتوي صحيحة أم غير صحيحة ؟ كذلك نريد منكم التوضيح والبرهان من فضلكم ؟
ج 1 : إعفاء اللحية واجب ، وحلقها حرام ، كما ثبت في الحديث الصحيح أن النبي ( ص ) قال : أنهكوا الشوارب واعفوا اللحي (1) ومذهب أهل السنة والجماعة الصلاة خلف كل بر وفاجر ، طلبا للألفة والجماعة ودرءا للخلاف والفرقة ، فإذا وجد غير حليق اللحية إماما صلي وراءه ، وإن لم يجد صلي خلفه ولو كان حالقا للحيته ، وصلاته صحيحة ، وبهذا يعلم أن الفتوي المذكورة في السؤال غير صحيحة .
وبالله التوفيق وصلي الله علي نبينا محمد وآله وصحبه وسلم .
اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء
عضو عضو نائب الرئيس الرئيس عبد الله بن قعود عبد الله بن غديان عبد الرزاق عفيفي عبد العزيز بن عبد الله بن باز
سؤال 1. در كشور الجزائر يكي از بزرگان مشايخ گفته: نماز خواندن پشت سر امام جماعتي كه ريش خود را مي تراشد، جايز نيست. از شما مي خواهم كه بگوييد اين فتوا صحيح است يانه؟ در اين باره توضيح دهيد.
جواب 1: بلند گذاشتن ريش واجب و تراشيدن آن حرام است؛ چنانچه در روايت صحيح آمده كه رسول خدا صلي الله عليه وآله فرمود: سبيل را بتراشيد و ريش را بلند بگذاريد. مذهب اهل سنت و جماعت اين است كه نماز خواندن پشت سر هر انسان خوب و فاجري به دليل به دست آوردن الفت و دوري از اختلاف جايز است. پس زماني كه امام جماعتي ريش خود را نتراشد پشت سر آن نماز خوانده مي شود و اگر چنين شخصي نباشد مي توان پيشت سر غير آن نماز خواند هر چند ريش تراش باشد و نمازش هم صحيح است. از اين جا روشن مي شود كه فتواي فوق در سؤال درست نيست.
فتاوي اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء – جمع أحمد بن عبد الرزاق الدويش – ج 7 ص 396
ديگر بر اساس روايات فوق و اين فتوا، نماز ابوبكر چه نفع و سودي براي ابوبكر داشته و چگونه مي تواند دلالت بر فضيلت او داشته باشد؟
توهین کبار صحابه به پیامبر!
در روایات معتبر اهل سنت هست که برخی از اصحاب من جمله آقای عمر بن خطاب در روزهای آخر عمر پیامبر به ایشان بی احترامی کردند و نسبت هذیان دادند، العیاذ بالله!. سند این کلام را می توانید در صحیح بخاری بخوانید. جا دارد که انسان از خجالت زمین برایش دهان باز کند و در آن برود که اینطور به پیامبر بی احترامی کردند و برادران اهل سنت از این افراد حمایت می کنند!. العیاذ بالله چطور این اصحاب در این بیماری نسبت ناروا به پیامبر دادند و نگذاشتند پیامبر صلی الله علیه و آله وصیت بنویسد تا مردم گمراه نشوند، چطور گفتار ایشان درباره خلافت ابوبکر را می خواهند استناد کنند؟!
اعتراف عمر بر عدم تعيين ابوبكر به عنوان خليفه از سوي پيامبر
بخاري و مسلم از عبد اللّه بن عمر روايت مي كنند:
7218 – حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ، أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ، عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: قِيلَ لِعُمَرَ أَلاَ تَسْتَخْلِفُ؟ قَالَ: «إِنْ أَسْتَخْلِفْ فَقَدِ اسْتَخْلَفَ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنِّي أَبُو بَكْرٍ، وَإِنْ أَتْرُكْ فَقَدْ تَرَكَ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنِّي، رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ» فَأَثْنَوْا عَلَيْهِ فَقَالَ: «رَاغِبٌ رَاهِبٌ، وَدِدْتُ أَنِّي نَجَوْتُ مِنْهَا كَفَافًا، لاَ لِي وَلاَ عَلَيَّ، لاَ أَتَحَمَّلُهَا حَيًّا وَلاَ مَيِّتًا»
به عمر گفته شد: چرا براي بعد از خود خليفه تعيين نمي كني؟ در جواب گفت: اگر خليفه تعيين كنم، كاري كه شخص بهتر از من كرده را انجام داده ام. و اگر خليفه تعين نكنم باز هم كار كسي كه بهتر از من بوده را انجام داده ام و آن رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلّم است.
صحيح بخاري، ج 4، ص2256، ح 7218، كتاب الأحكام، باب الاستخلاف 51 ـ صحيح مسلم، ج 3 ، ص1454، ح 1823،كتاب الإمارة، باب الاستخلاف وتركه.
نووي شارح صحيح بخاري در شرح اين روايت مي گويد:
وفي هذا الحديث دليل علي أنّ النبي صلي اللّه عليه وسلم لم ينصّ علي خليفة، وهو إجماع أهل السنّة وغيرهم.
اين حديث دليلي است بر اين كه رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلّم بر هيچ خليفه اي براي بعد از خود نصّ و تصريحي نداشته است كه اين نظر اجماعي اهل سنْت نيز مي باشد.
صحيح مسلم بشرح النووي، 12/205.
نتیجه:
در هر حال آنطور که عرض شد، نماز خواندن ابوبکر دلیل خلافت نیست و این حرف فقط برای دل خوش کردن مردم بی سواد به کار گرفته می شود و گرنه علما به این ادله خواهند خندید همانطور که علمای اهل سنت منکر ادله خلافت ابوبکر هستند و نماز را دلیل بر خلافت نمی دانند. در نقلهای تاریخی هست که پیامبر اصلا امر به نماز توسط ابوبکر نکرده بود، بلکه این برخی از زنها و خود ابوبکر بود که رفت تا نماز بخواند، و زمانی که پیامبر متوجه شدند، با سختی به کمک علی علیه السلام کشان کشان سمت مسجد آمدند و ابوبکر را کنار زدند!.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
