نذر اعتکاف
فهرست این نوشتار:
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
حکم اعتکاف نذری [نذر اعتکاف ]
پرسش : آيا مي توان اعتکاف را نذر کرد؟
پاسخ : چون اعتکاف یک عبادت است، می توان آن را نذر کرد. ولی شرایط نذر باید رعایت شود، از جمله اینکه سبب آزار پدر و مادر نشود و در مورد زوجه بنابر احتیاط واجب اذن زوج هم لازم است (اینکه منافات با حق زوج نداشته باشد کافی نیست).
حکم به جا آوردن روزه های واجب در اعتکاف نذری [نذر اعتکاف ]
پرسش : هرگاه انسان نذر کند در روزهای معینی معتکف شود آیا می تواند روزه نذری را جایگزین روزه اعتکاف کند؟ اگر در هنگام نذر، قصد او روزه مخصوص اعتکاف بوده باشد چطور؟
پاسخ : هرگاه نذر کند که در روزهاى معیّنى (مثلا سه روز اوّل ماه شعبان) معتکف شود، و روزه نذرى یا روزه استیجارى (هر چند ما در اصل عبادات استیجاریّه اشکال داریم) نیز بر عهده داشته باشد، مى تواند چنین روزه هایى را به هنگام اعتکاف نذرى بجا آورد، تا هم نذر اعتکاف را انجام داده باشد و هم روزه هاى واجب را. البتّه اگر به هنگام نذرِ اعتکاف، قصدش این باشد که روزه مخصوص اعتکاف بگیرد، نمى تواند قصد روزه دیگرى کند.
بطلان نذر کمتر از سه روز در اعتکاف [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر انسان نذر کند که دو روز معتکف باشد این کار چه حکمی دارد؟
پاسخ : چنانچه نذر کند یک یا دو روز معتکف شود، نه بیشتر، نذرش باطل است، ولى اگر قید «نه بیشتر» را ذکر نکند، نذرش صحیح است، و باید آن را تا سه روز کامل کند.
حکم نذر معین اعتکاف در صورت مصادفت با روز عیدین [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر انسان نذر معین برای اعتکاف کند و روز سوم مصادف با عید شود، نذر او چه حکمی دارد؟
پاسخ : اگر انسان نذر کند سه روز معیّن یا بیشتر معتکف گردد (مثل اینکه نذر کند روز 28 و 29 و 30 ماه مبارک رمضان را معتکف شود) سپس روز سوم مصادف با عید گردد (مثل اینکه ماه رمضان در فرض مثال فوق 29 روز شود) چنین نذرى از اصل باطل است، و قضا هم ندارد; زیرا نذر از ابتدا منعقد نشده است، هر چند قضاى آن مطابق احتیاط است.
چگونگی انجام نذر اعتکاف در صورت تقیید آن به روز بازگشت مسافر [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر شخصی نذر کند که در روز بازگشت مسافرش معتکف گردد نذر او چه حکمی دارد؟
پاسخ : هر گاه نذر کند که روز بازگشت (مثلا) پدرش از مکّه معتکف شود، چنانچه امکان داشته باشد در آن روز احتیاط کند و از طلوع فجر اعتکاف ببند، نذرش صحیح است. همچنین اگر یقین داشته باشد که مسافرش قبل از طلوع فجر (اذان صبح) باز مى گردد.
حکم نذر اعتکاف در صورت تقیید آن به روز پس از ورود مسافر [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر شخصی نذر کند که پس از ورود مسافرش معتکف گردد نذر او چه حکمی دارد؟
پاسخ : اگر نذر کند روز پس از ورود مسافرش معتکف شود، بدون شک نذرش صحیح است، و باید تا سه روز در حال اعتکاف باشد.
حکم نذر اعتکاف سه روزه بدون دو شب میانی آن [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر انسان نذر کند که سه روز، بدون دو شب میانی آن معتکف شود نذر او چه حکمی دارد؟
پاسخ : چنانچه نذر کند که سه روز بدون دو شب وسط آنها معتکف مى شود، چنین نذرى باطل است.
عدم لزوم اعتکاف شب اول در صورت نذر سه روزه کردن [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر شخصی نذر کند که سه روز را معتکف باشد آیا باید شب اول را نیز معتکف باشد؟
پاسخ : در صورتى که نذر کند سه روز یا بیشتر معتکف شود، لازم نیست شب اوّل هم در حال اعتکاف باشد.
لزوم اعتکاف شب اول در صورت نذر یک ماهه [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر شخصی نذر کند که یک ماه را معتکف باشد آیا باید شب اول را نیز معتکف باشد؟
پاسخ : اگر نذر کند یک ماه معتکف شود، شب اوّل که جزء ماه محسوب مى شود نیز باید در حال اعتکاف باشد.
وظیفه معتکف در اعتکاف یک ماهه در صورت کسری ماه قمری [نذر اعتکاف ]
پرسش : هرگاه شخصی نذر کند که یک ماه معتکف باشد؛ چنانچه ماه قمری 29 روز باشد چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ : هر گاه نذر کند که یک ماه قمرى معتکف شود، چنانچه ماهى که در آن معتکف شده 29 روز باشد، احتیاط واجب آن است که روز اوّل ماه بعد را نیز بر آن بیفزاید، زیرا هرگاه دو روز بر اعتکافش اضافه کند، اعتکاف روز سوم نیز واجب مى شود.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
چگونگی انجام نذر اعتکاف یک ماهه [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر شخصی نذر کند که یک ماه را معتکف باشد چگونه باید آن را به جا آورد؟
پاسخ : هرگاه نذر کند که یک ماه معتکف شود، واجب است یک ماه پشت سر هم معتکف شود.
چگونگی انجام نذر اعتکافِ قسمتی از یک ماه [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر شخصی نذر کند که قسمتی از یک ماه را معتکف باشد چگونه باید آن را به جا آورد؟
پاسخ : اگر نذر کند که قسمتى از ماه ( مثلا نه روز یا پانزده روز) اعتکاف نماید، مى تواند بطور پراکنده (سه روز سه روز) معتکف شود، تا آن مقدار که نذر کرده کامل شود، مشروط بر اینکه نذرش انصراف به روزهاى پى در پى نداشته باشد، که در این صورت نیز باید اعتکافش پى در پى باشد.
وظیفه معتکف در صورت بطلان یک روز از نذر اعتکاف یک ماهه غیر معین [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر معتکف یک روز از نذر اعتکاف یک ماهه غیر معین خود را باطل کند چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ : چنانچه نذر کند که یک ماه نامعیّن، یا چندین روز پى در پى غیر معیّن معتکف شود (چه قید پى در پى را در صیغه نذر آورده باشد، یا چنین از نذرش استفاده گردد)، و اعتکاف را شروع کند، سپس یک روز یا بیشتر از ایّام اعتکاف را باطل کند، تمام روزهایى که معتکف بوده باطل مى شود، هر چند روزهایى که بطور صحیح در حال اعتکاف بوده، سه روز یا بیشتر بوده باشد، و باید اعتکاف را با رعایت تتابع و پى در پى بودن از سر بگیرد.
وظیفه معتکف در صورت بطلان یک روز از نذر اعتکاف یک ماهه معین [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر معتکف یک روز از نذر اعتکاف یک ماهه معین خود را باطل کند چه وظیفه ای دارد؟ اگر بطلان در آخرین لحظات اعتکاف روی داده باشد چطور؟
پاسخ : اگر نذرش براى ماه یا روزهاى معیّنى بوده و آن را باطل کرده، باید قضاى آن را بصورت پى در پى بجا آورد و حتّى اگر اعتکاف نذرى معیّن را در آخرین لحظات باطل کند، به گونه اى که پس از بطلان هنوز مقدارى از زمان اعتکاف باقیمانده باشد احتیاط آن است که در این صورت نیز قضا کند.
حکم نذر اعتکاف چهار روزه غیر متوالی در صورت بطلان آن در روز چهارم [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر شخصی نذر کند که چهار روز غیر متوالی معتکف باشد چنانچه در روز چهارم، مبطل اعتکاف از او روی دهد نذر او چه حکمی دارد؟
پاسخ : در صورتى که نذر کند چهار روز معتکف شود، و پى در پى بودن را شرط نکرده باشد، و این مطلب از نحوه نذر وى نیز استفاده نشود، سپس در روز چهارم کارى که اعتکاف را باطل مى کند انجام دهد، سه روز اوّل اعتکافش صحیح است، ولى باید روز چهارم را قضا کند، و دو روز دیگر بر آن بیفزاید.
وظیفه معتکف در صورت قطع اعتکاف نذری در روز چهارم [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر نذر كند چهار روز معتكف شود، و پيوستگى آن چهار روز را شرط ننمايد، و روز چهارم برخلاف نذرش از اعتكاف خارج شود، وظيفه اش چيست؟
پاسخ : باید مجدّداً اعتکاف چهار روز را بجا آورد.
وظیفه معتکف در صورت نذر اعتکاف پنج روزه [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر شخصی نذر کند که پنج روز معتکف باشد چگونه باید آن را به جا آورد؟
پاسخ : هر گاه نذر کند، پنج روز معتکف شود، باید یک روز دیگر بر آن بیفزاید، چه پى در پى بجا آورد، یا به شکل ناپیوسته.
وظیفه شخص در صورت فراموشی ادای نذر اعتکاف معین [نذر اعتکاف ]
پرسش : اگر شخصی به خاطر فراموشی و مانند آن، نذر اعتکاف معین را به جا نیآورد چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ : اگر نذر کند در زمان معیّنى (مثلا یک ماه معیّن از سال، یا روزهاى معیّنى از ماه خاص) معتکف شود، سپس در آن ایّام مخصوص، بخاطر فراموشى یا عمداً و عصیاناً یا بر اثر اضطرار، اعتکاف را ترک کند، قضاى آن واجب است.
و اگر تشخیص ماهها مشکل شود، و در نتیجه ماه مورد نظر را نتواند بطور قطعى مشخص کند، به ظنّ خود عمل مى کند، مگر اینکه احتیاط ممکن باشد و عسر و حرج لازم نیاید، که احتیاط واجب آن است مطابق احتیاط عمل کند. و چنانچه به هیچ کدام از ماهها ظن ندارد، بین ماههایى که محتمل است مخیّر است.
نذر اعتکاف در سفر [نذر اعتکاف ]
پرسش : آیا مسافر می تواند نذر کند که اگر فلان حاجتم روا شد، بروم در شاهچراغ معتکف شود؟
پاسخ : نذر صحیح نیست ولی اگر نذر کند حاجت گرفتم بروم در شاه چراغ یا مثل آن معتکف شوم واجب است برود و ده روز بماند و معتکف شود.
حکم اعتکاف نذری در ماه رمضان [نذر اعتکاف ]
پرسش : آيا اعتكاف نذرى را مى توان در ماه مبارك رمضان بجا آورد؟
پاسخ : در فرض سوال، مانعى ندارد؛ مگر اینکه نیّت او به هنگام نذر، اعتکاف در غیر ماه رمضان باشد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
