ذکر سجده سهو مطابق نظر10مرجع

دستور سجده سهو

مسأله 1250 دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فوراً نیت سجده سهو کند و پیشانی را (1) به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد (2) و بگوید (3): «بِسم ِ اللّه ِ وَ بِاللّه ِ وَ صَلَّی اللّه ُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِه ِ» یا «بِسم ِ اللّه وَ بِاللّه ِ اللّهُم َّ صَل ِّ عَلَی مُحَمَّدٍ و آل ِ مُحَمَّدٍ» ولی بهتر است بگوید (4): «بِسم ِ اللّه ِ وَ بِاللّه ِ السَّلام ُ عَلَیک َ ایُّهَا النَّبِی ُّ وَ رَحمَهُ اللّه ِ وَ بَرَکاتُه ُ» بعد باید (5) بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که گفته شد بگوید (6) و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.

(1) (سیستانی:) بنا بر احتیاط لازم..

(2) (گلپایگانی، صافی:) و ذکر بگوید، و ذکر سجده سهو را به سه نحو می شود انجام داد: اوّل: «بِسم ِ اللّه ِ وَ بِاللّه ِ وَ صَلَّی اللّه ُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِه ِ» دوّم: «بِسم ِ اللّه ِ وَ بِاللّه ِ اللّهُم َّ صَل ِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آل ِ مُحَمَّدٍ» سوّم: «بِسم ِ اللّه ِ وَ بِاللّه ِ السَّلام ُ عَلَیک َ ایُّهَا النَّبِی ُّ وَ رَحمَهُ اللّه ِ وَ بَرَکاتُه ُ» و احتیاط، اختیار قسم سوّم است. بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و ذکر را بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.

(خوئی، تبریزی، نوری:) و أحوط این است که بگوید: «بسم اللّه و باللّه السّلام علیک أیّها النّبی ّ و رحمه اللّه و برکاته»، بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و ذکری را که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از تشهّد بگوید: «السّلام علیکم» و أولی این است: «و رحمه اللّه و برکاته» را اضافه کند.

(تبریزی:) و بعد از خواندن تشهد سلام دهد و اگر در سجده عوض ذکر سابق بگوید: «بسم اللّه و باللّه اللّهم ّ صل ّ علی محمّد و آل محمّد» کافی است.

(نوری:) و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.

(سیستانی:) و احتیاط مستحب آن است که در آن ذکر بگوید و بهتر آن است که بگوید: «بسم اللّه و باللّه السّلام علیک أیّها النّبی ّ و رحمه اللّه و برکاته» بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و ذکری را که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از تشهّد بگوید: «السّلام علیکم» و أولی این است: «و رحمه اللّه و برکاته» را اضافه کند.

(مکارم:) و می گوید: «بسم اللّه و باللّه السّلام علیک أیّها النّبی ّ و رحمه اللّه و برکاته»، سپس سر از سجده برمی دارد و می نشیند، دوباره به سجده می رود و همان ذکر را می گوید و بعد از آن که سر از سجده برداشت تشهّد می خواند و سلام می دهد و احتیاط آن است که در تشهّد به مقدار واجب اکتفا کند و تنها به سلام آخر قناعت نماید[و] سجده سهو باید رو به قبله، و با حالت وضو و طهارت باشد و پیشانی را نیز بر چیزی گذارد که سجده نماز بر آن جایز است.

(زنجانی:) و دو دست و دو زانو و سر دو انگشت بزرگ پاها را بر زمین بگذارد؛ و نهادن پشت دست کفایت نمی کند؛ و بنا بر احتیاط واجب باید انگشتان دست نیز روی زمین قرار گیرد و بنا بر احتیاط رعایت وضو و قبله و ستر عورت را بکند و ذکری را که لازم است بگوید. ذکر سجده سهو به گونه های مختلفی در روایات آمده و چنانچه بگوید «بِسم ِ اللّه ِ وَ بِاللّه ِ السَّلام ُ عَلَیک َ أَیُّهَا النَبِی ُّ وَ رَحمَهُ اللّه ِ وَ بَرَکاتُه ُ» و نیز بگوید: «وَ السَّلام ُ عَلَیک َ أَیُّهَا النَبی ُّ وَ رَحمَهُ اللّه ِ وَ بَرَکاتُه ُ»، حتماً عمل به وظیفه نموده است، بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و ذکر را بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد بگوید: «الَّسلام ُ عَلَیکُم»، و بهتر این است که «وَ رَحمَهُ اللّه ِ وَ بَرَکاتُه ُ» را هم اضافه کند.

(3) (بهجت:) و بنا بر احتیاط واجب، به نحو مأثور بگوید:..

(4) (اراکی:) و یا بگوید:.. (فاضل:) ولی بنا بر احتیاط بهتر است بگوید:..

(5) [کلمه «باید» در رساله آیت اللّه فاضل نیست]

(6) (بهجت:) و بنا بر اظهر وقتی سر از سجده برداشت تشهد بخواند سپس سلام بدهد.

مسأله اختصاصی

(بهجت:) مسأله 1020 آن چه در سجده نماز واجب است، از قبیل گذاشتن مواضع هفتگانه بر زمین، گذاشتن پیشانی بر چیزی که سجده بر آن صحیح است، نشستن بین دو سجده و طمأنینه در آنها، طهارت، پوشش و رو به قبله بودن، بنا بر احوط باید در سجده سهو رعایت شود.

• توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل،  اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

---

سجده سهو

پرسش 142 . دستور سجده سهو را بيان داريد؟

همه مراجع: براى سجده سهو، بعد از نماز فورى نيت سجده سهو كند و پيشانى را بر چيزى كه سجده بر آن صحيح است، بگذارد و بگويد: «بسم اللّه و باللّه السلام عليك ايها النبى و رحمة اللّه و بركاته». بعد بنشيند و دوباره سجده رود و ذكرى را كه گفته شد، بخواند و بنشيند و پس از تشهد بگويد: «السلام عليكم و رحمه اللّه و بركاته».244

تبصره. آيه اللّه  مكارم: رعايت پوشش بدن، قبله و داشتن وضو نيز لازم است.

آيه اللّه  بهجت: بنا بر احتياط واجب رعايت پوشش، قبله و وضو لازم است.

توضيح المسائل مراجع، م 1250 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 1259 ؛ نورى، توضيح المسائل، م 1251 ؛ دفتر: خامنه اى.پرسمان

---

مطابق نظر آيت الله خامنه اي

استفتاء اختصاصی سایت هدانا از دفتر مقام معظم رهبری

سوال: ذکر بنده موقع سجده سهو فقط صلوات بوده، آیا سجده من صحیح است؟

پاسخ:گرچه ذکر سجده سهو این است که گفته شود: «بسم اللَه وَباللَه وَصَلَی اللَه عَلَی محَمَد وَآله» یا «بسم اللَه وَباللَه اَللَهمَ صَل عَلَی محَمَد وآل محَمَد»و بهتر است بگوید «بسم اللَه وَباللَه اَلسَلام عَلَیکَ اَیهَا النَبی وَرَحمَةاللَه وَبَرَکاته» ولی وجوب ندارد و آنچه انجام داده اید، محکوم به صحت است.

منبع: استفتاء سایت هدانا دفتر استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای.

س: نحوه دقيق سجده سهو در نماز چگونه است؟
ج) براى سجده سهو، بايد بعد از سلام نماز، فوراً به نيّت سجده سهو، پيشانى را بر چيزى كه سجده بر آن صحيح است بگذارد و بنابر احتیاط بگويد: «بسم اللَّه و باللَّه، السلام عليك ايها النّبىُّ و رحمة اللَّه و بركاته» سپس سر از سجده بردارد و دوباره به سجده رود و ذكر را تكرار كند و پس از آن تشهد بخواند و سلام دهد.

س: اگر در نماز جماعت در ركعت دوم بعد از تشهد اشتباهاً سلام داده شود آيا سجده سهو لازم است؟

ج) اگر سلام دوم يا سوم را گفته، بنابر احتياط واجب بايد دو سجده سهو نمايد.

س: من از سن 9 سالگى تا 23 سالگى عادت داشتم كه در سلام نماز بجاى سلام‌هاى مناسب و صحيح نماز، قبل از «السلام عليكم ورحمة الله», بگويم «السلام عليك يا ابا عبدالله». از سن 23 سالگى, شخصى به من طريقه سلام كردن صحيح را گفت, حال حكم آن نمازهاى من چيست؟ از نماينده محلىِ معظم له كه سؤال كردم, جواب داد كه براى مطلب اضافه‌اى كه در نماز گفته‌اى، بايد براى هر نماز يك سجده سهو بجاى آورى ولى نمازهايم درست بوده زيرا «السلام عليكم و رحمة الله» براى تمام كردن نماز، كافى بوده است و لذا جوابتان را به صورت مستقيم مى‌خواستم. اگر همينطور است آيا سجده سهو براى 14 سال نماز يوميه زياد نيست، بعلاوه من در هر روز چند تا انجام مى‌دهم ولى باز هم بواسطه اين سجده‌ها درد زانو دارم. حال بايد چه كنم؟
ج) در فرض مذکور سجده سهو واجب نيست، اگر چه احوط است.

س: اگر شخصى عمداً سجده سهو را انجام ندهد، نماز او چه حكمى دارد؟
ج) معصيت كرده ولى نمازش باطل نمى‌شود و بايد سجده سهو را انجام دهد.

س1: اگر شخصى سجده سهو را فراموش كند و بعد از شروع نماز دوم، يعنى در بين نماز يادش بيايد كه سجده سهو نماز اول را انجام نداده است چه وظيفه‌اى دارد؟

س2: اگر شخصى بعد از نماز اول، سجده سهوى را كه بر او واجب شده بود، فراموش كند و در بين نماز دوم يادش بيايد، در صورت وجوب سجده سهو مجدّد در نماز دوم، تكليف او چيست؟ آيا بايد اول سجده سهو مربوط به نماز دوم را به‌جا آورد يا مربوط به نماز اول را؟
ج1) پس از اتمام نماز دوم، فوراً به‌جا آورد.
ج2) رعايت ترتيب لازم نيست ولى بهتر است سجده سهو نماز دوم را مقدّم بدارد.

س: تأخير در انجام سجده سهو عمداً يا سهواً چه حكمی دارد؟
ج) عمداً جايز نيست.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای.

ويژه نامه احكام نماز

• اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند
• گفتن سلام نماز در جایی که نباید سلام دهد
• حکم کم یا زیاد گفتن تسبیحات اربعه
• در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است
• حکم گمان در رکعتهای نماز حکم یقین است
• نماز احتیاط چگونه است