در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است
فهرست این نوشتار:
نحوه سجده سهو و ذکر آن در نوشتار قبل مطرح شد از اینجا کلیک کنید و مطالعه نمایید.
سجده سهو
[برای سه چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به جا آورد]
مسأله 1236 برای سه چیز (1) بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعداً گفته می شود به جا آورد:
اول: آن که در بین نماز، سهواً حرف بزند. دوم: آن که یک سجده را فراموش کند. سوم: آن که در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوّم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت (2) و در دو مورد (3) هم احتیاط واجب آن است که سجده سهو بنماید: اول در جایی که نباید نماز را سلام دهد مثلًا در رکعت اول سهواً سلام بدهد. دوم آن که تشهد را فراموش کند (4).
(1) (اراکی:) شش چیز.. (بهجت:) پنج چیز..
(2) (اراکی:) [و] چهارم: در جایی که نباید نماز را سلام دهد مثلًا در رکعت اوّل سهواً سلام دهد. پنجم: آن که تشهّد را فراموش کند. ششم: در جایی که باید بنشیند، اشتباهاً بایستد و یا در جایی که باید بایستد اشتباهاً بنشیند و بنا بر احتیاط واجب باید برای هر چیزی که در نماز زیاد کند و یا کم کند و زمانی یادش بیاید که نتواند آن را به جا آورد، سجده سهو به جا آورد.
(بهجت:) ولی اگر قبل از تمام شدن سجده دوّم شک کند، عمل به وظیفه ای که قبلًا گفته شد، می نماید و بنا بر احتیاط، دو سجده سهو به جا می آورد؛ و هم چنین اگر در حال ایستاده شک کرد که شش رکعت خوانده یا پنج رکعت، بدون رکوع می نشیند و تشهّد خوانده، سلام می دهد و دو سجده سهو برای ایستادن بی جا و دو سجده دیگر برای شکّی که کرده بنا بر احتیاط انجام می دهد. چهارم: جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلًا در رکعت اوّل، سهواً سلام بدهد. پنجم: اگر سهواً چیزی از غیر رکن را کم یا زیاد کند، بنا بر احتیاط دو سجده سهو به جا می آورد.
(3) (نوری:) در سه مورد..
(4) (نوری:) [و] سوم: در جایی که باید بایستد اشتباهاً بنشیند یا در جایی که باید بنشیند، اشتباهاً بایستد.
(خوئی، گلپایگانی، صافی، زنجانی، تبریزی، فاضل:) مسأله برای پنج چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعداً گفته می شود به جا آورد. اوّل: آن که در بین نماز، سهواً حرف بزند. دوّم: جایی که نباید سلام نماز را بدهد، مثلًا در رکعت اوّل سهواً سلام بدهد. سوّم: آن که تشهّد را فراموش کند. چهارم: آن که در نماز چهار رکعتی بعد از تمامی ذکر سجده دوّم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت. پنجم: آن که یک سجده را فراموش کند یا این که
(زنجانی: بنا بر احتیاط مستحب) در جایی که باید بایستد مثلًا موقع خواندن حمد و سوره اشتباهاً بنشیند و در موقعی که باید بنشیند؛ مثلًا موقع تشهّد اشتباهاً بایستد.
(خوئی: در این سه صورت بنا بر احتیاط واجب باید) دو سجده سهو به جا آورد. بلکه برای هر چیزی که در نماز اشتباهاً کم یا زیاد کند احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بنماید. و احکام این چند صورت در مسائل آینده گفته می شود.
(گلپایگانی، صافی:) سوّم: آن که یک سجده را فراموش کند. چهارم: آن که تشهّد را فراموش کند. پنجم: آن که در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوّم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت و اگر در جایی که باید بایستد مثلًا موقع خواندن حمد و سوره اشتباهاً بنشیند یا در جایی که باید بنشیند مثلًا موقع خواندن تشهّد اشتباهاً بایستد، بنا بر احتیاط واجب، باید دو سجده سهو به جا آورد بلکه برای هر چیزی که در نماز اشتباهاً کم یا زیاد کند احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بنماید. و احکام این چند صورت در مسائل آینده گفته می شود.
(فاضل:) بعد از سجده دوّم..
(زنجانی:) چهارم: آن که در نماز چهار رکعتی شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت، به تفصیلی که در صورت چهارم مسأله [1199] گذشت..
(تبریزی:) یا این که در جایی که باید بایستد مثلًا موقع خواندن حمد و سوره اشتباهاً بنشیند یا در جایی که باید بنشیند مثلًا موقع خواندن تشهد اشتباهاً بایستد در همه این صُوَر بنا بر احتیاط واجب باید دو سجده سهو به جا آورد و در غیر اینها برای هر چیزی که در نماز اشتباهاً کم یا زیاد کند احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بنماید. و احکام این چند صورت در مسائلی گفته می شود.
(فاضل:) [و] احتیاط مستحب این است که برای قیام و یا جلوس زاید بلکه برای هر زیادی یا نقص سجده سهو به جا آورد.
(سیستانی:) مسأله در دو مورد بعد از سلام نماز انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعداً گفته می شود به جا آورد: اوّل: آن که تشهد را فراموش کند. دوّم: آن که در نماز چهار رکعتی بعد از داخل شدن در سجده دوّم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت یا شک کند که چهار رکعت خوانده یا شش رکعت هم چنان که در مورد چهارم از شکهای صحیح گذشت. و در سه مورد بنا بر احتیاط واجب سجده سهو لازم است: اوّل: آن که اجمالًا بداند که در نماز چیزی را اشتباهاً کم یا زیاد کرده و نماز هم محکوم به صحت باشد. دوّم: آن که در بین نماز، سهواً حرف بزند. سوّم: جائی که نباید سلام نماز را بدهد، مثلًا در رکعت اوّل سهواً سلام بدهد.
و احتیاط مستحب آن است که اگر یک سجده را فراموش کند یا این که در جائی که باید بایستد مثلًا در موقع خواندن حمد و سوره اشتباهاً بنشیند، و در موقعی که باید بنشیند مثلًا موقع تشهد، اشتباهاً بایستد، دو سجده سهو به جا آورد؛ بلکه برای هر چیزی که در نماز اشتباهاً کم یا زیاد کند، دو سجده سهو بنماید و احکام این چند صورت در مسائل آینده گفته می شود.
(مکارم:) مسأله برای چند چیز بنا بر احتیاط واجب باید بعد از نماز دو سجده سهو به دستوری که گفته می شود به جا آورد: (1) کلام بی جا، یعنی سهواً به گمان این که نماز تمام شده حرف بزند. (2) سلام بی جا، یعنی مثلًا در رکعت دوّم نماز چهار رکعتی سلام بدهد. (3) سجده فراموش شده. (4) تشهّد فراموش شده. (5) به جای ایستادن سهواً بنشیند، یا به جای نشستن برخیزد. (6) در شک میان «چهار و پنج» بعد از سجده دوّم واجب است نماز را تمام کند، بعداً دو سجده سهو به جا آورد. و برای کم و زیاد کردن غیر اینها سجده سهو مستحب است.
[اگر انسان اشتباهاً حرف بزند]
مسأله 1237 اگر انسان اشتباهاً یا به خیال این که نمازش تمام شده حرف بزند، باید (1) دو سجده سهو به جا آورد.
(1) (سیستانی:) باید بنا بر احتیاط.. (مکارم:) رجوع کنید به ذیل مسأله (1236)، شماره 1.
[برای حرفی که از آه کشیدن و سرفه پیدا می شود]
مسأله 1238 برای حرفی (1) که از آه کشیدن و سرفه پیدا می شود، سجده سهو واجب نیست، ولی اگر مثلًا سهواً آخ یا آه بگوید، باید سجده سهو نماید.
این مسأله، در رساله آیات عظام: بهجت و مکارم نیست
(1) (خوئی، تبریزی، زنجانی:) برای صدایی..
(سیستانی:) مسأله برای صدایی که از سرفه کردن پیدا می شود، سجده سهو واجب نیست. ولی اگر سهواً ناله بکند یا آه بکشد یا آه بگوید، باید بنا بر احتیاط واجب سجده سهو نماید.
[اگر چیزی را که غلط خوانده]
مسأله 1239 اگر چیزی را که غلط خوانده (1) دوباره به طور صحیح بخواند، برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست (2).
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(1) (خوئی، زنجانی، سیستانی:) سهواً غلط خوانده..
(2) (بهجت:) و هم چنین اگر در بین نماز احتیاط موجبات سجده سهو پیش بیاید، بنا بر اظهر سجده سهو واجب نمی شود.
[اگر در نماز سهواً مدتی حرف بزند]
مسأله 1240 اگر در نماز سهواً مدتی (1) حرف بزند (2) و تمام آنها یک مرتبه حساب شود (3)، دو سجده سهو بعد از سلام نماز کافی است (4).
(1) (گلپایگانی، صافی:) سهواً چند کلمه..
(2) (سیستانی:) و همه آن ناشی از یک اشتباه باشد دو سجده سهو بعد از سلام نماز کافی است.
(3) (خوئی، تبریزی، زنجانی:) عرفاً یک مرتبه حساب شود..
(4) (فاضل:) برای تمام آنها کافی است.
(مکارم:) مسأله اگر در نماز چند کلمه یا چند جمله بگوید به طوری که از صورت نمازگزار خارج نشود و همه آن یکی حساب شود، دو سجده سهو برای همه کافی است.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
پرسش:در چه مواردی باید سجده سهو بجا اورد ؟
پاسخ:
سجده سهو در پنج مورد انجام می شود (کلام سهوی ـ فراموش کردن یک سجده که وقت تدارک آن گذشته است ـ شک بین چهار رکعت و پنج رکعت در نماز چهار رکعتی ـ فراموش کردن تشهد با گذشت وقت تدارک آن ـ سلام بی جا بنابر احتیاط واجب) و احتیاط مستحب در انجام سجده سهو است در هر زیادی یا کمبود در نماز.
منبع: استفتاء سایت هدانا از دفتر مقام معظم رهبری.
س: نحوه دقيق سجده سهو در نماز چگونه است؟
ج) بعد از سلام نماز فوراً نيت سجده سهو نماييد و پيشانى را بر چيزى که سجده بر آن صحيح است بگذاريد و مستحب است بگوييد: «بِسْمِ اللهِ و بالله، السلامُ عَليکَ ايّها النَّبى وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرکاتُه» و بعد بنشينيد و دوباره به سجده برويد و ذکر مذکور را بگوييد و بنشينيد و بعد از خواندن تشهد، سلام دهيد.
منبع: هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
موارد واجب شدن سجده ی سهو [موارد وجوب سجده سهو ]
پرسش : سجده ی سهو در چه صورتی بر نمازگزار لازم و واجب می شود؟
پاسخ :
راى چند چیز بنابر احتیاط واجب باید بعد از نماز دو سجده سهو به جا آورد:
*کلام بى جا، مثلا سهواً به گمان این که نماز تمام شده حرف بزند.
*سلام بى جا، یعنى مثلًا در رکعت دوم نماز چهار رکعتى سلام بدهد.
*سجده فراموش شده.
*تشهد فراموش شده.
*به جاى ایستادن سهواً بنشیند، یا به جاى نشستن برخیزد.
*در شک میان چهار و پنج بعد از سجده دوم واجب است نماز را تمام کند، بعداً دو سجده سهو بجا آورد. *براى کم و زیاد کردن غیر اینها سجده سهو مستحب است.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
- حکم گمان در رکعتهای نماز حکم یقین است
- نماز احتیاط چگونه است
- مسائل متفرقه شکیات نماز
- اگر در تشهد یا بعد از ایستادن شک کند
- وظیفه نمازگزار در شک های صحیح
کلید: در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است نحوه سجده سهو سجده سهو چیست ذکر سجده سهو سجده سهو خامنه ای دستور سجده سهو سجده سهو مکارم سجده سهو ذکر سجده سهو چیست در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است در چه مواردی انجام سجده سهو واجب است
