نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد
فهرست این نوشتار:
مکان نمازگزار
[مسأله 866 کسی که در ملک غصبی نماز می خواند]
مسأله 866 کسی که در ملک غصبی نماز می خواند اگر چه روی فرش و تخت و مانند اینها باشد (1) نمازش باطل است (2) ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی (3) مانعی ندارد (4).
(1) (خوئی، تبریزی:) در صورتی که مواضع سجودش غصبی باشد..
(2) (خوئی، تبریزی:) و هم چنین است حال در مسائل آینده..
(نوری:) حتی نماز خواندن غاصب در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی باطل است.
(سیستانی:) بنا بر احتیاط لازم.. (مکارم:) نمازش اشکال دارد. [پایان مسأله] (زنجانی:) به احتیاط مستحب..
(بهجت:) اگر قصد قربت در نماز نداشته باشد نمازش باطل است و هم چنین است بنا بر احتیاط اگر قصد قربت داشت..
(3) (بهجت:) و در جایی که فقط دیوار آن غصبی است بنا بر اظهر مانعی ندارد.
(4) (گلپایگانی، صافی:) اگر تصرّف در سقف یا خیمه صدق ننماید.
(اراکی:) نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی در صورتی که عرفاً بگویند تصرّف در ملک غصبی است باطل می باشد مانند جایی که به واسطه سرما یا گرما و یا جهات دیگر، اگر سقف نمی داشت نمی توانست نماز بخواند.
(زنجانی:) بنا بر احتیاط مستحب در زیر سقف غصبی و خیمه نیز صحیح نیست؛ و چنانچه نماز خواندن در زیر خیمه غصبی باعث حرکت آن گردد، بی تردید حکم نماز در مکان غصبی را دارد.
[مسأله 867 نماز خواندن در ملکی که منفعت آن مال دیگری است]
اشاره
مسأله 867 نماز خواندن در ملکی که منفعت آن مال دیگری است (1) بدون اجازه (2) کسی که منفعت ملک، مال او می باشد باطل است (3) مثلًا در خانه اجاره ای اگر صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه (4) کسی که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند، نمازش باطل است (5) و هم چنین است اگر در ملکی که دیگری در آن حقی دارد نماز بخواند، مثلًا اگر میت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند، تا وقتی ثلث را جدا نکنند نمی شود در ملک او نماز خواند.
(1) (مکارم:) (مثل این که در اجاره او است) که نماز خواندن در آن بدون اجازه مستأجر اشکال دارد، هم چنین در ملکی که مورد تعلّق حق ّ دیگری است مثل این که میّت وصیت کرده که ثلث مال او را به مصرفی برسانند، تا وقتی که ثلث را جدا نکنند، نمی توان در آن ملک نماز خواند.
(2) (زنجانی:) بدون رضایت..
(3) (سیستانی:) در حکم نماز خواندن در ملک غصبی است مثلًا در خانه اجاره ای اگر مالک یا دیگری بدون اجازه مستأجر نماز بخواند، نمازش بنا بر احتیاط باطل است. [پایان مسأله] (زنجانی:) به احتیاط مستحب..
(4) (زنجانی:) بدون رضایت..
(5) (خوئی، تبریزی:) و اگر میّت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند، در صورتی که عمل به وصیت نشده باشد، نمی شود در ملک او نماز خواند.
(بهجت:) مگر این که بداند و یا نشانه هایی در کار باشد که گمان کند مستأجر به نماز خواندن او راضی است بنا بر اظهر، بلکه اگر نداند یا نشانه هایی نسبت به عدم رضایت مستأجر در کار نباشد تا موجب گمان به عدم رضایت مستأجر شود باز می تواند بنا بر اظهر نماز بخواند..
(زنجانی:) به احتیاط مستحب؛ و هم چنین نماز در ملکی که به جهت حق دیگری تصرف در آن جایز نیست، به احتیاط مستحب باطل می باشد مثلًا اگر میت وصیت کرده باشد که ثلث مشاع مال او را به مصرفی برسانند، در صورتی که عمل به وصیت نشده باشد، به احتیاط مستحب نمی شود در ملک او نماز خواند.
مسائل اختصاصی
(بهجت:) مسأله 731 نماز خواندن در خانه پدر، مادر، فرزند، جدّ، جدّه، برادر، خواهر، عمو، عمّه، دائی و خاله بدون اذن آنها جایز نیست و حال آنها، با سایر مردم مساوی است.
(بهجت:) مسأله 732 شخص معذور، مثل محبوس در مکان غصبی و یا مضطر، اگر امید تمکن و برطرف شدن عذر را تا آخر وقت دارد بنا بر احوط باید نماز را تأخیر بیندازد و در صورتی که تمکن بیرون رفتن از آن مکان را ندارد نماز در آنجا صحیح است.
[مسأله 868 کسی که در مسجد نشسته]
مسأله 868 کسی که در مسجد نشسته (1)، اگر دیگری جای او را غصب کند (2) و در آنجا نماز بخواند بنا بر احتیاط واجب باید دوباره نمازش را در محل دیگری بخواند (3).
(1) (گلپایگانی، صافی:) و یا رحل گذاشته.. این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست (زنجانی:) کسی که در مکانی نشسته؛ مسجد باشد یا نباشد..
(2) (سیستانی:) اگر دیگری او را بیرون کرده و جای او را اشغال کند..
(3) (خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی:) نمازش باطل است. (تبریزی: مگر آن که شخص اوّلی از آنجا اعراض کند). (سیستانی، نوری:) نمازش صحیح است اگر چه گناه کرده است.
(زنجانی:) نمازش به احتیاط مستحب باطل است.
[مسأله 869 اگر در جایی که نمی داند غصبی است]
مسأله 869 اگر در جایی که نمی داند غصبی است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است (1) مگر آن که خودش غصب کرده باشد (2) که در این صورت به احتیاط واجب نمازش باطل است (3).
(1) (اراکی:) بقیه مسأله ذکر نشده.
(2) (نوری:) بقیه مسأله ذکر نشده. (مکارم:) که نمازش اشکال دارد.
(3) (گلپایگانی، سیستانی، صافی:) کسی که خودش جایی را غصب کرده اگر فراموش کند و در آنجا نماز بخواند نمازش باطل است بنا بر احتیاط.
(خوئی، تبریزی:) مسأله اگر در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است، ولی کسی که خودش جایی را غصب کرده، اگر فراموش کند و در آنجا نماز بخواند، نمازش باطل است و اگر در جایی که نمی داند غصبی است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که محل ّ سجده اش غصبی بوده بعید نیست که نمازش باطل باشد.
(زنجانی:) مسأله اگر به جهت عذری در جای غصبی نماز بخواند بی تردید نمازش بی تردید صحیح است مثلًا اگر تقصیر نکرده باشد و در جایی که شک دارد غصبی است یا نه، یا از غصبی بودن آن غفلت داشته باشد و یا به اشتباه یا به جهت ندانستن مسأله آنجا را مباح بداند یا غصبی بودن آن را فراموش کرده نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است؛ و کسی که خودش جایی را غصب کرده، اگر فراموش کند و در آنجا نماز بخواند فراموشی عذر نیست و نمازش به احتیاط مستحب باطل است.
(بهجت:) مسأله اگر در جایی نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد که غصبی بوده یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده، نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او بنا بر اظهر صحیح است اگر چه خودش غصب کرده باشد، ولی اگر در بین نماز فهمید که آن مکان غصبی است در صورت امکان بدون این که نماز را به هم بزند باید بقیه نماز را در مکان مباح انجام دهد و در صورتی که ممکن نباشد باید نماز را قطع کند و در جای مباح نماز را از سر بگیرد، و اگر وقت تنگ است آن چه از نماز به جا آورده صحیح است و بقیه نماز را در حین خروج از آن مکان به جا می آورد.
[مسأله 870 اگر بداند جایی غصبی است]
شاید این مطالب را هم بپسندید:
مسأله 870 اگر بداند جایی غصبی است (1) ولی نداند که در جای غصبی نماز باطل است (2) و در آنجا نماز بخواند، نماز او باطل می باشد (3).
(1) (سیستانی:) و تصرّف در آن حرام است ولی نداند که در جای غصبی نماز خواندن اشکال دارد و در آنجا نماز بخواند نماز او بنا بر احتیاط باطل می باشد.
(2) (بهجت:) و در ندانستن مسأله هم کوتاهی کرده و مقصّر باشد..
(3) (بهجت:) اگر قصد قربت نداشت؛ و اگر قصد قربت در نماز داشت باز بنا بر احتیاط نمازش باطل است. (مکارم:) بنا بر احتیاط واجب نمازش را اعاده کند.
(زنجانی:) نمازش به احتیاط مستحب باطل می باشد.
[مسأله 871 کسی که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند]
اشاره
مسأله 871 کسی که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه حیوان سواری یا زین آن (1) غصبی باشد (2) نماز او باطل است (3) و هم چنین است اگر بخواهد سواره نماز مستحبی بخواند.
این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست
(1) (خوئی، تبریزی، زنجانی، سیستانی:) زین یا (زنجانی: بنا بر احتیاط) نعل آن..
(2) (مکارم:) چنانچه مَرکب یا صندلی و زین آن غصبی باشد و مجبور نباشد بر آن مرکب نماز بخواند نماز او اشکال دارد، هم چنین است اگر بخواهد در حال اختیار نماز مستحبّی را سواره بخواند.
(3) (اراکی:) بقیه مسأله ذکر نشده.
(تبریزی:) بنا بر احتیاط ((سیستانی:) بنا بر احتیاط واجب) نماز او باطل است..
(زنجانی:) نماز او به احتیاط مستحب باطل است..
(فاضل:) مسأله نماز مستحبّی را می توان هنگام سواری، حتّی در حال اختیار خواند. کما اینکه نماز واجب را می توان در حال اضطرار و ناچاری در حال سواری خواند. و در این فرض، اگر زین اسب یا صندلی ماشین و قطار و هواپیما غصبی باشد، نماز باطل است.
مسأله اختصاصی
(فاضل:) مسأله 884 تصرّف در زمین غصبی که فعلا مالک مشخّصی ندارد جایز نیست و نماز خواندن در آن باطل است و برای تعیین تکلیف آن باید به مجتهد جامع الشّرائط رجوع شود، هم چنین تصرف در ساختمانی که با مصالحی ساخته شده که مالک آن معلوم نیست حکم تصرف در مال غصبی را دارد و جایز نیست، امّا نماز در این ساختمان اگر نماز بر روی زمین مباح باشد که با مصالح مذکور فرش نشده باطل نیست.
توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و محشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
[س 370 نشستن و نماز خواندن از جاهایی که دولت ظالم آنها را غصب می کند]
س 370: آیا نشستن و نماز خواندن یا عبور کردن از مکان هایی که دولت ظالم آنها را غصب می کند، جایز است؟
ج: در صورت علم به غصب، احکام و آثار مغصوب مترتب است.
[س 371 نماز خواندن در زمینی که قبلًا وقف بوده]
س 371: نماز خواندن در زمینی که قبلًا وقف بوده و دولت آن را تصرف نموده و در آن مدرسه ساخته است، چه حکمی دارد؟
ج: اگر احتمال قابل توجهی داده شود که تصرف مذکور مجوز شرعی داشته است، نماز خواندن در آن مکان اشکال ندارد.
[س 372 نماز در مکان غصبی]
س 372: من نماز جماعت را در تعدادی از مدارس اقامه می کنم. زمین بعضی از این مدارس از صاحبان آن بدون رضایت آنها گرفته شده است. نماز من و دانش آموزان در این مدارس چه حکمی دارد؟
ج: اگر احتمال قابل توجهی داده شود که مسئول ذی ربط به استناد مجوز قانونی و شرعی اقدام به احداث مدارس در آن اراضی نموده، نماز خواندن در آن اشکال ندارد.
[س 379 ساختمانی در گذشته قبرستان بوده]
س 379: ساختمان کنونی اداره ای که در آن کار می کنم، در گذشته قبرستان بود که چهل سال قبل متروکه شده و سی سال است که این ساختمان در آن ایجاد شده است. در حال حاضر ساختمان همه زمین های اطراف اداره تمام گردیده و اثری از قبرستان باقی نمانده است. با توجه به مطالب مذکور امیدواریم پاسخ فرمائید که آیا اقامه نماز در این اداره توسط کارمندان آن از نظر شرعی صحیح است یا خیر؟
ج: نماز خواندن و تصرفات دیگر در این اداره اشکال ندارد، مگر این که از طریق شرعی ثابت شود زمینی که ساختمان مذکور در آن ایجاد شده، وقف برای دفن اموات بوده و به طریق غیر شرعی، تصرف گردیده و در آن ساختمان سازی شده است.
[س 381 زمین یکی از دبیرستان های این شهر ملک یکی از افراد است]
س 381: زمین یکی از دبیرستان های این شهر ملک یکی از افراد است. این زمین طبق نقشه شهر باید به پارک تبدیل می شد، ولی به علت نیاز شدید و با موافقت مسئولین مربوطه، مقرر شد که تبدیل به مدرسه شود. از آنجایی که صاحب آن زمین راضی به تملک آن توسط دولت نیست و عدم رضایت خود را نسبت به اقامه نماز و مانند آن در زمین مذکور اعلام نموده است. امیدواریم نظر شریف خود را راجع به نماز خواندن در این مکان اعلام فرمائید.
ج: اگر گرفتن زمین از مالک شرعی آن طبق قانونی که توسط مجلس شورای اسلامی وضع و به تأیید شورای نگهبان رسیده است، انجام گرفته باشد، نماز خواندن و تصرفات دیگر در آن مکان اشکال ندارد.
[نماز در زمین غصبی]
س 384: آیا نماز کسی که در زمین غصبی روی سجاده یا چوب و مانند آن نماز خوانده، صحیح است یا باطل؟
ج: نماز در زمین غصبی باطل است، هر چند روی جا نماز و تخت باشد.
[س 385 بعضی از شرکت ها و مؤسسه هایی که امروزه در اختیار دولت قرار دارد]
س 385: در بعضی از شرکت ها و مؤسسه هایی که امروزه در اختیار دولت قرار دارد بعضی اعضای شرکت و کارمندان از شرکت در نماز جماعتی که در آنجا اقامه می شود خودداری می کنند، به این دلیل که آن مکانها توسط دادگاه شرع از صاحبان آنها مصادره شده است. خواهشمندیم نظر مبارک را در این باره بیان فرمائید.
ج: اگر احتمال می دهند که قاضی صادر کننده حکم مصادره، با صلاحیت قانونی و بر اساس موازین شرعی و قانونی اقدام به صدور حکم کرده است، عمل او شرعاً محکوم به صحت است، و بنا بر این تصرف در آن مکان جایز است و حکم غصب بر آن منطبق نیست.
اجوبه الاستفتائات
مکان نمازگزار(رهبری)
شرایط مکان نمازگزار(رهبری)
خواندن نماز یا تطهیر مسجد و حرم
- دیدن نجاست بعد از خواندن نماز
- مستحبات و مکروهات لباس نمازگزار
- حکم لباس نجس مادر و پرستار بچه
- لباس کوچک نمازگزار و وسایل همراه نجس
- حکم خون کمتر از یک درهم روی لباس
- خون حیض و استحاضه در لباس نمازگزار
کلید: نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد کلید: نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دارد نماز در مکان غصبی چه حکمی دار
