احکام اعتکاف در مسجد
فهرست این نوشتار:
مسجد جامع
پرسش 38 . منظور از مسجد جامع چيست؟
همه مراجع: مسجد جامع مسجدى است كه اقشار مختلف مردم، در آن شركت مىكنند و اختصاص به محله يا صنف خاصى ندارد.
مسجد دانشگاه
پرسش 39 . اعتكاف در چه مساجدى جايز است؟ آيا در مساجد دانشگاهها مىتوان اعتكاف كرد؟
همه مراجع (به جز امام، خامنهاى و مكارم): اعتكاف در مساجد جامع شهرها جايز است و در سايز مساجد جايز نيست.
امام: اعتكاف بايد در مساجد چهارگانه باشد و بنابر احتياط واجب در مساجد جامع، بايد به قصد رجا انجام گيرد و در غير مساجد جامع صحيح نيست[3].
آيات عظام خامنهاى، سيستانى، صافى و فاضل: اعتكاف در همه مساجد مانند مسجد دانشگاهها به قصد رجا و مطلوبيت جايز است[4].
آيه اللّه مكارم: در هر مسجدى كه دو يا سه مرتبه نماز جماعت برگزار مىشود، اعتكاف جايز است. بنابراين در مساجد دانشگاهها كه ظهر و شب نماز جماعت برگزار مىشود اعتكاف جايز است.[5]
تبصره 1 . مساجد اربعه عبارتند از: مسجدالحرام، مسجدالنبى، مسجد كوفه و مسجد بصره.
تبصره 2 . اعتكاف در غير مساجد مانند حسينيهها و نمازخانهها، بنابر نظر همه مراجع جايز نيست.
تبصره 3 . كسانى كه به واسطه نذر يا اجرت، اعتكاف واجب دارند، لازم است در مساجد چهارگانه يا مساجد جامع معتكف شوند.
پرسش 40 . برخى مراجع تقليد، اعتكاف را تنها در مساجد جامع جايز مىدانند؛ آيا دانشجويان مىتوانند نذر كنند كه سه روز در مسجد دانشگاه اجتماع كنند؟
همه مراجع: آرى، نذر فوق صحيح است و از ثواب عبادت و دعا بهرهمند مىشوند؛ ولى اين امر اعتكاف محسوب نمىشود[6].
تبصره. متعلق نذر به هر صورت كه نيت شود، بايد طبق آن عمل شود. بنابراين در كم و زياد كردن روزهاى عبادت و يا ساعات حضور مىتوان تغيير داد.
حياط مسجد
پرسش 41 . آيا در حياط مسجد هم اعتكاف صحيح است يا خير؟ همچنين در زيرزمين و پشت بام مسجد؟
همه مراجع: اگر جزء مسجد باشد، صحيح است[7].
سرداب و بام مسجد
پرسش 42 . اعتكاف در مكانهايى كه شك داريم جزء مسجد است (مانند بام، سرداب و مقدارى كه به مسجد افزوده مىشود) چگونه است؟
همه مراجع: آنچه مشكوك است، حكم مسجد را ندارد و اعتكاف در آن صحيح نيست[8].
تطهير مسجد
پرسش 44 . نجس شدن مسجد در حال اعتكاف چه حكمى دارد؟
همه مراجع: در صورتىكه عمدى نباشد اشكال ندارد ولى بايد در صورت امكان فوراً اقدام به تطهير آن نمايد و اگر عمدى باشد حرام است.[9]
تعدد مسجد
پرسش 45 . اگر در شهرى كه مساجد جامع متعدد باشد، تكليف چيست؟
همه مراجع: معتكف مىتواند در هر كدام كه بخواهد اعتكاف كند[10].
پرسش 46 . آيا جايز است اعتكاف را در دو مسجد و يا دو شبستان انجام داد؟
همه مراجع: خير، جايز نيست؛ مگر آنكه دو مسجد و يا دو شبستان به هم متصل باشد؛ به گونهاى كه يك مسجد محسوب شود[11].
مكان خاص
پرسش 47 . اگر محل خاصى از مسجد را براى اعتكاف خود معين كند، آيا لازم است خود را به آن مقيد كند؟
همه مراجع: خير، متعيّن نمىشود[12].
غصب در اعتكاف
پرسش 48 . اگر شخصى در اعتكاف جاى كسى را بگيرد، آيا اعتكافش باطل مىشود؟
آيات عظام امام، سيستانى، فاضل و نورى: كار حرامى كرده؛ ولى اعتكافش باطل نمىشود[13].
آية اللّه بهجت: كار حرامى كرده؛ ولى اعتكافش باطل نمىشود؛ مگر آن كه به جز اين مكان، جاى ديگرى نباشد[14].
آيات عظام تبريزى و صافى: كار حرامى كرده و بنابر احتياط واجب، اعتكافش باطل مىشود[15].
آيات عظام مكارم و وحيد: كار حرامى كرده و اعتكافش باطل مىشود[16].
زمان خارج مسجد
پرسش 51 . اگر معتكف براى موارد ضرورى از مسجد خارج شود، چه نكاتى را بايد رعايت كند؟
ـ بيش از مقدار ضرورت و نياز بيرون مسجد نماند؛
ـ در صورت امكان زيرسايه ننشيند مگر در حال ضرورت؛
ـ بنا بر احتياط واجب نزديكترين راه را براى رفت و آمد انتخاب كند.[17]
قطع اعتكاف
شاید این مطالب را هم بپسندید:
پرسش 64 . آيا قطع اعتكاف گناه دارد؟
همه مراجع: اگر اعتكاف واجب باشد و يا دو روز اعتكاف مستحبى را گذرانده باشد و بخواهد اعتكاف را به هم بزند، معصيت كرده است[18].
سالن غذاخورى مسجد
پرسش 65 . آيا صرف غذا در سالن غذاخورى مسجد، براى معتكفان جايز است؟
همه مراجع: اگر ضرورتى اقتضا نمىكند، نبايد از مسجد خارج شوند[19].
تهيه غذا
پرسش 66 . كسانى كه مشكل خاصّى از نظر تغذيه دارند، آيا مىتوانند جهت آوردن غذا از محلّ اعتكاف خارج شوند، و مجدّداً باز گردند؟
همه مراجع: مانعى ندارد ولى اگر فرد غير معتكفى هست كه اين كارها را انجام دهد، خروج معتكف از مسجد جايز نيست.[20]
پرداخت بدهى
پرسش 67 . آيا معتكف مىتواند جهت پرداخت بدهى خود، از مسجد خارج شود؟
همه مراجع: آرى، مىتواند خارج شود[21].
برق مسجد
پرسش 68 . استفاده از برق وسايل مسجد در كارهاى شخصى، در حال اعتكاف چه حكمى دارد؟
همه مراجع: استفاده از وسايل مسجد در كارهاى شخصى، جايز نيست چنانكه در غير حال اعتكاف هم جايز نيست، ولى مبطل اعتكاف نيست. ولى استفاده از وسايلى كه براى نمازگزارن وقف شده مانند آب خورى يا سجاده و غيره اشكال ندارد و نسبت به برق اگر مختص مسجد است استفاده از آن اشكال دارد اما اگر براى نمازگزارن گذاشته شده كه مثلا تلفن همراه خود را شارژ نمايند، استفاده از آن در حد معمول اشكال ندارد.[22]
كارت ديگران
پرسش 74 . اگر كسى دانشجوى دانشگاه نباشد و با رضايت دوستش به جاى دوستش با كارت دانشگاه به اعتكاف برود اشكالى دارد؟
همه مراجع: نمىتواند برود و اشكال دارد.[23]
افطارى معتكف
پرسش 75 . استفاده از افطارى و سحرى معتكفان، براى ديگران چه حكمى دارد؟
همه مراجع: بدون اجازه دهندگان، جايز نيست[24].
- [1]. مكارم، استفتاآت، ج 2، س 456 ؛ فاضل، جامعالمسائل، ج 1، س 617 ؛ تبريزى، منهاجالصالحين، الاعتكاف، الرابع و دفتر: همه مراجع.
- [2]. دفتر: همه مراجع.
- [3]. امام، تحريرالوسيله، ج 1، شروط الاعتكاف، الخامس.
- [4]. دفتر: خامنهاى، سيستانى، صافى و فاضل.
- [5]. استفتاآت، ج 2، ص 58.
- [6]. دفتر: همه مراجع.
- [7]. العروة الوثقى، شرائط الاعتكاف، م 20.
- [8]. العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 23.
- [9]. نورى، استفتاآت، ج 2، س 272 و دفتر: همه مراجع.
- [10]. امام، تحريرالوسيله، ج 1، شروط الاعتكاف، الخامس ؛ مكارم، فاضل، و نورى، تعليقات علىالعروة، ج 2، الاعتكاف، السادس ؛ صافى، هدايهالعباد، ج 1، الاعتكاف، الخامس ؛ وحيد، تبريزى و سيستانى، منهاجالصالحين، العتكاف، الرابع؛ بهجت، وسيلة النجاة، ج 1، م 1192؛ فاضل، جامعالمسائل، ج 1، س 617 ودفتر: خامنهاى.
- [11]. العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 18.
- [12]. العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 18.
- [13]. امام، فاضل و نورى، تعليقات على العروة، ج 2، الاعتكاف، م 32؛ سيستانى، منهاجالصالحين، الاعتكاف، م1077.
- [14]. بهجت، وسيلة النجاة، ج 1، م 1205.
- [15]. صافى، هدايهالعباد، ج 1، م1414؛ تبريزى، منهاجالصالحين، الاعتكاف، م 1077.
- [16]. مكارم، استفتاآت، ج 2، س 508؛ وحيد، منهاجالصالحين، الاعتكاف، م 1077.
- [17]. خامنهاى، سايت، استفتاآت جديد، س 453؛ صافى، سايت، بخش اعتكاف؛ سيستانى، رساله جديد، م1742 و 1751 و دفتر مراجع.
- [18]. العروة الوثقى، شرائط الاعتكاف، م 39.
- [19]. العروة الوثقى، ج 1، الاعتكاف، م 30 و اللمعة الدمشقيه، ج 2، ص 150.
- [20]. نورى، استفتاآت، ج 2، س 279 ؛ سيستانى، رساله جديد، م 1737 و 1749؛ مكارم، سايت، احكام اعتكاف و دفتر: همه مراجع.
- [21]. العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 30.
- [22]. صافى، سايت، احكام اعتكاف و دفتر: همه مراجع.
- [23]. دفتر: همه مراجع.
- [24]. دفتر: همه مراجع.(احکام اعتکاف/ پرسمان).
1شرایط صحت اعتکاف
سوال۱: شرایط صحت اعتکاف عبارت است از:
۱- عقل
۲- نیّت
۳- روزه
۴- توقف حداقل سه روز در مسجد
۵- اعتکاف در یکی از مساجد چهارگانه باشد، هرچند اعتکاف در غیر از مساجد چهارگانه* (اعم از جامع و غیر آن) به قصد رجاء مطلوبیت (به امید این‌که مطلوب خداوند باشد) مانعی ندارد.
۶- بنابر احتیاط واجب اعتکاف زن بدون اذن شوهر صحیح نیست، همچنین اعتکاف فرزند بدون اذن پدر و مادر ــ اگر موجب اذیت آنان شود ــ صحیح نیست، هر چند بنابر احتیاط مستحب، به طور مطلق اذن والدین معتبر است.
۷- توقف در مسجد باید حد اقل سه روز متصل و بدون فاصله باشد.
* مسجد الحرام، مسجد النبی (صلی الله علیه وآله وسلّم)، مسجد کوفه و مسجد بصره
اعتکاف در حیاط مسجد
سوال۲: اعتکاف در حیاط مسجد چه حکمی دارد؟
جواب: اگر حیاط جزء مسجد نباشد، اعتکاف صحیح نیست.
اعتکاف در پشت بام مسجد
سوال ۳: آیا پشت بام مسجد تابع مسجد است یا بستگی به وقف کننده دارد؟
جواب: پشت بام مسجد در حکم مسجد است مگر این‌که احراز شود که هنگام وقفِ مسجد، پشت بام از وقف خارج شده است.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
اعتکاف در غیر مسجد جامع [مکان اعتکاف]
پرسش : با توجه به استقبال زیاد مشتاقین به اعتکاف و عدم ظرفیت مساجد جامع برای انجام این امر نظر حضرت عالی در مورد اعتکاف در سایر مساجد چیست؟
پاسخ : در تمام مساجد معروف شهر که مرتباً در آن اقامه جماعت می شود اعتکاف جایز است.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
مطابق نظر آيت الله سيستاني
مسأله ۱۷۲۸ – اعتکاف در مسجد الحرام یا مسجد النّبی (صلّی الله علیه و آله) یا مسجد کوفه یا مسجد بصره صحیح است، همچنین اعتکاف در مسجد جامع هر شهر صحیح می‌باشد مگر در زمانی که امامت آن مسجد اختصاص به فرد غیر عادل داشته باشد که در این هنگام ـ بنا بر احتیاط لازم ـ اعتکاف صحیح نمی‌باشد،
و مراد از مسجد جامع مسجدی است که اختصاص به محلّه یا منطقه خاص یا گروه خاصّی نداشته باشد و محلّ اجتماع و رفت‌وآمد مردم مناطق و محله‌های مختلف شهر باشد،
و مشروعیت اعتکاف در هیچ مسجدی غیر مسجد جامع ثابت نیست ولی آوردن آن به احتمال مطلوب بودنش اشکال ندارد،
اما اعتکاف در جایی که مسجد نیست و مثلاً حسینیه است یا فقط نمازخانه است صحیح نیست و مشروعیت ندارد.
هفتم: اعتکاف در یک مسجد انجام شود.
مسأله ۱۷۲۹ – اعتکاف لازم است در یک مسجد انجام شود. بنابراین یک اعتکاف را نمی‌توان در دو مسجد انجام داد چه جدا از هم باشند یا متصل‌به‌هم باشند مگر به گونه‌ای به هم متّصل باشند که عرفاً یک مسجد حساب شوند.
رساله توضیح المسائل.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی
- اعتکاف در مسجد دانشگاه چه حکمی دارد
- چه کارهایی در اعتکاف حرام است
- مبطلات و محرمات اعتكاف(آیت الله خامنه ای)
- احكام خروج معتكف از مسجد
- اعتكاف مسافر و احكام متفرقه اعتكاف
- خروج از مسجد در اعتکاف
- خروج از مسجد در اعتکاف برای غسل و وضو
- حکم راه رفتن و توقف زیر سایه در اعتکاف
کلید: احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجداحکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد احکام اعتکاف در مسجد[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
