خروج از مسجد در اعتکاف
فهرست این نوشتار:
شرط در اعتكاف
پرسش 13 . آيا معتكف مىتواند به هنگام نيت اعتكاف، شرط كند كه هر زمان خواست (هر چند بدون عذر)، از اعتكاف خارج شود؟
امام: مىتواند شرط كند كه اگر عذر عرفى يا شرعى برايش پيدا شد، بتواند از اعتكاف خارج شود؛ ولى بدون عذر جايز نيست.
آيات عظام بهجت، صافى، فاضل و نورى: آرى، چنين شرطى جايز است و اگر شرط كرد – هر زمان كه خواست – مىتواند از اعتكاف خارج شود[2].
آيات عظام سيستانى، مكارم و وحيد: مىتواند شرط كند كه اگر عذر عرفى يا شرعى برايش پيدا شد، بتواند از اعتكاف را خارج شود؛ ولى بدون عذر بنابر احتياط واجب، جايز نيست[3].
خروج از مسجد
پرسش 14 . در چه مواردى مىتوان از مسجد خارج شد؟
همه مراجع: خارج شدن از مسجد جايز نيست؛ مگر به جهت ضرورت عقلى، عرفى و شرعى؛ مانند: مراجعه به پزشك در موارد اضطرار، رفتن به دستشويى (ضرورت عقلى)، عيادت بيمار، تشييع جنازه مرده (ضرورت عرفى)، غسل و وضوى واجب (ضرورت شرعى)[4].
پرسش 15 . اگر كسى به جهت ضرورت از مسجد خارج شود و خروج او طولانى گردد، اعتكافش چه حكمى دارد؟
همه مراجع: اگر به قدرى باشد كه صورت اعتكاف را به هم زند، اعتكاف او باطل مىشود[5].
وضو و غسل مستحبى
پرسش 16 . خارج شدن معتكف از مسجد براى گرفتن وضو و غسل مستحبى چه حكمى دارد؟
آيات عظام امام، بهجت، خامنهاى، صافى و فاضل: اشكال ندارد[6].
آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم، نورى و وحيد: بنابر احتياط واجب جايز نيست[7].
وضو در اعتكاف
پرسش 17 . حكم فردى كه در اعتكاف است و در مسجد نمىتواند وضويش را نگه دارد چيست؟
همه مراجع: در اعتكاف نگاه داشتن وضو شرط نيست بلكه طهارت و وضو هنگام نماز لازم است.[8]
قطع اعتكاف
پرسش 64 . آيا قطع اعتكاف گناه دارد؟
همه مراجع: اگر اعتكاف واجب باشد و يا دو روز اعتكاف مستحبى را گذرانده باشد و بخواهد اعتكاف را به هم بزند، معصيت كرده است[9].
پرداخت بدهى
پرسش 67 . آيا معتكف مىتواند جهت پرداخت بدهى خود، از مسجد خارج شود؟
همه مراجع: آرى، مىتواند خارج شود[10].
- [1]. امام، تعليقات على العروة، الاعتكاف، م 40.
- [2]. نورى و فاضل، تعليقات على العروة، الاعتكاف، م 40 ؛ بهجت، وسيلة النجاة، ج 1، م 1207 ؛ تبريزى، منهاجالصالحين، الاعتكاف، م 1074 و صافى،هدايهالعباد، ج 1، م 1416.
- [3]. سيستانى و وحيد، منهاجالصالحين، الاعتكاف، م 1074.
- [4]. امام، نورى، مكارم و فاضل، تعليقات على العروة، ج 1، الاعتكاف، م 30؛ صافى، هدايهالعباد، ج 1، م 1412؛ بهجت، وسيلة النجاة، ج1، 1203؛ تبريزى، وحيد و سيستانى، منهاجالصالحين، الاعتكاف، السادس و دفتر: خامنهاى.
- [5]. العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 30.
- [6]. امام و فاضل، تعليقات على العروة، ج 1، الاعتكاف، م 30؛ صافى،هدايهالعباد، ج 1، م 1412؛ بهجت، وسيلهالنجاة، ج 1، 1203 و دفتر:خامنهاى.
- [7]. نورى و مكارم، تعليقات على العروة، ج 1، الاعتكاف، م 30؛ تبريزى، وحيد و سيستانى، منهاجالصالحين، الاعتكاف، السادس.
- 8- دفتر: همه مراجع.
- [9]. العروة الوثقى، شرائط الاعتكاف، م 39.
- [10]. العروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 30.(احکام اعتکاف/ پرسمان).
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
وجوب توقف معتکف در مسجد [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : آیا توقف معتکف در مسجد واجب می باشد؟ و همچنین چگونگی توقف شرط می باشد؟
پاسخ : لازم است که معتکف به قصد عبادت در مسجد توقّف کند و نیز تفاوتى بین انواع توقّف و بودن در مسجد نیست؛ بنابراین مى تواند بایستد، یا بنشیند، یا بخوابد، یا راه برود و به طور کلی اینکه توقف به هر شکلى که باشد مانعی ندارد.
موارد جواز خروج معتکف از مسجد [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : خروج معتکف از مسجد در چه مواردی جایز می باشد؟
پاسخ : خروج معتکف از مسجد در موارد زیر جایز است: الف) براى اداى شهادت در دادگاه. ب) براى شرکت در نماز جمعه، ولى براى شرکت در نماز جماعت با توجّه به اینکه نیازى به این کار نمى باشد، جایز نیست; زیرا در مسجد جامع معمولا نماز جماعت برپا مى شود. ج) جهت حضور در تشییع جنازه مومنین و عیادت مریض؛ هر چند این امور بر او واجب نشده باشد. د) در سایر ضروریات عرفیّه، یا شرعیّه واجب(مانند غسل)، چه مربوط به امور دنیایى باشد، یا مربوط به امور آخرت. چه به مصلحت خودش باشد، یا مصلحت دیگرى آن را اقتضا کند. و به فتوای ما به طریق اولی در مورد امتحانات سرنوشت ساز هم مجاز است؛ البته به طوری که صورت اعتکاف بهم نخورد مثلا حدود یکی دو ساعت و بیشتر نباشد. ولى در غیر موارد مذکور نباید از مسجد خارج شود.
وجوب خروج معتکف از مسجد در صورت احتلام [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : اگر معتکف، محتلم شد تکلیف او چیست؟
پاسخ : هرگاه به هنگام اعتکاف محتلم شود، واجب است از مسجد خارج گردد و غسل جنابت کند و نمى تواند داخل مسجد غسل نماید، زیرا توقّف جنب در مسجد حرام است؛ و اگر خارج نشود اعتکافش باطل مى شود.
معصیت معتکف در صورت ترک وجوبِ خروج از مسجد [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : اگر معتکف در صورت وجوب خروج از مسجد، ترک واجب کند اعتکاف او چه حکمی دارد؟
پاسخ : اگر خروج از مسجد بر معتکف واجب شود (مثلا براى پرداخت بدهى، یا انجام واجب دیگرى که متوقّف بر خروج از مسجد است،) و از مسجد خارج نشود، مرتکب گناه شده؛ ولى اعتکافش باطل نمى شود.
عدم لزوم انتخاب نزدیکترین مسیر در صورت خروج از مسجد [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : اگر معتکف بنا بر ضرورتی از مسجد خارج شود باید نزدیکترین مسیر را انتخاب کند؟
پاسخ : چنانچه بنا بر ضرورتى از مسجد خارج شد، لازم نیست نزدیکترین راه را به هنگام رفت و برگشت انتخاب کند، مگر اینکه تفاوت مسیرها بسیار زیاد باشد.
مقدار توقف معتکف در خارج از مسجد در صورت خروج ضروری [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : اگر معتکف بنا بر ضرورتی از مسجد خارج شود تا چه مدتی می تواند توقف داشته باشد؟ حرکت در زیر سایه چطور؟
پاسخ : لازم است فقط به مقدار حاجت و ضرورت توقّف داشته باشد، نه بیشتر; همانگونه که در صورت امکان در طول مسیر رفت و برگشت نباید در زیر سایه اى بنشیند; بلکه مطلقاً در جایى ننشیند، ولى حرکت در زیر سایه حرام نیست.
حکم اعتکاف در صورت خروج ضروری طولانی [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : اگر معتکف بنابر ضرورتی از مسجد خارج شده و این خروج طولانی شود؛ در این صورت اعتکاف چه حکمی دارد؟
پاسخ : هرگاه بنابر ضرورتى از مسجد خارج شود و خروجش طولانى گردد، به گونه اى که صورت اعتکاف از بین برود ( و عرفاً گفته شود که چنین شخصى معتکف نیست) اعتکافش باطل مى شود.
وظیفه زن معتکف در صورت جاری شدن صیغه طلاق رجعی [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : اگر شوهری همسر معتکف خود را طلاق رجعی دهد تکلیف زن چیست؟
پاسخ : هرگاه مردى همسر معتکفش را طلاق رجعى دهد، بر زن واجب است که براى سپرى کردن عدّه طلاق به منزلش بازگردد. بنابراین، اعتکافش باطل مى شود، و چنانچه واجب نامعیّن و غیرمحدود بوده پس از تمام شدن عدّه باید آن را از سر گیرد. و اگر واجب معیّن و محدود بوده، اقوى بطلان اعتکاف و رعایت عدّه است، مشروط بر اینکه وجوب اعتکاف بخاطر نذر یا اجاره بوده باشد. (هر چند ما در اصل عبادات استیجاریّه اشکال داریم) و اگر به غیر نذر و اجاره واجب شده، احتیاط تقدیم عدّه است، چون اهمیّت دارد.
وظیفه زن معتکف در صورت جاری شدن صیغه طلاق بائن [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : اگر شوهری همسر معتکف خود را طلاق بائن دهد تکلیف زن چیست؟
پاسخ : اگر طلاق بائن باشد اعتکاف زن صحیح است و خروج از مسجد لازم نیست؛ زیرا واجب نیست زن در عدّه طلاق بائن در منزل مشترک باشد.
حکم اعتکاف در صورت رفتن به آبدارخانه و دفتر مسجد [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : رفتن به آبدارخانه، دفتر و ديگر قسمتهاى مسجد به هنگام اعتكاف چه حكمى دارد؟
پاسخ : بیرون رفتن از محلّ مسجد جز در موارد ضرورت و نیاز جایز نیست.
حکم خروج از مسجد به سبب موقعیت شغلی معتکف [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : چنانچه معتكف امام جماعت مسجدى، يا معلّم و دبير و استاد، يا مهندسِ ناظر بناى عظيمى باشد، آيا مى تواند جهت اقامه نماز جماعت، يا تدريس در ساعت خاصّى از روز، يا نظارت بر حُسن اجراى كار در وقت معيّنى از زمان اعتكاف، از مسجد خارج شود، و پس از اتمام كار بلافاصله بازگردد؟
پاسخ : این کار براى اعتکافش اشکال دارد.
حکم خروج معتکف از مسجد برای شرکت در مراسم ختم [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : به هنگام اعتكاف از فوت يكى از دوستان، يا بستگان دور يا نزديك مطّلع شدم. امّا خبر زمانى رسيد كه وى را دفن كرده بودند، و فرصت شركت در تشييع جنازه از دست رفته بود، آيا مى توانم در مراسم ختم ايشان شركت كنم؟
پاسخ : این کار اشکال دارد.
حکم خروج معتکف از مسجد برای بدرقه و استقبال حجاج [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : آيا براى بدرقه بستگانى كه به مكّه مشرف مى شوند، يا استقبال از آنان به هنگام بازگشت مى توان از مسجد خارج شد؟
پاسخ : هرگاه این کار نسبت به او ضرورت عرفى داشته باشد، جایز است.
حکم خروج معتکف از مسجد برای شرکت در مراسم عروسی [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : عروسى يكى از بستگانِ نزديك، مقارن با اعتكاف من شده است. اگر در عروسى او شركت نكنم دلخور شده، وممكن است كدورت خانوادگى ايجاد شود. در چنين فرضى خروج از مسجد چه حكمى دارد؟
پاسخ : چنین فرضى از قبیل ضرورت است، و شرکت محدود در آن مانعى ندارد.
حکم خروج معتکف از مسجد در روز سوم برای غسل مستحبی [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : هرگاه معتكف در روز سوم اعتكاف، براى انجام غسل مستحبّى از مسجد خارج شود، اعتكافش چه حكمى دارد؟
پاسخ : در فرض سوال، اشکالى ندارد ولى زیاد در خارج مسجد توقّف نکند.
حکم صرف غذای معتکفین در محوطه مسجد [از مسجد خارج نشود ]
شاید این مطالب را هم بپسندید:
پرسش : با توجّه به مشكلاتى كه صرف غذا در مسجد دارد، آيا معتكفين مى توانند در سالن غذاخورى كه در محوطه مسجد است، غذا بخورند؟
پاسخ : اگر محوطه مسجد جزء مسجد نیست نباید از مسجد خارج شوند.
حکم خروج معتکف از مسجد برای غسل ام داوود [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : آيا مى توان براى غسل امّ داوود از مسجد خارج شد؟ برفرض عدم جواز، اگر شخصى چنين كرده باشد چه حكمى دارد؟
پاسخ : احتیاط آن است که این غسل را در مسجد بجا آورد.
حکم خروج معتکف از مسجد در صورت جهل به حکم یا فراموشی [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : خروج معتکف از مسجد در دو حالت زیر چه حکمی دارد؟ الف) در صورتى كه جاهل به حكم باشد. ب) اگر به سبب فراموشى يا اكراه باشد.
پاسخ : در هر دو صورت اعتکافش اشکال دارد.
حکم خروج معتکف از مسجد برای امتحانات یا ثبت نام ضروری [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : چنانچه ايّام اعتكاف مصادف با كارهاى مهمّى شود كه فقط با حضور خود شخص انجام آن امكان پذير است، مانند شركت در جلسه كنكور، يا امتحان، يا مصاحبه جهت گزينش، يا دفاعيّه پايان نامه، يا ثبت نام حج و مانند آن، كه زمان آن هم قابل تجديد نيست، آيا براى اين امور مى تواند از مسجد خارج گردد؟
پاسخ : در صورتى که حکم ضرورت عرفى را داشته باشد، خارج شدن به مقدار محدود که منافات با صدق اعتکاف نداشته باشد(برای یک یا دو ساعت اشکالی ندارد)، مانعى ندارد.
حکم انجام غسل توسط معتکف در مسجد [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : با توجه به اينكه خروج از مسجد براى معتكف جايز نيست؛ انجام غسل در مسجد چه حكمى دارد؟
پاسخ : غسل جنابت را نمى توان در مسجد انجام داد، چون سبب توقّف در مسجد در حال جنابت است; ولى غسل هاى دیگر اشکالى ندارد، مشروط بر اینکه مزاحمتى براى نمازگزاران ایجاد نکند.
حکم محرم شدن معتکفِ مسجدالحرام قبل از اذان صبح در تنعیم [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : شخصى كه قصد دارد در مسجدالحرام معتكف شود; آيا مى تواند قبل از اذان صبح در تنعيم مُحرِم شود و بقيّه اعمال را در حال اعتكاف انجام دهد(با توجه به اينكه محلّ سعى جزء مسجد نيست)؟
پاسخ : در فرض سوال، این مقدار اشکالى ندارد.
حکم خروج معتکف از مسجد برای وضو و مسواک زدن [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : آیا معتکف می تواند برای وضو، غسل مستحبی و مسواک زدن از مسجد خارج شود؟
پاسخ : براى وضو و غسل مستحبّى و مسواک زدن به عنوان مقدّمه وضو اشکالى ندارد.
حکم خروج معتکف از مسجد برای تماس تلفنی یا دیدار حضوری با خانواده [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : آیا معتکف می تواند برای تماس تلفنی یا دیدار حضوری با خانواده، از مسجد خارج شود؟
پاسخ : این کار اشکال دارد; مگر اینکه محل تماس تلفنی یا دیدار حضوری جزء مسجد باشد.
حکم خروج عمدی از مسجد در روز سوم [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : اگر معتکف در روز سوم، عمدا از مسجد خارج شود چه حکمی دارد؟ این کار کفاره دارد؟
پاسخ : کفاره ندارد اما اعتکاف را قضا کند.
حکم خروج از مسجد در هر روز به مدت دو ساعت [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : آیا معتکف می تواند در هر سه روز اعتکاف، به مدت دو ساعت برای کار ضروری از مسجد خارج شود؟
پاسخ : در فرض سوال، اشکالی ندارد.
حکم نشستن معتکف در سایه ی خارج از مسجد [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : آنچه از روايات استفاده مي شود، اين است که نشستن در سايه براي معتکف بيرون مسجد اشکال دارد ولي راه رفتن زیر سایه مانعي ندارد؛ مطابق این مسئله معتکفی که مثلاً برای ضرورت امتحان از مسجد خارج می شود نباید زیر سقف و مانند آن بنشیند؛ در این صورت تکلیف چیست؟
پاسخ : در حال ضرورت مانعی ندارد.
حکم اعتکاف در صورت خارج کردن معتکفین از مسجد برای مجلس ختم [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : افرادي مراسم اعتكاف را در مسجدي برگزار كرده اند ولی به دليل برگزاري مراسم ختم در مسجد مذکور، بيشتر از دو ساعت را خارج از مسجد بوده اند اعتکاف چه حکمی دارد؟
پاسخ : در فرض سوال، اعتکاف صحیح است.
حکم حضور در کلاس در زمان اعتکاف [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : در ایام اعتکاف در مسجد دانشگاه، حضور در کلاس درس چه حکمی دارد؟
پاسخ : در فرض سوال، جایز نیست.
حکم حضور در کلاس در زمان اعتکاف [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : در ایام اعتکاف در مسجد دانشگاه، حضور در کلاس درس چه حکمی دارد؟
پاسخ : در فرض سوال، جایز نیست.
حکم خروج معتکف از مسجد برای استحمام [از مسجد خارج نشود ]
پرسش : آیا رفتن به حمّام نزدیک محلّه، جهت انجام مستحبّات اعتکاف، خروج از اعتکاف محسوب، و موجب ابطال آن مى شود؟ رفتن به منزل نزدیک مسجد جهت حمّام استحبابى چطور؟
پاسخ : هر دو اشکال دارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
مطابق نظر آيت الله سيستاني
دهم: معتکف در مکان اعتکاف باقی بماند و از آن خارج نشود مگر در مواردی که خروج شرعاً جایز است.
مسأله ۱۷۴۲ – در مواردی که جایز است از مسجد بیرون رود، بیشتر از زمانی که برای انجام آن امر لازم است، نباید خارج مسجد نماند.
خروج از محل اعتکاف
مسأله ۱۷۴۳ – خروج از محلّ اعتکاف برای ضروراتی که چاره‌ای از آن نیست، مثل توالت کردن، جایز است و خروج از مسجد برای غسل جنابت جایز بلکه واجب است، همچنین خروج بانوان برای انجام غسل استحاضه جایز است. و زن مستحاضه‌ای که غسل بر او واجب است در صورتی که غسل‌های واجب خود را انجام ندهد، مضرّ به صحّت اعتکافش نیست.
مسأله ۱۷۴۴ – خروج از محلّ اعتکاف برای وضوی نماز واجبِ اداء، جایز است هرچند وقت نماز داخل نشده باشد و خارج شدن برای وضوی نماز واجبِ قضاء در صورتی که وقت قضاء وسعت داشته باشد، محلّ اشکال است.
مسأله ۱۷۴۵ – چنانچه شرایط برای وضو گرفتن در خود مسجد فراهم باشد فرد معتکف نمی‌تواند به خارج از مسجد برای وضو گرفتن برود.
مسأله ۱۷۴۶ – اگر بر اعتکاف کننده غسل واجب شود، در صورتی که آن غسل از غسل‌هایی است که انجام آن در مسجد، مانع داشته و جایز نباشد مثل غسل جنابت که مستلزم ماندن در مسجد با جنابت است یا موجب نجس شدن مسجد می‌گردد، باید خارج شود وگرنه اعتکاف او باطل می‌شود و در صورتی که غسل کردن در مسجد مانعی نداشته باشد مانند غسل مسّ میّت و امکان غسل نیز باشد، بنا بر احتیاط واجب، جایز نیست از مسجد خارج شود.
مسأله ۱۷۴۷ – خروج از محلّ اعتکاف برای غسل‌های مستحبی مثل غسل جمعه یا غسل اعمال «اُمّ داوود» و همچنین برای وضوی مستحبی، محلّ اشکال است. و به طور کلّی خارج شدن از مسجد برای امور راجحه (دارای رجحان) در غیر آنچه ضرورت عرفی به حساب می‌آید، محلّ اشکال و احتیاط است، ولی معتکف برای تشییع جنازه و تجهیز میّت مانند غسل و نماز و دفن میّت و برای عیادت مریض و نماز جمعه میتواند از محلّ اعتکاف خارج شود.
مسأله ۱۷۴۸ – خروج فرد معتکف برای شرکت در نماز جماعتی که خارج از محلّ اعتکاف برگزار می‌شود، بنا بر احتیاط واجب، جایز نیست مگر فردی که در مکه مکرّمه معتکف شده باشد که وی میتواند برای نماز جماعت یا فرادی از مسجد خارج شود و در هر جای مکه که میخواهد نماز بخواند.
مسأله ۱۷۴۹ – خروج معتکف از مسجد برای آوردن وسایل مورد احتیاجش در فرضی که میتواند فرد غیر معتکفی را برای آوردن آن وسایل مأمور نماید، جایز نیست.
مسأله ۱۷۵۰ – معتکف برای شرکت در امتحانات دبیرستان یا دانشگاه یا حوزه چنانچه ضرورت عرفی باشد میتواند از محل اعتکاف خارج شود ولی نباید مدّت خروجش طولانی گردد، به گونه‌ای که صورت اعتکاف از بین برود، مثلاً تا دو ساعت اشکال ندارد.
مسأله ۱۷۵۱ – اگر معتکف به خاطر کار ضروری از مسجد خارج شود ولی مدّت خروجش طولانی گردد، به گونه‌ای که صورت اعتکاف از بین برود، اعتکافش باطل است، هرچند خروجش از روی اکراه یا اجبار یا اضطرار و یا فراموشی باشد.
مسأله ۱۷۵۲ – اگر معتکف از محلّ اعتکاف عمداً و اختیاراً و با وجود اطّلاع از حکم شرعی در غیر موارد ضروری و مجاز برای خروج، خارج گردد، اعتکافش باطل می‌شود.
مسأله ۱۷۵۳ – اگر معتکف از محلّ اعتکاف به خاطر ندانستن مسأله و جهل به حکم شرعی در غیر موارد ضروری و مجاز برای خروج، خارج گردد، اعتکافش باطل می‌شود.
مسأله ۱۷۵۴ – اگر معتکف از روی فراموشی از مسجد خارج شود، اعتکاف باطل می‌شود و اگر معتکف از روی اکراه و اجبار از مسجد خارج شود، اعتکافش باطل نمیشود مگر مدّت خروجش طولانی گردد، به گونه‌ای که صورت اعتکاف از بین برود که در این فرض، اعتکافش باطل می‌شود.
مسأله ۱۷۵۵ – اگر بر معتکف خروج از محلّ اعتکاف، واجب باشد مثل اداء بدهی و دینی که بر عهده او واجب است و سررسید آن فرا رسیده است و تمکّن از ادای آن را دارد و طلبکار هم آن را مطالبه می‌کند یا اداء واجب دیگری که انجام آن متوقّف بر خروج است ولی او خلاف وظیفه رفتار نموده و خارج نشود، گناهکار است اما اعتکافش باطل نمیشود.
مسأله ۱۷۵۶ – معتکف نباید بیش از مقدار حاجت و ضرورت و نیاز بیرون مسجد بماند و در خارج از مسجد، در صورت امکان، نباید زیر سایه بنشیند ولی نشستن زیر سایه در خارج از محلّ اعتکاف، اگر قضاء حاجت و رفع نیاز متوقّف بر نشستن زیر سایه باشد، اشکال ندارد و بنا بر احتیاط واجب، بعد از قضاء حاجت و رفع نیاز مطلقاً ننشیند مگر ضرورت پیش آید.
مسأله ۱۷۵۷ – معتکف میتواند در بیرون مسجد زیر سایه راه برود هرچند احتیاط مستحب ترک آن است.
مسأله ۱۷۵۸ – مراعات نزدیکترین مسیر در هنگام خروج از محلّ اعتکاف یا برگشت به محلّ اعتکاف، بنا بر احتیاط واجب، لازم است مگر آنکه انتخاب مسیر دورتر مستلزم توقّفِ کمتر در خارج مسجد باشد که باید آن را انتخاب کند.
رساله توضیح المسائل
مسأله ۲۱۴۷. مواردی که خارج شدن از محلّ اعتکاف برای آن جایز و در بعضی از آن‌ها واجب است، از این قرار می‌باشد:
1. ضرورت‌هایی که چاره‌ای جز انجام آن نیست؛ مثل تخلّی (دستشویی رفتن). 2.غسل جنابت.[۲] 3. غسل استحاضه.[۳] 4. وضو برای نماز واجبِ اداء[۴] یا غسل واجب غیر جنابت در صورتی که انجام غسل یا وضو در مسجد مانع داشته[۵] یا امکان نداشته باشد.[۶] 5 تا 8. تشییع جنازه، تجهیز میّت، عیادت مریض، نماز جمعه[۷] 9. هر آنچه ضرورت عرفی به حساب می‌آید.[۸]
در غیر موارد ذکر شده، خارج شدن از مسجد اگر برای کاری باشد که انجام دادن آن بهتر از انجام ندانش باشد، مثل غسل یا وضوی مستحبّی، محلّ اشکال و احتیاط می‌باشد.
۲. که لازمه‌اش ماندن جنب در مسجد بوده یا باعث نجس کردن مسجد شود.
۳. البتّه اگر مستحاضه، غسل واجبش را انجام ندهد، اعتکافش باطل نمیشود.
۴. خارج شدن برای وضوی نماز واجبِ قضاء، در صورتی که وقت قضاء وسعت داشته باشد، محلّ اشکال است.
۵. مثلاً باعث نجس شدن مسجد شود.
۶. اگر غسل در مسجد مانعی نداشته و ممکن باشد، بنابر احتیاط واجب نباید از مسجد خارج شود.
۷. کسی که درمکّه مکرّمه معتکف شده، برای نماز جماعت یا فرادا هم میتواند از مسجد خارج شده و هرجا از شهر مکّه که میخواهد نماز بخواند.
۸. بنابر این چنانچه شرکت در امتحانات حوزه، دانشگاه یا مدارس، ضرورت عرفی باشد، معتکف میتواند برای آن، با رعایت سایر شرایط خروج، از محلّ اعتکاف خارج شود؛ ولی نباید مدّت خروجش طولانی گردد، به گونه‌ای که صورت اعتکاف از بین برود؛ به طور مثال اگر یک روز از ایّام اعتکاف، تا حدود دو ساعت، برای امتحان خارج شود، اشکال ندارد.
توضیح المسائل جامع
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.
- اعتکاف بعد از اذان صبح چه حکمی دارد
- نیت اعتکاف چگونه است
- شرایط اعتکاف و معتکف چیست
- اعمال اعتکاف چیست
- اعتکاف در رجب یا در ماه رمضان
- تاریخچه اعتکاف از چه زمانی است
کلید: خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف آیا جایز است در زمان اعتکاف، برای دادن امتحان، از مسجد خارج شد موارد عدم بطلان اعتکاف در خروج از مسجد احکام اعتکاف استفتائات – خروج معتكف از مسجد خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد در اعتکاف خروج از مسجد
