حدیث علم را بیاموزید حتی اگر در چین باشد

گستره علوم در اسلام

 

در حديثى از پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله)  آمده است: «اطلبوا العلم و لو بالصين»، آيا منظور آن حضرت علوم اخلاقى، اعتقادى و مانند آن بوده يا فيزيك، رياضى و… را هم شامل مى شود؟

 

علوم دو قسم اند. بعضى از علوم علاوه بر سعادت دنيا، سعادت آخرت انسان را هم تأمين مى كنند، يعنى اسنان را با ملكوتش آشنا مى سازند مثل علم توحيد و معرفت نفس و اخلاق، اين ها در درجه اول اهميت قرار دارند. علوم ديگر مثل فيزيك و رياضى علومى است كه براى رفع نيازها است.

دين اسلام چون جامع دنيا و آخرت است هر علمى را كه مورد نياز جامعه است و در تدين و تمدن انسان نقش سازنده دارد تجويز نموده است؛ منتها فرا گرفتن اين علوم مراتب دارد، گاه واجب عينى و گاه واجب كفايى است. بنابراين، حديث فوق شامل فيزيك و شيمى و رياضى و امثال اين ها هم خواهد شد. ليكن اگر كسى فيزيكدان يا رياضيدان بود بايد بداند نردبان خوبى در اختيار او قرار گرفته تا ترقى كند و بالا رود نه اين كه مانند مقنّى به چاه برود.

شما دنياى كنونى را كه بررسى كنيد مى بينيد قسمت مهم بودجه جهانى صرف سلاح هاى كشتار جمعى، مفاسد اخلاقى، قاچاق مواد مخدر و امثال آن و بخش كمى از آن جهت ارتزاق مردم مصرف مى شود. در حالى كه پيام رسمى اسلام چيز ديگرى است.

مرحوم كلينى رضوان اللّه تعالى عليه حديثى را در اصول كافى نقل مى كند كه فردى آمد امام را زيارت كند عرض كرد: دو گروه از كافران به جان هم افتاده اند، خريد و فروش سلاح هم الان سود آور است، شما اجازه مى دهيد به اين ها اسلحه بفروشيم يا نه؟ حضرت جوابى داد كه با تحليل به سه فتوا منجر مى شود فرمود:

1. بفروش؛ 2. به هر دو گروه بفروش؛ 3. سلاح دفاعى بفروش نه كشتارى، سپر و زره و چكمه بفروش ولى دشنه و نيزه و شمشير و تير نفروش؛ اين را مى گويند آن علم اساسى كه به دست اين مهندسين ملكوتى است.

اين علم است كه گفتند تا چين برو و ياد بگير. يعنى هر علمى كه انسان را متخلق به اخلاق الهى كند، فيزيك باشد يا رياضى، طب باشد يا فقه، اگر آن خاصيت اصلى را داشت ارزش پيدا مى كند. ولى اگر انسان را به خدا نزديك نكرد هر چه باشد ولو علم دين، فايده ندارد.

 

 منبع: هدانا برگرفته از  «توصیه ها،پرسش ها و پاسخ ها حضرت آیت الله جوادی آملی»