از فوايد و تأثيرات نماز خواندن بگوييد؟ (در تمامى زمينه ها)

نماز هر كسى تابع ميزان معرفت و شناخت اوست و چون معرفت و ايمان افراد با هم متفاوت است، نمازهاى آنها و آثار آن نمازها نيز مختلف است. ولى به هر حال هيچ نمازى بدون اثر نمى باشد هر چند ميزان آن آثار كاملا متفاوت است. انسان با ايمان بايد بكوشد با تمرين و تصميم و اراده قوى به نمازش عمق و شور و حال ببخشد و با مطالعه كتاب هائى كه در اين موردنوشته شده و اسرار و نكات ظريف نماز را بيان كرده اند و نيز مطالعه شرح حال بزرگانى كه به نماز عشق مى ورزيده اند و نماز آنها نمونه اى از معراج مؤمن بوده به تدريج و كم كم بر حضور و توجه در نمازش بيفزايد و شور و نشاط خود را در حال نماز بيشتر نمايد.

بايد دانست كه همين نمازهاى بى روح و دست و پا شكسته ما نيز خالى از آثار مختلف تربيتى و روانى و اجتماعى نمى باشد و اگر انسان همين نماز بى روح را هم ترك مى كرد، ميزان جرم و خطا و معصيت او بيشتر مى شد. چون اثر عمده نماز كه همان نهى از فحشا و زشتى و گناهان است، حتى در اين گونه نمازها نيز ظاهر و آشكار مى گردد. در روايت آمده است جوانى از انصار نماز خود را به جماعت با پيامبر- صلى الله عليه و آله- مى خواند ولى گاهى مرتكب خطا و گناه نيز مى شد. اين جريان را به پيامبر گفتند. حضرت فرمود: بالاخره اين نماز روزى باعث بيدارى و دورى او از گناه مى گردد. طولى نكشيد كه آن جوان متنبه و بيدار شد و دست از اعمال بد و زشت خود برداشت و در صراط مستقيم بندگى قدم گذاشت.

انسان مومن بايد به هر طريق با خداى خود مرتبط و پيوسته باشد و رابطه اش را با خداى خود هر چه قدر هم كه ضعيف و كم رنگ باشد، قطع ننمايد و همين ارتباط ضعيف را روز به روز تقويت نمايد تا به تدريچ به درجات عالى قرب و معرفت خداى متعال برسد:

گرت هواست كه معشوق نگسلد پيوند

نگاه دار سر رشته تا نگه دارد
گفتنى است بخشى از عبارت هاى نماز اعلان نياز به درگاه خداوند است اما بخش عمده آن ستايش و سپاس و تعظيم و خاكسارى به درگاه خداوند است كه نماد پرستش و بندگى به درگاه پروردگار است. علاوه بر اين كه نيازمندان با اعلان نياز به درگاه بى نياز مطلق و ديدن لطف و رحمت از سوى او حس پرستش و بندگى در آنان بيش از پيش زنده و شكوفا مى شود. براى توضيح بيشتر به مطالب زير توجه كنيد:

قرآن شريف وقتى درباره انگيزه خلقت انسان سخن به ميان مى آورد، بحث عبادت را مطرح مى سازد « و ما خلقت الجن والانس الا ليعبدون‏ و من جن و انس را نيافريدم جز براى اين كه عبادتم كنند»(1)

نماز مهمترين و با شكوه ترين جلوه عبادت محسوب مى شود تا حدى كه هيچ عبادتى براى تقرب و نزديكى عبد به مولا به پايه نماز نمى رسد. امام على (ع) در اين خصوص مى فرمايند: «الصلوه قربان كلى تقى نماز وسيله نزديك شدن هر پارسايى به خداست»(2)

قرآن كريم وقتى درباره حكمت همين نماز سخن مى گويد، علت تشريع آن را ذكر و ياد خدا مى داند «و اقم الصلوه لذكرى نماز را براى اين كه ياد مرا زنده كنيد به پا داريد»(3)

و در مواردى ديگر، دليل عبادت را تشكر از خداوند معرفى مى كند « يا ايها الناس اعبدوا ربكم الذى خلقكم والذين من قبلكم‏ اى مردم پروردگار خود را پرستش كنيد آن كس كه شما و كسانى را كه پيش از شما بودند آفريد»(4)

از طرف ديگر نماز تنها به امت پيامبر (ص) ما اختصاص ندارد بلكه اين عهد و پيمان الهى با همه مردم و در همه دوره هاست كه تنها خدا شايسته عبادت و پرستش است. قرآن شريف جريان نماز و محراب عبادت پيامبران گذشته و حضرت مريم مادر عيسى مسيح (ع) را در طى آياتى مطرح كرده كه اهميت نماز را در اديان الهى بيان مى نمايد.

دلت را با خداوند آشنا كن‏

زعمق جان خدايت را صدا كن‏
دلت غفلت زده مانند سنگ است‏

مس دل را ز ياد او طلا كن‏
شكوه بندگى در خاكسارى است‏

خضوع و بندگى پيش خدا كن‏
تو غرق نعمت پروردگارى‏

بيا و حق نعمت را ادا كن‏
نشان حق شناسى در نماز است‏

جفا تا كى بيا قدرى وفا كن‏
ركوعى، سجده اى، اشكى، خضوعى‏

به پيش آن يكى قامت دو تا كن‏
اكنون بدون اين در اين اسرار و حكمت ها خللى ايجاد شود، وقتى بنده به آستان حق رو مى كند و فرمان او را با نمازگذاردن اجابت مى نمايد مشمول عنايت هاى الهى و بركات و آثار نماز مى گردد. برخى آثار نماز به اين شرح است:

يك. نماز موجب احساس غرور و افتخار است چه افتخارى از اين بالاتر كه انسان با خالق خود سخن بگويد و او كلام انسان را بشنود و بپذيرد.

دو. نماز از آن جهت كه وسيله اتصال عبد به مولاست، موجب احساس قدرت بنده مى گردد. نماز گزاران حقيقى به وسيله نماز به اطمينان قلبى مى رسند و ترس از غير خدا را از دل بيرون مى كنند.

سه. نماز موجب احساس عزت است چون تمام عزت ها از آن خداست، از اين رو اتصال به عزيز مطلق به انسان عزت و سربلندى مى بخشد.

چهار. نماز بزرگترين عامل تربيت و اصلاح ظاهرى و باطنى است.

پنج. نماز سبب گشايش امور و خروج از دشوارى هاست « واستعينوا بالصبر والصلوه‏ از صبر و نماز در برخورد با مشكلات كمك بگيريد»(5)

با توجه به اين آثار است كه گفته شده نماز اعلان نياز به درگاه بى نياز است. انسانى كه سر تا پا كارش و صفاتش، خلقتش و بقااش وابسته به خداوند است براى اين كه موجوديتش به عنوان «عبد» در جهان خلقت به رسميت شناخته شود، لازم است ارتباط خود را با خالق هستى از راه عبادت برقرار و حفظ نمايد.

در واقع نماز پيش از آن كه اعلان نياز باشد، اظهار بندگى است و «عبد» اول «عبوديت» خود را ثابت مى كند بعد خواه ناخواه مشمول توجهات ربوبى مى شود.

تو بندگى چو گدايان به شرط مزد مكن‏

كه خواجه خود روش بنده پرورى داند
مضامين بالاى سوره حمد گوياى اين حقيقت است كه توحيد و يگانه پرستى، والاترين هدفى است كه براى انسان ترسيم شده است و يگانه راه رسيدن به اين هدف- به حقيقت- عبادت و بندگى است و نماز برترين تجلى و ظهور عبادت شمرده مى شود.

خداى سبحان در قران كريم مى فرمايد: « ان الصلوه تنهى عن الفحشاء و المنكر»(6). از آيه فوق استفاده مى شود كه نماز انسان را از گناهان زشت باز مى دارد زيرا اگر نمازگزار به محتوا و حقيقت نماز توجه كند روح تقوا و پرهيزكارى در قلب او پديدار مى آيد و اين نيروى تقوا مانع بزرگى از ارتكاب گناهان مى شود. جوانى از انصار پشت سر پيامبر (ص) نماز جماعت به جا مى آورد و مرتكب گناه هم مى شد. درباره او با پيامبر سخن گفتند حضرت فرمود: «ان صلاته تنهاه يوما ما فلم يلبث ان تاب روزى فرا مى رسد كه همين نمازش او را از كار زشت و گناه باز مى دارد آنگاه چيزى نگذشت كه چنين شد و توبه كرد».(7)

نكته ديگر اين كه كسى كه نماز نمى خواند در حقيقت ترك عملى كرده كه به آنچه اقرار كرده است. نماز در اسلام به عنوان ستون دين معرفى شده است و معيار قبولى ساير اعمال با نماز است و ترك نماز كفر عملى نسبت به دستور و امر خداست. هم چنين ارتكاب گناهان كبيره.

زراره (صحابه امام صادق (ع)) روايت مى كند از امام صادق (ع) از گفتار خداى عزوجل در سوره مائده، آيه 5 كه مى فرمايد: « و من يكفر بالايمان فقد حبط عمله‏» پرسيدم امام فرمود: يعنى ترك كند كردارى را كه بدان اعتراف كرده است و از آن جمله است ترك نماز…».(8)

پس كسى كه نماز مى خواند و گناه هم مى كند مرتكب حرام شده يك كيفر دارد، اما كسى كه نماز نمى خواند و گناه هم مى كند هم ترك واجب كرده و هم مرتكب حرام شده است، دو كيفر دارد و اين دو نفر با هم مساوى نيستند.

درباره نماز، و اسرار و اهميت آن ر. ك:

1- اسرار الصلوه ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى

2- آداب الصلوه امام خمينى

3- راز نماز محسن قرائتى

4- 1001 نكته درباره نماز حسين ديلمى

5- 114 نكته درباره نماز محسن قرائتى

6- وصال دوست رحيم كارگر

7- آشنايى با نماز محمدتقى صرفى

8- از ژرفاى نماز خامنه‏اى

9- اسرار نماز على‏اكبر مهدى‏پور

10- اسرار و شگفتيهاى نماز ايوب نظرى

11- تفسير نماز محسن قرائتى

12- چهل حديث پيرامون نماز صالح كلياتى

13- چهل حديث در اهل نماز نورى اشتهاردى

14- حلقه‏هاى وصل دكتر على‏اكبر افتخارى

15- راز نماز براى نوجوانان محسن قرائتى

16- روشهاى پرورش احساس مذهبى نماز در كودكان و نوجوانان دكتر غلامعلى افروز

17- سجده دل يا قلب نمازگزار افشان صالحى

18- سخنى درباره نماز سيدهاشم رسولى محلاتى

19- مى‏خواهم نماز بخوانم سپيده خليلى

20- نماز از ديدگاه دانشمندان رحيم كارگر

21- همراه با نماز محسن قرائتى

22- آرامش در پرتو نيايش رحيم كارگر

(1) (ذاريات، آيه 56).
000 (2) (نهج البلاغه فيض الاسلام، ص 1152).
000 (3) (طه، آيه 14).
000 (4) (بقره، آيه 21).
000 (5) (بقره، آيه 45).
000 (6) (عنكبوت، آيه 45)
000 (7) (بحارالانوار، ج، 82 ص 198)
000 (8) (اصول كافى، ج، 4 كتاب الايمان والكفر باب الكفر، ح 5)

پرسمان.