فص هاى فصوص الحكم بر چه اساس تدوین شده است

آيا مى شود گفت كه فص هاى فصوص الحكم به گونه است كه در هر فص يك قاعده كلى را در قالب يك اسم مطرح مى كند و در تمام اين اسماء الهى آن قاعده موجود در آن فص موجود است؟

فصوص كتابى است در «حكمت الهى» با گرايش به عرفان و حكمت، بلكه كتابى سترگ و بزرگ در عرفان نظرى اسلامى است كه بحث حقيقت الهى را در كامل ترين مظاهر وجود دينى صور پيامبران (ع) كه انسانهاى كامل و خلفاى الهى و حجج حق هستند به تفسير كشانده است و هر يك از فصوص را بر گرد حقيقت يكى از پيامبران تعبيه و تعبير كرده اند و در قالب كلمه كه خود نمايانگر صفتى از صفات حق است به منصه ظهور آورده اند مانند: صفت الوهيت در فص آدمى، نفثيت در فص شيثى، سبوحيت در فص نوحى، قدوسيت در فص ادريسى، حقيقت در فص اسحاقى، عليت در فص اسماعيلى و… تا فرديت در نص محمدى (ره) كه در واقع «حقيقت وجود» كه در گوهر و ذات خويش واحد است و در صفات و اسمايش متكثر و تعدد ناپذير است مگر به اعتبار و نسبت و اضافه شرح و تفسير نموده اند كه در اصل بايد گفت در هر فص قاعده اى را در قالب يك اسم مطرح مى كند حال آيا در تمام اين اسماء الهى آن قاعده موجود است يا نه؟ بحثى جامع و تمام عيار با عنايت به قرائت هاى مختلف از نصوص ابن عربى و نگرش هاى تفسيرى- حديثى مى طلبد.

البته از باب اينكه صفات الهى عين ذات و در نتيجه صفات از حيث مفهوم كثرت و از جهت مصداق وحدت دارند يك قاعده در تمام صفات و اسماء الهى موجود است لكن بايد توجه داشت كه اسما و صفات تجليات خاص به خود را دارند چه اسماى جماليه و چه اسماى جلاليه و چه اينكه اسماى لفظى و تدوينى باشند و چه اسماى وجوديه و تكوينى باشند و البته انسان كامل كه جامع اسماء جمال و جلال است مرتبه و جامعيت خاصى به خود را دارد….

(ر. ك ممدالهمم علامه حسن زاده آملى در شرح فصوص الحكم ص 11- 27، شرحى بر فصوص الحكم دكتر ابوالعلاء عفيفى ترجمه دكتر نصر الله حكمت ص 40، 48 و 55- 68)

پرسمان.