ازلی و ابدی بودن خدا
ابدی بودن واجب الوجود، چگونه اثبات می‌شود؟ آیا واجب الوجود، می‌تواند خود را معدوم کند؟
صفات واجب الوجود
از مفهوم «واجب الوجود»، ازلی و ابدی بودن و در یک کلام سرمدی بودن خداوند اثبات می‌شود؛ زیرا واجب الوجود نیازی به علت ندارد و او علت برای وجود ممکنات است. از اینجا دو صفت برای واجب الوجود اثبات می‌شود:
یکم. «بی‌نیازی» او از هر موجود دیگری؛ زیرا اگر کمترین نیازی به موجود دیگری داشته باشد، آن موجود دیگر، علت او خواهد بود و در جای خود تبیین شده که معنای علت همین است که موجود دیگری، نیازمند به او باشد.
دوّم. موجودات ممکن الوجود، معلول و نیازمند به اویند و او نخستین علت، برای پیدایش آنها است.
با استفاده از این دو مطلب می‌گوییم: اگر موجودی معلول و نیازمند به موجود دیگری باشد، وجودش تابع آن خواهد بود و با مفقود بودن علتش، به وجود نخواهد آمد. به دیگر سخن، معدوم بودن موجودی در برهه‌ای از زمان، نشانه نیازمندی و ممکن الوجود بودن آن است و چون واجب الوجود، خود به‌خود وجود دارد و نیازمند هیچ موجودی نیست، همیشه موجود خواهد بود. بدین‌ترتیب دو صفت برای واجب الوجود اثبات می‌شود:
یکی ازلی بودن؛ یعنی، در گذشته، سابقه عدم نداشته است.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
و دیگری ابدی بودن؛ یعنی، در آینده نیز هیچ‌گاه معدوم نخواهد شد.
بنابراین هر موجودی که سابقه عدم یا امکان زوال داشته باشد، واجب الوجود نخواهد بود.[160]
با دقت در این مطالب، روشن می‌شود که ممکن نیست واجب الوجود، خود را معدوم سازد؛ چرا که وجودِ او ضروری و حتمی است و اگر بخواهد این ضرورت را از خود بگیرد، انقلاب در ذات لازم می‌آید و این با واجب الوجود بودن او ناسازگار است.
به عبارت دیگر واجب الوجود؛ یعنی، چیزی که عدمش محال است. پس اگر بشود خود را معدوم سازد؛ یعنی، عدمش ممکن است و چیزی که عدمش ممکن باشد، «ممکن الوجود» است؛ نه «واجب الوجود».
[160]. آموزش عقاید، ج 1 و 2، ص 84 و 85.
- منبع: هدانا برگرفته از پرسمان، خداشناسى / مؤلف محمدرضا كاشفى
