نماز مسافر در سفر حرام چگونه است

شرایط شکسته شدن نماز مسافر در نوشتار قبل مطرح شد، از اینجا کلیک کنید و مطالعه نمایید

شرط پنجم [نماز مسافر]:

اشاره

آن که برای کار حرام سفر نکند و اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر کند، باید نماز را تمام بخواند. و هم چنین است اگر خود سفر حرام باشد، مثل آن که برای او ضرر داشته باشد (1)، یا زن بدون اجازه شوهر (2) سفری برود که بر او واجب نباشد (3) ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید نماز را شکسته بخواند.

(1) (خوئی، تبریزی، زنجانی:) ضرری که اقدام بر آن شرعاً حرام است داشته باشد..

(سیستانی:) ضرری که موجب مرگ یا نقص عضو است داشته باشد،..

(2) (خوئی، تبریزی:) (خوئی: در صورتی که نشوز بر او صادق شود) و فرزند با نهی پدر و مادر که موجب عقوقش باشد سفری بروند که بر آنان واجب نباشد، ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید نماز را شکسته بخوانند.

(گلپایگانی، صافی:) و فرزند با نهی پدر و مادر که باعث اذیّت آنها شود سفری بروند که بر آنان واجب نباشد، ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید نماز را شکسته بخوانند.

(فاضل، بهجت، نوری:) و فرزند با وجود نهی پدر و مادر (فاضل: در صورتی که مخالف با آن موجب اذیت و ناراحتی یا اسائه ادب به پدر و مادر باشد) سفری بروند که بر آنان واجب نباشد، ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، باید نماز را شکسته بخوانند.

(3) (زنجانی:) زن بدون اجازه شوهر سفری کند که بدان «نشوز» گفته شود. [پایان مسأله] (مکارم:) مسأله شرط پنجم سفر او برای کار حرامی نباشد. اگر به قصد دزدی، خیانت، یا کار حرام دیگری سفر کند، باید نماز را تمام بخواند، هم چنین اگر خود سفر حرام باشد مثل این که چنان مسافرتی برای بدن او ضرر قابل ملاحظه ای دارد، یا زن بدون اجازه شوهر سفر کند (بنا بر احتیاط واجب)، یا فرزند با نهی پدر و مادر سفر نماید به طوری که مایه اذیّت آنها شود، باید نماز را تمام بخواند، ولی اگر سفر واجبی مانند حج ّ واجب بوده باشد، رضایت شوهر و پدر و مادر شرط نیست و نماز شکسته است.

[سفری که اسباب اذیت پدر و مادر باشد]

مسأله 1295 سفری که اسباب اذیت پدر و مادر باشد حرام است و انسان باید در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد.

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست

(مکارم:) رجوع کنید به ذیل شرط پنجم.

(خوئی، تبریزی:) مسأله سفری که واجب نیست اگر سبب اذیت پدر و مادر باشد، حرام است و انسان باید در آن سفر نماز را تمام بخواند، و روزه هم بگیرد.

(سیستانی:) سبب اذیت ناشی از شفقت پدر و مادر بر او باشد..

(زنجانی:) ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد، حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند؛ هر چند سبب اذیت پدر و مادر باشد.

[نماز کسی که سفر او حرام نیست اما در سفر، معصیتی انجام دهد]

مسأله 1296 کسی که سفر او حرام نیست و برای کار حرام (1) هم سفر نمی کند (2)، اگر چه در سفر، معصیتی انجام دهد (3)، مثلًا غیبت کند یا شراب بخورد (4)، باید نماز را شکسته بخواند (5).

(1) (زنجانی:) یا ترک واجب..

(2) (مکارم:) ولی در اثناء سفر، معصیت یا معصیت هایی انجام می دهد، مثل این که در سفر شراب بخورد، یا غیبت کند و به مردم ظلم نماید، نماز او شکسته است.

(3) (زنجانی:) یا واجبی را ترک کند..

(4) (زنجانی:) یا نماز نخواند..

(5) (بهجت:) و اگر مقصود از سفر، هم طاعت و هم معصیت باشد، اگر هر دو قصد، مستقل باشد باید نماز را تمام بخواند ولی اگر مقصود اصلی، طاعت است و معصیت، مقصود فرعی و تبعی است، نماز را شکسته می خواند.

(زنجانی:) و اگر سفر وی مستلزم معصیت یا ترک واجبی باشد نیز همین طور است؛ هر چند احتیاط مستحب در این صورت این است که نماز را تمام نیز بخواند.

[ اگر مخصوصاً برای آن که کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید]

مسأله 1297 اگر مخصوصاً (1) برای آن که کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید (2) نمازش تمام است، پس کسی که بدهکار است اگر بتواند بدهی خود را بدهد و طلبکار هم مطالبه کند (3)، چنانچه در سفر نتواند بدهی خود را بدهد و مخصوصاً (4) برای فرار از دادن قرض (5) مسافرت نماید باید نماز را تمام بخواند (6) ولی اگر مخصوصاً برای ترک واجب مسافرت نکند، باید نماز را شکسته بخواند (7) و احتیاط مستحب (8) آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.

(1) [کلمه «مخصوصاً» در رساله آیات عظام: خوئی، سیستانی، تبریزی و زنجانی نیست]

(2) (خوئی، تبریزی، سیستانی:) چه غرض دیگری در سفر داشته باشد یا نه..

(3) (زنجانی:) کسی که بدهکار است و وقت آن رسیده، اگر بتواند بدهی خود را بدهد و رضایت طلبکار را در تأخیر پرداخت احراز نکرده باشد،..

(4) [کلمه «مخصوصاً» در رساله آیات عظام: خوئی، زنجانی، تبریزی و سیستانی نیست]

(5) (نوری:) یا ترک واجب دیگری..

(6) (زنجانی:) بقیه مسأله ذکر نشده.

(خوئی، سیستانی، تبریزی:) ولی اگر سفرش برای کار دیگری است اگر چه در سفر ترک واجب نیز بنماید، باید نماز را شکسته بخواند.

(بهجت:) ولی مسافرت برای ترک روزه، حرام نیست. [پایان مسأله] (فاضل:) بنا بر احتیاط واجب نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند..

(7) (گلپایگانی، صافی:) اگر چه سفر باعث ترک واجب شود و احتیاط مستحب آن است که در این صورت هم شکسته و هم تمام بخواند.

(8) (فاضل:) احتیاط..

(مکارم:) مسأله هر گاه برای فرار از انجام کار واجبی مسافرت نماید مثل این که بدهکار است و می تواند بدهی خود را بدهد و طلبکار هم مطالبه می کند، امّا او برای فرار از پرداخت بدهی مسافرت نماید، باید نماز را تمام به جا آورد، ولی اگر چنین قصدی را ندارد باید نماز را شکسته بخواند.

[سفر با وسیله غصبی]

مسأله 1298 اگر سفر او سفر حرام نباشد، ولی حیوان سواری یا مرکب دیگری که سوار است غصبی باشد (1)، نمازش شکسته است ولی اگر در زمین غصبی مسافرت کند، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند (2).

(1) (گلپایگانی، صافی:) یا در زمین غصبی مسافرت کند بنا بر احتیاط واجب باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.

(خوئی، تبریزی:) یا در زمین غصبی مسافرت کند، باید نماز را شکسته بخواند.

(بهجت:) و یا این که در زمین غصبی سفر می کند، بنا بر أظهر نمازش تمام است.

(2) (اراکی:) باید نماز را شکسته بخواند و احتیاط مستحب است که تمام هم بخواند.

(سیستانی:) مسأله اگر در سفر، حیوان سواری او یا مرکب دیگری که سوار است غصبی باشد و برای فرار از مالک مسافرت کرده باشد یا در زمین غصبی مسافرت کند، باید نماز را تمام بخواند.

(مکارم:) مسأله اگر سفر حرام نیست ولی سوار بر مرکب غصبی شود یا در زمین غصبی مسافرت می کند، بنا بر احتیاط جمع میان نماز شکسته و تمام کند، یعنی هم نماز دو رکعتی و هم چهار رکعتی به جا آورد.

(زنجانی:) مسأله اگر سفر او سفر حرام نباشد ولی ماشین یا مرکب دیگری که سوار است غصبی باشد، یا در زمین غصبی مسافرت کند، بنا بر احتیاط واجب باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.

[کسی که با ظالم مسافرت می کند]

مسأله 1299 کسی که با ظالم (1) مسافرت می کند، اگر ناچار نباشد و مسافرت او کمک به ظالم باشد (2)، باید نماز را تمام بخواند و اگر ناچار باشد (3) یا مثلًا برای نجات دادن مظلومی با او مسافرت کند، نمازش شکسته است.

(1) (سیستانی:) کسی که به تبع ظالم..

(2) (سیستانی، زنجانی:) مسافرت او کمک به ظالم در ظلمش (زنجانی: یا سبب تقویت شوکت وی) باشد..

(نوری:) مسافرت او کمک به ظالم یا موجب شکوه و افزایش یافتن عظمت ظالم باشد..

(3) (زنجانی:) یا به جهتی که اهمیت آن کمتر نیست؛ مثل نجات دادن مظلومی از مرگ، با او مسافرت کند، نمازش شکسته است.

(مکارم:) مسأله هر گاه کسی همراه ظالمی سفر کند و مسافرت او کمک به ظالم محسوب شود سفر او حرام است و نمازش را باید تمام بخواند، مگر آن که مجبور باشد یا برای انجام وظیفه مهمتری مانند نجات جان مظلومی با او سفر کند که در این صورت نمازش شکسته است.

[ اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند]

مسأله 1300 اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند، حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند.

این مسأله در رساله آیت اللّه زنجانی نیست

(مکارم:) مسأله مسافرت به قصد تفریح و گردش و استفاده از آب و هوا و مانند آن تا آنجا که موجب اسراف و کار حرام دیگری نباشد، جایز است و نماز را باید شکسته بخواند.

[اگر برای لهو و خوش گذرانی به شکار رود]

مسأله 1301 اگر برای لهو و خوش گذرانی به شکار رود (1)، نمازش تمام است (2) و چنانچه برای تهیه معاش به شکار رود، نمازش شکسته است (3) و اگر برای کسب و زیاد کردن مال برود (4)، احتیاط واجب آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند، ولی باید روزه نگیرد.

(1) (تبریزی:) حرام نیست ولی..

(2) (خوئی:) نمازش در حال رفتن تمام است و در برگشتن قصر است در صورتی که به حدّ مسافت باشد..

(سیستانی:) گر چه حرام نیست ولی نمازش در حال رفتن تمام است و در برگشتن قصر است در صورتی که به حد مسافت باشد و مانند رفتن برای شکار نباشد..

(3) (اراکی، تبریزی:) و هم چنین اگر برای کسب و زیاد کردن مال برود (اراکی: نمازش شکسته است؛ گر چه احتیاط مستحب است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند، ولی باید روزه نگیرد).

(خوئی، سیستانی:) و هم چنین است اگر برای کسب و زیاد کردن مال برود. اگر چه در این صورت احتیاط (سیستانی: احتیاط مستحب) آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.

(نوری:) چنانچه برای تهیه معاش به شکار رود و هم چنین اگر برای کسب و زیاد کردن مال برود، نمازش شکسته است و روزه را نیز نباید بگیرد.

(4) (بهجت:) پس اگر از کسانی می شود که شغلشان در مسافرت کردن است، نمازش تمام است و روزه می گیرد. و گر نه احتیاط واجب، در جمع بین شکسته و تمام است ولی روزه را افطار می کند.

(مکارم:) مسأله کسی که برای امرار معاش به شکار می رود سفرش حلال و نمازش شکسته است، هم چنین اگر برای فراهم کردن درآمد بیشتر باشد، امّا کسی که برای لهو و تفریح و خوشگذرانی به شکار می رود، سفرش حرام و نمازش را باید تمام بخواند.

[ نماز در برگشت از سفر معصیت]

مسأله 1302 کسی که برای معصیت سفر کرده، موقعی که از سفر برمی گردد (1) اگر توبه کرده (2)، باید نماز را شکسته بخواند. و اگر توبه نکرده (3) و چیزی هم که بازگشت را از جزئیت سفر معصیت خارج کند حادث نشده باشد باید تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.

(1) (گلپایگانی، صافی:) اگر برگشتن به اندازه مسافت شرعی باشد چنانچه توبه کرده، یا برگشت، سفر مستقلّی باشد؛ باید نماز را شکسته بخواند و اگر برگشت به اندازه مسافت شرعی نیست ولی مجموع رفت و برگشت به اندازه مسافت است، احتیاط لازم آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.

(خوئی، سیستانی:) اگر برگشتن به تنهایی هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند و احتیاط مستحب آن است که در صورتی که توبه نکرده، هم شکسته و هم تمام بخواند.

(تبریزی:) چنانچه قبل از برگشتن قصد اقامت کرده، یا سی روز با تردّد در مقصد مانده، یا توبه کرده و برگشتن به تنهایی هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند. و احتیاط واجب آن است که در صورتی که توبه نکرده، هم شکسته و هم تمام بخواند و اگر برای شکار لهوی باشد و برگشتن به حدّ مسافت باشد، باید در مراجعت قبل از اقامه، یا سی روز با تردّد در مقصد ماندن، جمع بین قصر و تمام نماید.

(2) (مکارم:) و تا محلی که می خواهد برگردد هشت فرسخ یا بیشتر باشد، باید نماز را شکسته بخواند، هم چنین اگر توبه نکرده ولی در بازگشت آلوده به معصیت نیست.

(3) (اراکی:) باید تمام بخواند مگر آن که برگشتن، سفر جداگانه ای به حساب آید، که در این صورت نماز شکسته است چه توبه کرده باشد یا نکرده باشد.

(زنجانی:) باید تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.

(فاضل:) باید نماز را تمام بخواند و اگر برگشتن از سفر در نظر عرف، جزء رفتن به سفر معصیت محسوب شود بعید نیست وظیفه اش تمام باشد گر چه احتیاط آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.

(نوری:) و در بازگشت فقط قصد عود به وطن را دارد نماز را باید تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.

(بهجت:) مسأله کسی که سفرش برای معصیت است اگر در بین راه توبه کرده، در صورتی که باقی مانده سفر به اندازه مسافت شرعی باشد، نمازش شکسته است و اگر توبه نکرده و پس از ارتکاب معصیت و یا بدون آن برگشت، در صورتی که بقیه سفر به اندازه مسافت شرعی باشد، بنا بر اظهر نماز را شکسته می خواند.

مسأله اختصاصی

(نوری:) مسأله 1302 شخصی که از سفر معصیت برمی گردد، چنانچه انگیزه رجوعش مقصد مستقلّی غیر از رجوع به وطن باشد نماز او شکسته است.

[در سفر معصیت در بین راه از قصد معصیت برگردد]

مسأله 1303 کسی که سفر او سفر معصیت است، اگر در بین راه از قصد معصیت برگردد (1)، چنانچه باقی مانده راه هشت فرسخ (2) باشد، یا چهار فرسخ باشد (3) و بخواهد برود و برگردد (4)، باید نماز را شکسته بخواند (5).

(1) (سیستانی:) خواه باقی مانده راه به تنهایی یا مجموع رفت و برگشت از آنجا هشت فرسخ باشد یا نه، باید نماز را شکسته بخواند.

(2) (مکارم:) یا بیشتر باشد و یا مجموع رفتن و برگشتن هشت فرسخ است، باید نماز را شکسته بخواند. (3) (گلپایگانی، صافی:) که با برگشت هشت فرسخ شود و قصد اقامه ده روز نداشته باشد، باید نماز را شکسته بخواند و اگر بقیه راه به اندازه مسافت شرعی نباشد ولی مجموع راهی که قبل از توبه رفته و بعد از توبه می رود، به اندازه مسافت شرعی باشد احتیاط لازم آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.

(4) (خوئی، تبریزی:) بخواهد برود و چهار فرسخ برگردد..

(5) (فاضل:) به شرط آن که رفتن آن از چهار فرسخ کمتر نباشد.

(بهجت:) رجوع کنید به ذیل مسأله 1302.

(زنجانی:) مسأله کسی که سفر او سفر معصیت بوده، یا برای معصیت سفر کرده، اگر در بین راه سفرش حلال شود یا از قصد معصیت برگردد، چنانچه باقی مانده راه هشت فرسخ باشد، یا می خواهد به جایی رود که به ضمیمه برگشت هشت فرسخ می باشد، باید نماز را شکسته بخواند.

مسأله اختصاصی

(بهجت:) مسأله 1060 اگر قسمتی از سفر برای کار حرام و قسمتی دیگر برای کار غیر حرام باشد آن قسمت سفر که برای غیر حرام است ملاک شروع مسافت شرعی برای شکسته بودن نماز است.

[در بین راه قصد کند که بقیه راه را برای معصیت برود]

مسأله 1304 کسی که برای معصیت سفر نکرده، اگر در بین راه قصد کند که بقیه راه را برای معصیت برود، باید نماز را تمام بخواند ولی نمازهایی را که شکسته خوانده صحیح است (1).

این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست

(1) (خوئی، تبریزی:) در صورتی که مقدار گذشته به قدر مسافت بوده صحیح است و الّا احتیاط واجب آن است که آن نمازها را اعاده نماید.

(صافی:) در صورتی که راهی که طی کرده مسافت بوده صحیح است و الّا احتیاط واجب اعاده آنهاست.

(زنجانی:) مسأله کسی که سفر او سفر معصیت نبوده و برای معصیت هم سفر نکرده، اگر در بین راه، سفرش معصیت شود یا قصد کند که بقیه راه را برای معصیت برود، باید نماز را تمام بخواند، و نمازهایی را که شکسته خوانده، در صورتی که مقدار گذشته مسافت شرعی بوده صحیح است، و الّا احتیاط واجب آن است که آن نمازها را اعاده نماید.

• توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل،  اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

---

مطابق نظر آيت الله خامنه اي

سفر معصیت
۱. کسی که بدون قصد معصیت، مسافرت کند ولی در بین راه برای ادامه و تکمیل سفر، قصد ارتکاب معصیت نماید واجب است از زمانی که قصد استمرار سفر به خاطر معصیت کرده نمازش را تمام بخواند و نمازهایی را که پس از تصمیم به ادامه‌ی سفر به قصد ارتکاب گناه، شکسته خوانده باید اعاده کند و تمام بخواند.
۲. اگر انسان بداند در سفری که می‌خواهد برود مرتکب معاصی و محرمات خواهد شد مادامی که سفر او به خاطر ترک واجب یا فعل حرامی نباشد نماز او مانند سایر مسافران شکسته است.
۳. اگر بداند که در مسافرت مبتلا به ترک بعضی از واجبات نماز می‌شود احتیاط (واجب) این است که به آن سفر نرود، مگر آن که برای او ضرر یا مشقت داشته باشد. در هر صورت جایز نیست نماز را در هیچ حالی ترک نماید. رساله آموزشی.

نظر حضرت آیت الله خامنه ای را درباره سفر معصیت از اینجا کلیک کنید و به صورت تکمیلی مطالعه نمایید.

---

حضرت آیت الله مکارم شیرازی

سفر او برای کار حرامی نباشد [سفرش حرام نباشد ]

پرسش : اگر شخصی به قصد فعل حرامی مانند قتل یا سرقت مسافرت نماید، نماز او چه حکمی دارد؟

پاسخ : گر به قصد دزدى، خیانت، یا کار حرام دیگرى سفر کند، باید نماز را تمام بخواند، همچنین اگر خود سفر حرام باشد مثل این‏که چنان مسافرتى براى بدن او ضرر قابل ملاحظه‏ اى دارد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی

ويژه نامه احكام نماز

• در سفر از وطن یا محل اقامت عبور کند
• مسافر قبل از مسافت شرعی مردد شود
• مسافت شرعي چند كيلومتر است
• نماز مسافر
• قصد اقامت و مسافت شرعی‏
• اعتكاف مسافر و احكام متفرقه اعتكاف