احادیث واجب بودن غسل جمعه چگونه تفسیر می شود

احادیث بسيارى در رابطه با واجب بودن غسل جمعه آمده است( امام على(ع) و پيامبر(ع) و …) اگر واجب است پس چرا مراجع آن را مستحب مى دانند؟

غسل جمعه بنا بر مشهور مستحب مؤكد است و اگر از روايتى هم وجوب استفاده شود به قرينه روايات ديگر حمل بر استحباب مى شود ولى اگر كسى با نذر، عهد يا قسم شرعى آن را بر خود واجب نمايد آنگاه واجب مى شود.

بلى طبق آنچه صاحب كتاب عروأ الوثقى فرموده بعضى از بزرگان فقها قديم مانند مرحوم كلينى (صاحب كافى، شيخ صدوق و شيخ بهايى قائل به وجوب بوده اند، لكن خود صاحب عروه در خاتمه مى فرمايند اقوى استحباب است و وجوب در اين روايات حمل بر استحباب مى شود و قرائن فراوانى بر اين مطلب داريم‏(1)

(1) (عروه الوثقى، ج 1، ص 335).

دليل روايى كراهت نشسته آب خوردن

در كتاب نفيس حليه المتقين علامه مجلسى (اعلى الله مقامه) اشاره اى به اين پاسخ دارند و آن اين است كه: «احاديث بسيار وارد شده است كه ايستاده آب خوردن خوب است و آب را به يك نفس خوردن خوب است و ليكن بهتر است به سه نفس خورده شود و در روز ايستاده بخورد و در شب نشسته». آنگاه ايشان چهار روايت را نقل مى كند. مفاد يكى از روايات نقل شده از امام صادق عليه السلام اين است كه آب ايستاده خوردن باعث غلبه زرداب و صفرا مى شود. و در حديث ديگر آن حضرت فرمود كه ايستاده آب خوردن بيشتر باعث قوت و صحت بدن مى شود. اما دو روايت مخالف اين مطلب نيز نقل مى كند. يكى از على عليه السلام كه از آن حضرت نقل شده كه فرمود: در حالت ايستاده آب مخوريد زيرا باعث دردى مى شود كه دوا نداشته باشد مگر آن كه خدا عافيت دهد. و در حديث صحيح ديگر از امام صادق عليه السلام نقل شده است كه آن حضرت فرمود: در حالت ايستاده آب مخوريد و بر دور هيچ قبر گردش نكنيد و دور مزن و در آب ايستاده بول مكن، پس هر كه چنين كند و بلائى به او برسد ملامت نكند مگر خود را. همان طور كه ملاحظه مى كنيد دو دسته روايات داريم كه دلالت آنها با هم متفاوت است. از نظر كارشناسان دينى و فن استنباط و اجتهاد در صورت صحت سند همه اين روايات بهترين راه و عاقلانه ترين راه كه مورد تأييد عقل و عقلا است جمع بين مفاد اين روايات در حد امكان است. لذا در اصول فقه كه علم رصد استنباط و اجتهاد است، اين قاعده معروف است كه «الجمع مهما امكن اولى من الطرح».

نتيجه جمع اين روايات همان طور كه علامه مجلسى از فقيه عالى مقام مرحوم شيخ صدوق كه از اركان فقه شيعه است نقل كردند «ابن بابويه (مرحوم صدوق) عليه الرحمه گفته است كه مراد از اين احاديث (كه ايستاده آب خوردن را نهى مى كند) آب خوردن شب است.» گرچه ممكن است به طرق ديگر نيز بتوان بين از روايات جمع كرد و ليكن چون مرحوم صدوق در نقل روايات و احاديث اهل بيت از بزرگان اين فن بوده و كتب روائى او منابع اصلى تلقى مى شود، احتمالا به قرينه ساير روايات كه در دسترس داشته و ملاحظه فرمودند، اين گونه بين مفاد روايات جمع نموده و چنين استنباطى نمودند. براى آگاهى بيشتر ر. ك: جواهر الكلام، تهران، دارالكتب الاسلاميه، ج 36، ص 506 (دليل آب نوشيدن در شب و روز در پاورقى روايات آن را آدرس داده است)

به نظر مى رسد ان چه در روايت بيان شده است اختصاص به آب ندارد بلكه هر نوع نوشيدنى را شامل مى شودآب يكى از مصا ديق ان است درپايا ن توجه به اين مطلب لازم است كه گر چه از خداى حكيم هيچ دستورى بدون مصلحت و حكمت صادر نمى شود امّا چرا بايد تمام احكام، فلسفه اقتصادى، سياسى، بهداشتى و… داشته باشند و چرا تسليم خداوند بودن خود بالاترين فلسفه تكاليف الهى نباشد. به طور مثال در سر بريدن حضرت اسماعيل (به وسيله حضرت ابراهيم عليه السلام چه فلسفه اى غير از ظهور مقام تسليم حضرت ابراهيم و اسماعيل (وجود دارد؟

و امّا در مورد دلايل علمى سئوالى كه بيان فرموده ايد بايد عرض شود كه يا فلسفه آن بيان نشده و يا اگر هم شده، ما در جستجوهايمان به آن دست پيدا نكرديم..

خداوند متعال همه ما را هر چه بيشتر با احكام نورانى اش آشنا و نسبت به آن عامل بفرمايد ان شاء ا…

خداى سبحان درباره اعمال انسان گاهى مى فرمايد: در هر جا باشيد خدا با شماست: «وهُو مَعَكم أَيْنَ ماكُنتم»

پرسمان