پوشاندن سر برای مردان در احرام
فهرست این نوشتار:
2- پوشيدن سر
بيست و دوم- پوشاندن سر بر مردان با چيزهاى پوششى.
507- بنابر احتياط واجب[1] از پوشاندن سر به وسيله چيزهاى غير پوششى- مثل گِل و حنا و دوا و پوشال و مانند آن- اجتناب شود.
[1] ( 1). آيات عظام صافى، گلپايگانى، تبريزى، خويى: محرم نبايد سر خود را بپوشاند حتى با گِل و مانند آن.
508- بنابر احتياط واجب از حمل بار به وسيله سر كه موجب پوشاندن مىشود، اجتناب شود.
پوشاندن سر با دست
509- پوشاندن سر به وسيله اعضاى بدن- مانند دست بر سر گذاردن[1]- جايز است، ولى احتياط در ترك آن است.
[1] ( 2). آية اللَّه بهجت: احوط و اولى ترك پوشانيدن سر به قسمتى از بدن؛ مثل دست استدر غير مواردضرورت عرفيّه يا شرعيّه. اگرچه جواز خالى از وجه نيست.( مناسك شيخ، 25).
510- زير آب كردن سر،[1] در حال احرام جايز نيست[2] و همچنين است[3] مايع ديگرى؛ مثل گلاب و غير آن.
[1] ( 3). آيات عظام خامنهاى، سيستانى، وحيد و فاضل: براى محرم چه مرد و چه زن.
[2] ( 4). آية اللَّه بهجت: محرم نبايستى در آب فرو رود كه سرش زير آب شود و بنا بر احتياط در غير آب از مايعات ديگر( مناسك، مسأله 264).
آية اللَّه خامنه اى: فرو بردن تمام سر در آب براى محرم جايز نيست، و بنابر ظاهر، در اين مسأله تفاوتى ميان زن و مرد وجود ندارد؛ اما اگر تمام سر را در آب فرو برد، كفارهاى بر عهدهاش نخواهد بود.
آية اللَّه تبريزى، آية اللَّه خويى: محرم نبايستى در آب فرو رود كه سرش زير آب برود.
آية اللَّه سيستانى: براى محرم جايز نيست همه سر خود را در آب فرو برد بلكه بنابر احتياط در غير آب هم جايز نيست و فرقى در اين حكم بين زن و مرد نيست و منظور از سر در اين حكم، همه قسمتى است كه بالاتر از گردن است.
[3] ( 5). آيات عظام تبريزى، خويى، فاضل: بنابر احتياط.
پوشاندن قسمتى از سر
511- بعض[1] سر، در حكم تمام سر است و نبايد پوشيده شود.
[1] ( 6). آية اللَّه خامنهاى: پوشاندن قسمتى از سر به نحوى كه عرفا مصداق پوشاندن سر باشد،- مانند گذاشتن كلاه كوچك در وسط سر- جايز نيست، اما در غير اين صورت، مانند گذاشتن قرآن و مانند آن بر روى سر و يا خشك كردن تدريجى بخشى از سر، اشكال ندارد، هرچند احوط آن است كه از آن نيز اجتناب نمايد.
آية اللَّه خويى: بردن بعض سر در آب مانعى ندارد.( معتمد العروه، ج 4، ص 221).
آية اللَّه سيستانى: پوشيدن بعض سر جايز نيست ولى زير آب بردن بعض سر جايز است.
آية اللَّه فاضل: بنابر اقوى در تغطيه، لكن در حمل، بنابر احتياط.
آية اللَّه مكارم: بنابر احتياط واجب، ولى ريختن آب بر سر مانعى ندارد.
چند مورد مستثنى از حرمت
516- گذاشتن بند مشك آب بر سر، از حكم عدم جواز پوشش، استثنا شده و مانع ندارد.
517- دستمالى كه براى سردرد بهسر بسته مىشود، اگرچه تمام سر را بگيرد مانع ندارد[1] و كفّاره[2] هم ندارد.
[1] ( 1). آيات عظام: بهجت، صافى، گلپايگانى: گناه ندارد ولكن كفّاره دارد.
[2] ( 2)- آية اللَّه مكارم، آية اللَّه نورى: احوط ثبوت كفّاره است.
آية اللَّه صافى، آية اللَّه گلپايگانى: مانعى ندارد ولى يك گوسفند كفّاره دارد.( مناسك فارسى، ص 42).
518- گذاشتن سر روى بالش براى خوابيدن مانع ندارد.
519- اگر پارچهاى را مثلا براى حفظ از پشه، روى چوب و مانند آن، بالاى سر قرار دهند، از جهت پوشاندن، مانع ندارد و همچنين است رفتن در پشهبند.
520- رفتن زير دوش حمّام براى مُحرِم، مانع ندارد، ولى زير آبشارى كه سر را فرا گيرد، جايز نيست ..
خشك كردن سر با حوله
521- خشك كردن سر با حوله و دستمال و مانند آن، جايز[1] نيست[2] و بعض سر، در حكم تمام سر محسوب مىشود.
[1] ( 3). آية اللَّه سيستانى، آية اللَّه فاضل: هرچند به نحو كشيدن پارچه بر سر باشد بنابر احتياط واجب و اگروقت نماز تنگ است گوشه حوله يا پارچه را بگيرد و به مقدارى كه در مسح سر واجب است خشك كند.
[2] ( 4)- آيات عظام: بهجت، خامنهاى، گلپايگانى، مكارم: اگر به تدريج صورت گيرد كه تمام سر پوشيده نشود مانعى ندارد و همين است حكم در خشك كردن صورت بانوان.
پوشاندن سر هنگام خواب
شاید این مطالب را هم بپسندید:
523- پوشاندن سر براى مردان در وقت خوابيدن نيز جايز نيست؛ ولى گذاردن سر روى بالش براى خوابيدن مانع ندارد.
پوشاندن سهوى سر و گفتن تلبيه
524- اگر كسى از روى فراموشى سرش را پوشانيد، واجب است فوراً آن را باز كند و مستحب است تلبيه بگويد؛ بلكه احوط است.
پوشاندن سر ديگرى در حال احرام
525- آيا براى محلّ يا محرم، جايز است چيزى- مثل پتو- روى سر مرد محرمى كه خواب است، بيندازد؟[1]
[1] ( 1). آيت اللَّه خامنه اى: بر محرم پوشاندن سر خودش حرام است خواه خودش بپوشاند يا به ديگرى دستور دهد كه سر او را بپوشاند، ولى پوشاندن سر ديگرى ولو محرم باشد از محرّمات احرام نيست.
آيات عظام: تبريزى، سيستانى، فاضل: جايز نيست.
آية اللَّه بهجت و آيت اللَّه صافى: دليلى بر منع آن نرسيده است؛ چه محل باشد چه محرم.
آيت اللَّه مكارم: احتياط ترك اين امور است.
كفّاره پوشاندن سر
527- كفاره[1] پوشاندن تمام سر- به هر نحو كه باشد- يك گوسفند است؛ و نيز كفّاره پوشاندن قسمتى از سر، بنابر احتياط[2] يك گوسفند است.
[1] ( 2). آيات عظام تبريزى، خويى، سيستانى، فاضل، مكارم: بنابر احتياط واجب كفّارهاش يك گوسفند است.
[2] ( 3). آية اللَّه خامنهاى: كفاره پوشاندن سر، بنابر احتياط، يك گوسفند قربانى كردن است و بعض سر حكم تمام سر را ندارد مگر عرفاً بر آن صدق كند كه سر را پوشانده است؛ مثل اينكه كلاه كوچكى كه فقط قسمت وسط سر را مىپوشاند بر سر بگذارد.
آية اللَّه فاضل: احتياط مستحب.
528- هرگاه مرد محرم سر خود را با چيز دوخته بپوشاند، بايد دو كفّاره بدهد.[1]
[1] ( 4)- آية اللَّه بهجت: احتياطاً.( مناسك، س 58).
آية اللَّه تبريزى: يك كفّاره كافى است.
آية اللَّه خويى: حرمت لبس اينگونه مخيط به نظر ايشان مبنى بر احتياط است و لذا احتياط در دو كفّاره است.
آية اللَّه سيستانى: بنابر احتياط واجب، در صورتى كه چيزى كه پوشيدن آن حرام است را بپوشد؛ مثل عمامه و كلاه، ولى اگر مثلًا پيراهن خود را بر سر بگذارد، بيش از يك كفّاره لازم نيست.
آية اللَّه مكارم: در مثل پارچه دوخته شده يك كفّاره دارد، ولى كلاه دوخته و مانند آن، بنابر احتياط واجب دو كفّاره دارد.
تكرار پوشاندن
529- تكرار پوشاندن سر در حال احرام- بنابر احوط- موجب تكرار كفّاره است؛ اگرچه تعدّد كفّاره، معلوم نيست و عدم وجوب، بعيد به نظر نمىآيد.[1]
[1] ( 1). آية اللَّه بهجت: احوط تعدد فديه است به تعدد پوشانيدن، خصوصاً هرگاه بى عذر باشد، خصوصاً هرگاه مجلس متعدّد باشد و اقوى تعدد فديه است در صورت تخلل تكفير.( مناسك شيخ، ص 26).
آية اللَّه تبريزى: اين احتياط ترك نشود.
آية اللَّه خامنه اى: احتياط تكرّر كفّاره در صورت تكرّر ستر است مطلقاً.
آية اللَّه سيستانى: بعيد نيست يك كفّاره كافى باشد.
آيات عظام: صافى، گلپايگانى، نورى: در صورت تعدّد پوشانيدن سر، بايد كفّاره متعدد بدهد.( مناسك عربى، ص 91).
آية اللَّه مكارم: اين احتياط در اين مسأله و مسأله بعد، وجوبى است.
530- بعد از پوشاندن سر و ذبح كفّاره، اگر مجدداً سر را پوشانيد، احتياط به كفّاره دادنِ دوباره، بسيار مطلوب است، اگرچه وجوبش معلوم نيست.[1]
[1] ( 2). آية اللَّه مكارم و آية اللَّهنورى: احتياط، واجب است.
نظر آيات عظام بهجت، خامنهاى، صافى، گلپايگانى: در مسأله قبل گذشت.
آية اللَّه تبريزى، آية اللَّه سيستانى: در اين صورت دوباره بايد كفّاره بدهد.
531- پوشاندن سر با علم و عمد، كفّاره دارد؛ و در صورت ندانستن مسأله يا غفلت و سهو و نسيان، كفّاره ندارد.[1]
[1] ( 3). آية اللَّه خويى، آية اللَّه سيستانى: بلكه ظاهر اين است كه در موارد جواز ستر واضطرار نيز كفّاره واجب نيست( مناسك، مسأله 256).
منبع: سایت هدانا برگرفته از مناسك حج با حواشى و مطابق با فتاوای دوازده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: خامنه ای، سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، وحید خراسانی، بهجت،فاضل ، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
ویژه نامه احکام جامع سایت هدانا
