نظر اهل سنت درباره شفاعت چیست

حقیقت شفاعت چیست ؟

براى روشن شدن مطلب و اين‏كه درخواست شفاعت از پيامبر (صلى‏ الله ‏عليه و آله) و ديگر اولياى الهى كار باطلى نيست، به دو نكته اشاره مى ‏كنيم:

1 اين‏كه طلب شفاعت همان طلب دعا است.

2 اين‏كه طلب دعا از صالحان كارى پسنديده و رايج در ميان مسلمانان در طول تاريخ بوده است.

شفاعت پيامبر (صلى ‏الله ‏عليه و آله) و ساير شفيعان در حقيقت درخواست آنان از خداوند متعال و طلب مغفرت از خداوند سبحان براى گناه‏كاران است و خداى سبحان به آنان اذن داده تا در ظرفيت‏ هاى خاص براى مردم دعا كنند، و در همان موارد نيز، استجابت دعا را ضمانت كرده است و لذا آنان در غير مواردى كه اذن داده شده، دعا نمى‏ كنند و معناى جمله «يا وجيهاً عندالله اشفع لنا عند الله» همين است.

نيشابورى مفسر معروف اهل سنت، از مقاتل در تفسير قول خداوند:

«مَن يَشفَع شَفاعَهً حَسَنَهً يَكُن لَهُ نَصِيبٌ مِنها وَمَن يَشفَع شَفاعَهً سَيِّئَهً يَكُن لَهُ كِفلٌ مِنها»(1) نقل كرده كه گفت: «… الشفاعه إلى الله إنما هى دعوه الله لمسلم»(2) «… شفاعت نزد خدا همانا خواستن از خدا براى مسلمان است.»

فخر رازى شفاعت را به دعا و توسل به سوى خداى متعال معنا مى‏كند. او مى‏گويد: «خداوند متعال به محمد (صلى ‏الله ‏عليه و آله) فرمود: «وَاستَغفِر لِذَنبِكَ وَلِلمُؤمِنِينَ وَالمُؤمِناتِ…»(3) محمد (صلى‏ الله ‏عليه و آله) را امر كرده كه «اولاً براى خودش استغفار كند و سپس براى ديگران استغفار نمايد…»(4).

مسلم در صحيح خود از ابن ‏عباس نقل كرده كه پيامبر (صلى‏ الله‏ عليه) فرمود: «ما من رجل مسلم يموت فيقوم على جنازته أربعون رجلاً لايشركون بالله إلّا شفّعهم الله فيه»(5) «هيچ فرد مسلمانى نيست كه بميرد و بر جنازه‏ى او چهل مرد كه به خدا شرك نمى‏ ورزند قيام كرده (و بر او دعا كنند)جز آن‏كه خداوند آنان را در حق آن ميت شفيع گرداند.»

بخارى در صحيح خود، بابى را منعقد كرده تحت عنوان: «اذا استشفعوا الى الامام ليستسقى لهم لم يردهم»،(6) هر گاه امام را شفيع خود قرار دهند تا براى آن‏ها طلب باران كند خداوند آنان را رد نخواهد كرد. از اين عبارت استفاده مى‏شود كه حقيقت شفاعت همان دعا و خواستن از خداوند است و طلب شفاعت از ولى خدا به معناى طلب دعا است.

طلب دعا و خواستن از مؤمن نه تنها شرك و حرام نيست، بلكه امرى مستحب و راجح مى‏باشد و انسان مى‏ تواند در حال حيات و ممات از كسى بخواهد تا براى او دعا كند و كارى را براى او از خدا بخواهد.

ابن عباس روايت كرده: «لما فرغ أميرالمؤمنين (عليه‏ السلام) من تغسيل النبى (صلى‏ الله ‏عليه و آله) قال: «بأبى أنت واُمى، أذكرنا عند ربك…»(7)

«چون اميرالمؤمنين (عليه ‏السلام) از غسل پيامبر (صلى‏ الله‏ عليه و آله) فارغ شد خطاب به پيامبر (صلى ‏الله‏ عليه و آله) عرض كرد: پدر و مادرم به فداى تو، ما را نزد پروردگارت ياد كن...».

نيز روايت شده: «لما توفى رسول الله (صلى ‏الله‏ عليه و آله و سلم) جآء أبوبكر من سلع و وقف على فوته وكشف عن وجهه وقبله وقال: بأبى أنت وأمى طبت حياً وميتاً، واذكرنا عند ربك»(8)

«چون رسول خدا (صلى ‏الله‏ عليه و آله) از دنيا رحلت نمود ابوبكر از سلع آمد و چون از وفات حضرت مطلع شد، پارچه را از روى حضرت كنار زده و او را بوسيد و گفت: پدر و مادرم به فداى تو، تو در حال حيات و ممات خود خوب بودى، ما را نزد پروردگارت ياد بنما».

از اين روايات به خوبى استفاده مى‏شود كه طلب دعا و شفاعت، حتى پس از رحلت و شهادت اولياى الهى جايز و صحيح است.

(1) نساء (4)، آيه. 85
(2) تفسير نيشابورى در حاشيه جامع البيان طبرى، ج 5، ص. 118
(3) محمد (47)، آيه. 19
(4) مفاتيح الغيب، ج 8، ص. 220
(5) صحيح مسلم، ج 3، ص. 54
(6) صحيح بخارى، ج 2، ص 29، ابواب الاستسقاء.
(7) مسند احمد، ح. 228
(8) السيره الحلبيه، ج 3، ص. 392

پرسمان