چرا با وجود خداوند به امامان متوسل می شویم

خداوند متعال می فرماید: «وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحیماً؛ و اگر آنها هنگامی که به خویشتن ستم کردند نزد تو می آمدند ، آن گاه از خداوند آمرزش می خواستند و رسول خدا نیز برای آنها طلب آمرزش می کرد بی تردید خدا را بسیار توبه پذیر و مهربان می یافتند.»

خداوند متعال، مهربان و رحیم است، گفت: یکی از اسباب رحمت خاص خداوند متعال، توسل و شفیع قرار دادن پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) است که در آیه 64 سوره مبارکه نساء، خداوند می فرماید: «ای پیامبر، اگر گناهکاران در خانه تو بیایند و علاوه بر اینکه استغفار می کنند، تو هم برای آنها طلب بخشش کنی، رحمت و لطف خاص خداوند را مشاهده خواهند کرد.»

 در روایت داریم: شخصی در مدینه مرتکب گناهی شده بود و از دید پیامبر(ص)، خود را پناه می کرد، در راهی، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را دید، در حال که خردسال بودند، این دو بزرگوار(ع) را روی دوش خود قرار داد و خدمت پیامبر(ص) رسید، حضرت(ص) با دیدن امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، لبخندی زدند و به آن شخص فرمودند: «برو، تو را بخشیدم».

 پیامبر(ص) خطاب به امام حسن(ع) و امام حسین(ع) فرمودند: «من به خاطر شما دو فرزندم، این شخص را بخشیدم و بعد این آیه نورانی نازل شد که «وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحیماً».

 امام باقر(ع) فرموده اند: «مَنْ دَعَا اللهَ بِنا أفْلَحَ؛ اگر کسی خدا را به واسطه ما بخواند و ما را واسطه قرار دهد، رستگار می شود» و در ادامه می فرمایند: «وَ مَنْ دَعاهُ بِغَیْرِنا هَلَکَ وَ اسْتَهْلَکَ؛ اگر کسی ما را غیر ما را واسطه قرار دهد، خود هلاک می شود و دیگران را نیز هلاک می کند»./ افکار.

 

---

 

سؤال : چرا توسّل به عقیده وهّابى ها نوعى شرک محسوب مى شود؟ مگر توسّل با کدام یک از شاخه هاى توحید ناسازگار است؟ آیا توسّل با توحید ذات منافات دارد؟ آیا توسّل با توحید در صفات ناسازگار است؟ بدون شک توسّل هیچ ناهماهنگى با توحید ذات و صفات ندارد.

 

پاسخ : ظاهراً منظور وهّابى ها از این که توسّل را شرک مى دانند، آن است که توسّل منافات با توحید افعالى دارد. زیرا کسى که به پیامبر، یا امامى متوسّل مى شود و انجام کار یا حلّ مشکلى را از او طلب مى کند، براى غیر خداوند تأثیر قائل شده است، و مى دانیم که تأثیر تنها از آنِ خداوند است و اگر کسى معتقد شود غیر از خداوند، تأثیرگذارى در عالم هستى مى باشد، چنین کسى مشرک محسوب مى شود.

و لکن در پاسخ به این مطلب مى گوییم: شیعه، پیامبر و امام و قرآن مجید، و خلاصه آنچه که در توسّلاتش به آن متوسّل مى شود، را دستگاه تأثیرگذارى در جهان هستى در عرض خداوند نمى داند، بلکه آن ها را در طول دستگاه آفرینش و با اذن و اجازه پروردگار مؤثّر مى داند و این مطلب هیچ منافاتى با توحید افعالى ندارد. بله، اگر مى گفتیم پیامبر و امام ـ نعوذ بالله ـ مستقلاّ تأثیرگذار هستند، این شرک بود. ولى هیچ کس چنین چیزى نمى گوید. اگر مى گوییم پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم)نزد خداوند براى ما شفاعت مى کند تا خداوند کارى براى ما انجام دهد و مشکلى از مشکلات ما را حل کند، این شرک نیست; بلکه عین توحید است.

 

همان گونه که این مطلب در قرآن مجید نیز منعکس شده است. لابد آقایان وهّابى ها قرآن را قبول دارند! آیه شریفه 49 سوره آل عمران پاسخ دندان شکنى به ادّعاها و اتّهام هاى واهى آن ها است. به شرح و تفسیر اجمالى این آیه توجّه کنید:

«أَنّى قَدْ جِئْتُکُمْ بِآیَة مِنْ رَبِّکُمْ» ـ حضرت عیساى مسیح (علیه السلام) به مردم بنى اسرائیل مى گوید: «من پیامبر خدا هستم و نشانه و معجزه اى از ناحیه پروردگارتان برایتان آورده ام». سپس آن حضرت به سه نوع معجزه اشاره مى نماید:

1 ـ «أَنّى اَخْلُقُ لَکُمْ مِنَ الطّینِ کَهَیْئَةِ الطَّیْرِ فَاَنْفُخُ فیهِ فَیَکُونُ طَیْراً بِاِذْنِ اللهِ» یکى از معجزات من آن است که مجسّمه پرنده اى را درست مى کنم و سپس با دم مسیحایى ام در آن مى دمم. این مجسّمه گِلى پس از دمیدن من به صورت پرنده واقعى درمى آید! امّا همه این کارها به اذن الله انجام مى شود. یعنى من خالق و تأثیرگذارى در عرض خالقیّت پروردگار نیستم، بلکه آفرینش من با اذن و اجازه پروردگار است. من فقط مى دمم، و آن مجسّمه به فرمان پروردگار پرنده مى شود!

2 ـ «وَ اُبْرِئُ الْاَکْمَهَ وَ الْاَبْرَصَ وَ اُحْىِ الْمَوْتى بِاِذْنِ اللهِ» ـ یکى دیگر از معجزات من آن است که نابیناى مادرزاد و مبتلایان به بیمارى برص را شفا مى دهم و مردگان را زنده مى کنم! البتّه این کارها را نیز با اذن و فرمان پروردگارم انجام مى دهم، مبادا مرا خدا یا فرزند خدا بخوانند. من وسیله اى بیش نیستم و این همه آوازه ها از او بُوَد. نه تنها شفاى مریض ها و احیاء مردگان، بلکه همه چیز به دست باکفایت اوست.

3 ـ «وَ اُنَبِّئُکُمْ بِما تَأْکُلُونَ وَ ما تَدَّخِرُونَ فى بُیُوتِکُمْ» ـ سومین نشانه پیامبرى عیسى آن است که از آنچه مى خورید و آنچه را ذخیره کرده اید به شما خبر مى دهد، امّا همه این ها به تعلیم خداوند است.

این آیه شریفه جواب قاطع و دندان شکنى است به کسانى که ولایت تکوینى را قبول ندارند و یا منکر توسّل مى شوند و آن را منافى با توحید افعالى مى دانند. بنابراین اگر افعالى را به غیر خداوند نسبت بدهیم و معتقد باشیم که آن ها مى توانند به إذن الله تأثیرگذار باشند، چنین مطلبى هیچ منافاتى با توحید ندارد.

منبع: هدانا برگرفته از  > آیات ولایت در قرآن > حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی، آیا توسّل با توحید سازگار است؟