نامگذاری به عبدالحسین آیا شرک است

 

آیا نامگذاری فرزند به عبد الحسین و امثال آن شرک است؟

 

 

پاسخ
محمد بن عبدالوهاب و تابعین او از وهابیت، نامگذاری بچه به عبدالمحمد و عبدالحسین و امثال آن را شرک می‌دانند.[1] ولی این نظر بر خلاف آیات قران و روایت پیامبر(ص) و روش صحابه و علمای اهل سنت است.

1. قرآن

قرآن در جاهایی عبد بودن را به غیر خدا نیزاضافه کرده است و افرادی را عبد افراد دیگر خوانده است. عبد بودن دو قسم است، یکی تکوینی، که ملاک آن؛ خالق بودن و مالکیت تکوینی است، که در این بعد همه مخلوقات عبد خدا هستند و هرکس عبد بودن به این معنا را به غیر خدا اضافه کند؛ مشرک خواهد بود. قسم دوم؛ عبدبودن قانونی و تشریعی و اعتباری است؛ که معیار آن فقط لزوم تبعیت است. در این مورد اضافه کردن عبد به غیر خدا جایز است. ودلیل آن آیات قرآن می‌باشد؛ که در اینجا به برخی از این آیات اشاره می‌شود:

1- قرآن مردم را به دو صنف تقسیم می‌کند، حر و عبد؛ «الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ»[2]؛ در این آیه مقصود از عبد چیست؟ شکی نیست که منظور از عبد، عبد تکوینی نیست؛ چون عبودیت تکوینی شامل همه مردم است نه برخی از آنها. بلکه منظور عبد افراد دیگر، و به معنای عبد تشریعی است.

2- در آیه دیگر می‌فرماید:«وَ أَنْكِحُوا الْأَيامى‏ مِنْكُمْ وَ الصَّالِحِينَ مِنْ عِبادِكُمْ وَ إِمائِكُمْ»[3]  منظور از این عبد که به غیر خدا هم اضافه شده چیزی غیر از عبودیت تشریعی و قانونی نیست.

با در نظر گرفتن این آیات می‌فهمیم که رمزعبودیت تشریعی؛ همان طاعت وتبعیت محض است، چنانکه عبد همیشه مطیع مولاست. کسانیکه فرزندان خود را «عبدالنبی» و«عبدالحسین» می‌نامند؛ منظورشان همان عبودیت قانونی است، که فرزند خود را در مقابل اوامر و نواهی ایشان مانند عبد قرار می‌دهند. واین موافق آیه «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ»[4] است که شخص فرزند خود را مطیع کامل پیامبر(ص) و اولی‌الامر می‌داند. پس حکم ابن عبدالوهاب به شرک بودن این نامگذاری بر خلاف آیات قرآن می‌باشد.

روایات

علمای اسلام از صدر اسلام تاکنون؛ در کتب خود بابی با عنوان کتاب العتق و امثال آن دارند.[5] که احکام «عبد» را در آن بیان کرده‌اند؛  که منظور از این «عبد»؛ عبدبودنشان نسبت به افراد دیگر و عبودیت قانونی و تشریعی است.  پس هر عبودیتی به معنای عبودیت در مقابل الوهیت نیست.

اسم صحابه

از طرفی اسم برخی از صحابه « عبد عمرو بن يزيد، عبد عوف بن عبد الحارث، عبد قيس بن لأي، عبد المسيح النجراني»[6] وامثال آن است که اگر این تسمیه؛ آن هم بدون قصد حقیقت عبودیت، موجب شرک بود،[7] این صحابه، همه مشرک خواهند بود. البته در مورد اشخاصی مثل عبد شمس، -که یادآور عبودیت برای چیزهایی است که در جاهلیت پرستش می‌شدند.-  وارد شده که پیامبر(ص) اسمش را به عبدالله تغییر دادند ولی اسم برخی دیگر را تغییر ندادند؛ مثل مواردی که ذکر شد.

 

فتاوای اهل سنت

1. احمد بن حمزه الرملی، المشهور بالشافعی الصغیر

«وكذا عبد الكعبة أو الدار أو علي أو الحسن لإيهام التشريك ومثله عبد النبي على ما قاله الأكثرون والأوجه جوازه لا سيما عند إرادة النسبة له  صلى الله عليه وسلم» (نهاية المحتاج للشافعي الصغير، ج 8 ص 148 ط دار الفکر بيروت 1404 .)

2. الدمیاطی

«قوله وكذا عبد النبي   أي وكذا يحرم التسمية بعبد النبي أي لإيهام التشريك أي أن النبي شريك الله في كونه له عبيد وما ذكر من التحريم هو معتمد ابن حجر أما معتمد الرملي فالجواز وعبارته ومثله عبد النبي على ما قاله الأكثرون والأوجه جوازه لا سيما عند إرادة النسبة له  صلى الله عليه وسلم» (إعانة الطالبين للدمياطي ج2  ص 337 ط دار الفکر بيروت.)

3. شرح كتاب الفقه الأكبر ص 316

أما ما اشتهر من التسمية بعبد النبي فظاهره كفر إلا إن أراد بالعبد المملوك.

 

مشاهير اهل سنت که نامشان  عبدالنبي و مانند آن بوده است:

1- الشيخ عبد النبي المغربي المالكي الشيخ الإمام العلامة الحجة القدوة الفهامة مفتي السادة المالكية بدمشق

2- عبد المطلب بن ربيعة ابن الحارث بن عبد المطلب بن هاشم الهاشمي له  صحبة … وقال شباب توفي عبد المطلب في دولة يزيد وقال الطبراني توفي سنة إحدى وستين قلت له بدمشق دار كبيرة والله أعلم

3- القاضي عبد النبي الأحمد نجري من رجال المائة الثانية عشرة صاحب جامع العلوم الملقب بدستور العلماء

4- الشيخ عبد النبي بن جماعة

5- عبد قيس بن لأي بن عصيم من الصحابة الذين شهدوا أحدا

6- عبد النبي الخليلي أروي

7- الإمام العارف صفي الدين أحمد بن محمد بن يونس المدعو عبد النبي القشاشي المقدسي

8- العلامة المففنن الصالح الشيخ عبد النبي الصدر شيدا

9- عبد النبي بن محمد بن عبد النبي المغربي ثم الدمشقي المالكي

10- فخر الزمان عبد النبي ابن خلف القزويني

11- ومحمد عبد الرسول الهندي

12- عبد المطلب بن الفضل بن عبد المطلب الهاشمي الحلبي

13- عبد المطلب بن عبد القاهر بن محمد الماکسيني زين العابدين الشافعي

14- عبد قيس النکري البصري من الرواة من ابن سيرين

15- محمد ابن عبد الرسول المدنى عالم مکة

 

 

[1] – کتاب التوحید، محمد بن عبدالوهاب، باب 49

[2] – بقره 178

[3] – نور 32

[4] – النساء 59

[5] – صحیح بخاری، ج3 ص143 (کتاب العتق)

[6] – الاصابه، ج4 ص316

[7] – چنانکه محمد بن عبد الوهاب می‌گوید بدون قصد نیز شرک است. (کتاب التوحید، باب 49)

الوهابیه/.