مسح پا چگونه است

در نوشتار قبل «استفتائات مسح پا » مطرح شد از اینجا کلیک کنید و در تکمیل نوشتار حاضر مطالعه نمایید.

[ مسح پا]

مسأله 252 بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح کند (1).

(1) (خوئی، تبریزی:) و احتیاط واجب آن است که تا مفصل مسح نماید. و (خوئی: کما این که احتیاط واجب آن است که) پای راست را با دست راست و (تبریزی: بعد) پای چپ را با دست چپ مسح نماید.

(گلپایگانی، اراکی، صافی:) و احتیاط واجب آن است که تا مفصل را هم مسح نماید.

(بهجت، مکارم:) و احتیاط مستحب ّ این است که تا مفصل مسح نماید.

(زنجانی:) و احتیاط آن است که تا مفصل را هم مسح نماید.

(سیستانی:) از سر یکی از انگشتها تا مفصل مسح نماید و احتیاط مستحب ّ آن است که پای راست را با دست راست و پای چپ را با دست چپ مسح نماید.

[ پهنای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است]

مسأله 253 پهنای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است (1)، ولی بهتر، بلکه أحوط (2) آن است با تمام کف دست، روی پا را مسح کند.

(1) (اراکی، گلپایگانی، نوری، مکارم، بهجت، صافی، تبریزی:) ((مکارم:) از نظر عرض، کافی است به اندازه یک انگشت مسح کند) ولی بهتر آن است که به اندازه پهنای سه انگشت بسته مسح نماید و بهتر از آن، مسح تمام روی پا (اراکی، مکارم، تبریزی: با تمام کف دست) است.

(خوئی، سیستانی:) ولی بهتر آن است که به اندازه پهنای سه انگشت بسته بلکه تمام روی پا را با تمام دست مسح نماید.

(2) (فاضل:) ولی احتیاط مستحب ّ..

(زنجانی:) مسأله احتیاط آن است که مسح پا به اندازه پهنای سه انگشت بسته باشد و بهتر آن است که تمام روی پا را با تمام داخل دست مسح نماید.

[اگر در مسح پا همه دست را روی پا بگذارد]

مسأله 254 اگر در مسح پا همه دست را روی پا (1) بگذارد و کمی بکشد صحیح است.

(1) (بهجت:) روی همه پا..

(گلپایگانی:) مسأله احتیاط واجب آن است که در مسح پا، دست را بر سر انگشتها بگذارد، و بعد به روی پا بکشد نه آن که تمام دست را روی پا بگذارد و کمی بکشد.

(صافی، زنجانی:) احتیاط..

(صافی:) هر چند اکتفا به این که تمام دست را روی پا بگذارد و کمی بکشد جایز است.

(خوئی، زنجانی، تبریزی:) (خوئی، تبریزی: به پشت پا بکشد) یا آن که دست را به مفصل گذاشته و تا سر انگشتها بکشد..

(فاضل:) مسأله بنا بر احتیاط واجب باید در مسح پا، دست را بر سر انگشتها بگذارد و روی پا را به تدریج مسح کند و اگر همه دست را روی پا بگذارد و کمی بکشد صحیح نمی‌باشد.

(سیستانی:) مسأله لازم نیست در مسح پا دست را بر سر انگشتها بگذارد و بعد به پشت پا بکشد بلکه می‌تواند تمام دست را روی پا بگذارد و کمی بکشد.

[در مسح سر و روی پا باید دست را روی آنها بکشد]

مسأله 255 در مسح سر و روی پا باید دست را روی آنها بکشد و اگر دست را نگهدارد (1) و سر یا پا را به آن بکشد وضو باطل است (2) ولی اگر موقعی که دست را می‌کشد سر یا پا مختصری حرکت کند اشکال ندارد.

(1) (مکارم:) ثابت نگهدارد..

(2) (مکارم:) بنا بر احتیاط واجب..

[جای مسح باید خشک باشد]

مسأله 256 جای مسح باید خشک باشد (1). و اگر به قدری‌تر باشد که رطوبت کف دست (2) به آن اثر نکند مسح باطل است (3). ولی اگر تری آن به قدری کم باشد که رطوبتی که بعد از مسح در آن دیده می‌شود بگویند فقط از تری کف دست است اشکال ندارد.

(1) (مکارم:) ولی اگر مختصری رطوبت داشته باشد به طوری که آب دست هنگام مسح بر آن غلبه کند، اشکال ندارد. [پایان مسأله]

(2) (سیستانی:) رطوبت دست..

(3) (سیستانی:) ولی اگر نمناک باشد یا آن که‌تری آن به قدری کم باشد که در رطوبت دست مستهلَک باشد اشکال ندارد.

[اگر برای مسح، رطوبتی در کف دست نمانده باشد]

مسأله 257 اگر برای مسح، رطوبتی در کف دست (1) نمانده باشد نمی‌تواند دست را با آب خارج، تر کند بلکه باید از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد (2) و با آن مسح نماید (3).

(1) (سیستانی:) رطوبتی در دست..

(2) (خوئی، تبریزی، زنجانی، سیستانی:) باید (زنجانی: بنا بر احتیاط) از ریش خود رطوبت بگیرد..

(3) (خوئی، سیستانی، زنجانی:) و گرفتن رطوبت از غیر ریش و مسح نمودن با آن محل ّ اشکال است.

(بهجت:) و بنا بر احتیاط باید اوّل از تری موی ریش و ابرو کمک بگیرد وا گر در آنها تری نبود از دستها رطوبت می‌گیرد.

مسأله اختصاصی

(بهجت:) مسأله 258 هر گاه به سبب گرمی هوا یا جهات دیگر، هیچ رطوبتی در اعضاء برای مسح باقی نمی‌ماند، بنا بر احتیاط واجب، هم با آب خارج مسح کند و هم بعد از وضو تیمّم کند.

[اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد]

مسأله 258 اگر رطوبت کف دست (1) فقط به اندازه مسح سر باشد، می‌تواند (2) سر را با همان رطوبت مسح کند و برای مسح پاها از اعضاء دیگر وضو رطوبت بگیرد. (3)

(1) (سیستانی:) اگر رطوبت دست..

(2) (گلپایگانی، صافی، بهجت، سیستانی:) احتیاط واجب آن است که..

(زنجانی:) احتیاط آن است که..

[کلمه «می‌تواند» در رساله آیات عظام: خوئی و تبریزی نیست]

(3) (بهجت:) و بنا بر احتیاط واجب باید اوّل از تری موی ریش و ابرو کمک بگیرد و اگر در آنها تری نبود از دستها رطوبت بگیرد.

(خوئی، تبریزی، زنجانی، سیستانی:) برای مسح پاها از ریش خود رطوبت بگیرد.

[مسح کردن از روی جوراب و کفش باطل است]

مسأله 259 مسح کردن از روی جوراب و کفش باطل است، ولی اگر به واسطه سرمای شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند اینها نتواند کفش یا جوراب را بیرون آورد (1)، مسح کردن بر آنها اشکال ندارد (2) و اگر روی کفش نجس باشد، باید (3) چیز پاکی بر آن بیندازد و بر آن چیز مسح کند (4).

(1) (خوئی:) تیمّم نماید و اگر تقیّه در بین باشد، مسح بر جوراب و کفش نموده و تیمّم نیز بنماید.

(تبریزی:) تیمم نماید و اگر تقیّه در بین باشد، بر روی جوراب و کفش مسح شود و بنا بر احتیاط مستحب تیمم هم بنماید.

(سیستانی:) احتیاط واجب آن است که مسح بر جوراب و کفش نموده و تیمّم نیز نماید، و اگر تقیّه در بین باشد مسح بر جوراب و کفش کفایت می‌کند.

(2) (زنجانی:) و احتیاط مستحب آن است که تیمم نیز بنماید..

(مکارم:) مسح باید روی پوست پا باشد و مسح کردن روی جوراب و کفش فایده ندارد، مگر در حال تقیه. و اگر به واسطه سرمای شدید یا ترس از دزد و درنده و مانند آن نتواند کفش یا جوراب را بیرون آورد کافی است روی آنها مسح کند..

(3) (زنجانی:) بنا بر احتیاط باید..

(4) (گلپایگانی، صافی:) و احتیاط واجب آن است که تیمّم هم بنماید.

(زنجانی، بهجت:) و تیمّم هم بنماید (بهجت: احتیاطاً).

[ اگر روی پا نجس باشد]

مسأله 260 اگر روی پا نجس باشد و نتواند برای مسح، آن را آب بکشد باید تیمم نماید. (1)

(1) (بهجت:) اگر جبیره ممکن نباشد باید تیمم نماید، و اگر جبیره ممکن بود، باید هم وضوی جبیره ای بگیرد و هم تیمّم کند بنا بر احوط.

(مکارم:) بنا بر احتیاط واجب باید چیز پاکی روی آن بیندازد و بر آن مسح کند و بعد تیمّم نماید.

مسأله اختصاصی

(بهجت:) مسأله 262 تکرار مسح موجب بطلان وضو نیست خصوصاً اگر برای رعایت احتیاط باشد، مگر آن که از روی تشریع یا وسوسه باشد.

• توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل،  اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

---

س 105: مدت زمانی مسح پاهایم را از سر انگشتان انجام نمی‏دادم، بلکه فقط روی پا و مقداری از انگشتان را مسح می‏کردم؛ آیا این مسح صحیح بوده است؟ و در صورت عدم صحّت‏، نمازهایی را که خوانده‏ام باید قضا کنم؟

ج: اگر مسح پا شامل سر انگشتان پا نباشد، وضو باطل و قضاى نمازهاى خوانده شده، واجب است. ولى اگر انسان شک داشته باشد که آيا هنگام مسح، از سر انگشتان پا مسح مى‏کرده است يا نه؟ در صورتى که مسأله را مى‌دانسته و احتمال مى‌دهد که از سر انگشتان مسح کرده باشد وضو و نمازهاى خوانده شده محکوم به صحّت‏ هستند.

مسح مجدد سر یا پا

سؤال۱۰: هنگام مسح سر یا پا، اگر اطمینان حاصل نکنیم که عمل مسح به خصوص مسح سر به صورت درست و کامل انجام شده است و مجدد مسح بکشیم وضو صحیح است؟

جواب: اگر شک از روی وسواس نباشد مسح را دوباره بکشید، ولی باید توجه داشته باشید که محل مسح باید خشک باشد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای.

---

حضرت آیت الله مکارم شیرازی

طریقه ی کشیدن مسح پا [مسح پاها ]

پرسش : مسح پا به چه نحوی می باشد؟

پاسخ : بعد از مسح سر نوبت مسح پاها مى‏رسد که باید با همان رطوبتى که در دست مانده روى پاها را از سر یکی از انگشتها (غیر از انگشت کوچک که به تنهایی اشکال دارد) تا برآمدگى پشت پا، و بنابر احتیاط مستحب تا مفصل پا مسح نماید.

مقدار لازم برای مسح پا [مسح پاها ]

پرسش : در وضو چه مقدار از پا را باید مسح کرد؟

پاسخ : از نظر عرض، کافى است به اندازه یک انگشت مسح کند، ولى بهتر است که به اندازه پهناى سه انگشت بسته باشد وبهتر از آن مسح کردن تمام پشت پا با تمام کف دست است و اگر همه دست را روى پا بگذارد وکمى بکشد کافى است.

حکم ثابت بودن سر و پا برای مسح [مسح پاها ]

پرسش : آیا هنگام کشیدن مسح سر یا پا لازم است این دو عضو ثابت باشند و تحرک نداشته باشند؟

پاسخ : براى مسح سر و روى پاها باید دست را روى آنها بکشد و اگر دست را ثابت نگه‏دارد و سر یا پا را زیر آن حرکت دهد وضو باطل است بنابر احتیاط واجب، امّا اگر مختصرى سر یا پا حرکت کند اشکال ندارد.

حکم کشیدن مسح از روی جوراب و کفش [مسح پاها ]

پرسش : آیا مسح بر روی جوراب و کفش صحیح است؟

پاسخ : مسح باید روى پوست و لمس دست بر پا باشد و مسح کردن روى جوراب (ولو نازک ) و کفش فایده ندارد، مگر در حال تقیّه و اگر به واسطه سرماى شدید یا ترس از دزد و درنده‏ و مانند آن نتواند کفش یا جوراب را بیرون آورد کافى است روى آنهامسح کند و اگر روى کفش نجس است، باید چیز پاکى بر آن بیندازد و بر آن چیز مسح

حکم کشیدن مسح بر پای نجس [مسح پاها ]

پرسش : در صورت نجس بودن پا برای مسح آن چه باید کرد؟

پاسخ : اگر روى پا نجس باشد و نتواند آن را آب بکشد بنابر احتیاط واجب باید چیز پاکى روى آن بیندازد و بر آن مسح کند و بعد تیمّم نماید.

کسی که تنها بر انگشت کوچک پا مسح می کشیده [مسح پاها ]

پرسش : اگر کسی فقط مسح انگشت کوچک پا را می کشیده حکم نمازهای او چگونه است؟

پاسخ : نسبت به نمازهایی که با چنین وضویی خوانده اید می توانید به یکی از مراجع مشهور که این روش مسح را قبول دارد رجوع نمائید.

حکم کشیدن مسح پای راست با دست چپ و بالعکس [مسح پاها ]

پرسش : آیا می توان پای راست را با دست چپ یا بالعکس مسح نمود؟

پاسخ : احتیاط واجب آن است که پای راست با دست راست و پای چپ با دست چپ مسح شود.

حکم کشیدن مسح با پشت دست [مسح پاها ]

پرسش : آیا کشیدن مسح با پشت دست جایز است؟

پاسخ : انجام این کار جایز نیست.

حکم تکرار سهوی مسح [مسح پاها ]

پرسش : اگر كسى سهوا دوبار مسح بكشد حكم چيست؟

پاسخ : در فرض سوال اشکالی ندارد.

حکم کشیدن مسح توسط ساعد دست [مسح پاها ]

پرسش : آیا فرد سالم می تواند با ساعد مسح کند؟

پاسخ : این کار جایز نیست .

وظیفه ی شخصی که نوک انگشت را مسح نکرده [مسح پاها ]

پرسش : شخصی نمی دانسته که باید نرمی انگشت پا را مسح نماید و این کار را انجام نداده،وظیفه ی او چیست؟

پاسخ : همین اندازه که دست را صاف روی پا قرار داده و مسح کرده مانعی ندارد ولی از این به بعد بنابر احتیاط واجب آن قسمت را مسح کند.

حکم نماز با مسح اشتباه [مسح پاها ]

پرسش : فرد معلولی با راهنمایی شخص روحانی مدت ها مسح پاها را با پشت پا انجام می داده است، وظیفه ی او چیست؟

پاسخ : احتیاط واجب آن است به مقداری که می تواند و موجب عسر و حرج نیست نمازها را به تدریج قضا کند.

حکم کشیدن مسح پا از روی جوراب درصورت عسر و حرج [مسح پاها ]

پرسش : چنانچه در آوردن و سپس پوشیدن جوراب جهت وضو و مسح مشقت آور باشد آیا مى توان بر روى جوراب مسح کشید؟

پاسخ : در صورتى که گرفتار زحمت بسیار مى شود، مسح بر جوراب مانعى ندارد.

وظیفه کسی که قدرت بر انجام مسح ندارد [مسح پاها ]

پرسش : خانمم به علت درد پا و کمر نمی تواند مسح پا را انجام دهد چه کار کند؟

پاسخ : اگر به آسانی بتواند نائب بگیرد که از رطوبت دست او بگیرد و برای او مسح کند این کار را انجام دهد. در غیر اینصورت مسح ساقط است، ولی اگر بتواند ساق پا را مسح کند این کار را ترک نکند.

حکم کافی نبودن رطوبت دست برای مسح پا [مسح پاها ]

پرسش : هنگام مسح پا در بعضی از اوقات رطوبت روی پا معلوم نمی شود، وظیفه چیست؟

پاسخ : در صورتیکه رطوبت خود را نشان ندهد می توانند از سایر اعضای وضو رطوبتی بگیرند و با آن پا را مسح کنند.

مسح پاها بصورت همزمان [مسح پاها ]

پرسش : آیا همزمان کشیدن مسح پا از لحاظ شرعی ایراد دارد یا نه؟

پاسخ : احتیاط واجب آن است اول پای راست و سپس پای چپ را مسح کند.

آب زیاد دست در مسح پا [مسح پاها ]

پرسش : اگر انسان به قصد وضو آب زیادى بر دست راست خود بریزد، آیا مسح پا با این آب جایز است؟

پاسخ : جایز است، لکن گاهى از اوقات این کار که موجب اسراف است حرام است و از این جهت موجب اشکال مى شود.

کیفیت مسح پا با یک انگشت [مسح پاها ]

پرسش : منظور از مسح پا به اندازه یک انگشت چیست، آیا یک انگشت پا به اندازه کامل است یا می شود چند انگشت پا را در مجموع به اندازه پهنای یک انگشت دست مسح کرد؟

پاسخ : منظور آن است که اگر از روی یکی از انگشان پا به غیر از انگشت کوچک تا برآمدگی پا هر چند با یکی از انگشتان دست مسح شود کافی است.

کافی نبودن رطوبت دست برای مسح پا [مسح پاها ]

پرسش : جانبازى هستم که دو دستم قطع شده، و با باقیمانده دستهایم سر و پایم را مسح مى کنم، ولى به دلیل کوتاهى دست، آب وضویى که بر روى دستها مانده به قدرى نیست که بتوان مسح سر و پا را کاملا انجام داد، تکلیف چیست؟

پاسخ : مى توانید از بقیّه اعضاى وضو آب بگیرید.

حکم کشیدن مسح بر روی کفش هنگام عسرو حرج [مسح پاها ]

پرسش : اگر فردی به خاطر بیماری باید دادما کفش داشته باشد و خارج کردن آن سختی و مشقت دارد، وظیفه ی او برای مسح چیست؟

پاسخ : در فرض مساله مى تواند روى کفش مسح کند.و احتیاط واجب آن است که تیمّم را هم اضافه نماید.

کشیدن مسح پا تا بالاتر از کعبین [مسح پاها ]

پرسش : اگر دست به هنگام مسح پا در وضو از كعبين (برآمدگى پشت پا) بالا رود آيا وضو باطل مى شود؟

پاسخ : باطل نمى شود؛ ولى چیز اضافیست.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی

---

مطابق نظر آيت الله سيستاني

پرسش: آیا میشود با دست چپ پای راست را و بادست راست پای چپ را مسح کرد؟

پاسخ: اشکال ندارد.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.

 

• ویژه نامه احکام طهارت(وضو، غسل، نجاسات و …)

1. آيا شستن سه بار صورت وضو را باطل مى كند
2. اسراف آب در وضو و غسل
3. محل مسح سر و مقدار مسح در وضو
4. مسح سر در موهاي بلند
5. مسح سر با دست راست يا چپ
6. براى مسح رطوبتى در كف دست نمانده باشد
7. حكم استفاده از لاك ناخن در وضو و غسل
8. اتصال رطوبت مسح با آب صورت در وضو
9. ريختن آبي خارج از وضو روي دست و صورت
10. هنگام وضو قطرات آب روي پا بچكد

کلید: مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه استمسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه است مسح پا چگونه