محل مسح سر و مقدار مسح در وضو
فهرست این نوشتار:
محل مسح سر و مقدار مسح در وضو
[مسح سر]
مسأله 249 بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند. (1) و لازم نیست با دست راست باشد یا از بالا به پایین مسح نماید. (2)
(1) (بهجت:) [و] اگر تری در دست نمانده باشد وظیفه‌اش در مسأله [257] بیان خواهد شد..
(2) (اراکی:) بنا بر احتیاط واجب باید با دست راست باشد و لازم نیست که از بالا به پایین مسح نماید، هر چند موافق احتیاط است.
(گلپایگانی، صافی:) احتیاط واجب آن است که با دست راست مسح نماید و نیز احتیاط آن است که مسح از بالا به پایین باشد اگر چه أقوی جواز مسح از پایین به بالا است.
(خوئی:) احتیاط واجب ((سیستانی:) احتیاط مستحب) آن است که با کف دست راست مسح نماید و مسح را از بالا به پایین انجام دهد.
(زنجانی:) احتیاط آن است که با داخل دست راست مسح نماید و مسح را از بالا به پایین انجام دهد.
(بهجت:) احتیاط واجب در مسح سر از بالا به پائین است و مسح کردن با دست راست بهتر است.
(نوری:) احتیاط واجب آن است که با دست راست باشد هر چند لازم نیست که از بالا به پائین مسح نماید.
(تبریزی، مکارم:) احتیاط واجب آن است که با دست راست مسح نماید (مکارم: و بهتر این است که از بالا به پایین دست بکشد، ولی عکس آن یعنی از پایین به بالا نیز اشکال ندارد).
[محل مسح]
مسأله 250 یک قسمت از چهار قسمت سر که مقابل پیشانی است (1) جای مسح می‌باشد و هر جای این قسمت را به هر اندازه مسح کند کافی است (2) اگر چه احتیاط مستحب ّ (3) آن است که از درازا به اندازه درازای یک انگشت و از پهنا به اندازه پهنای سه انگشت بسته، مسح نماید (4).
(1) (بهجت:) جلوی سر (یک قسمت از چهار قسمت سر که مقابل پیشانی است)..
(2) (زنجانی:) هر جای این قسمت را مسح کند، کافی است و بنا بر احتیاط از پهنا به اندازه پهنای سه انگشت بسته مسح نماید. [پایان مسأله]
(3) (اراکی:) اگر چه بهتر..
(4) (بهجت:) و واجب است در صورت امکان، مسح با کف دست باشد نه با پشت آن.
(مکارم:) مسأله جلو سر، که بالای پیشانی است جای مسح است و هر جای این قسمت را به هر اندازه مسح کند کافی است، ولی احتیاط مستحب ّ آن است که از درازا به اندازه درازای یک انگشت، از پهنا به اندازه پهنای سه انگشت مسح نماید.
[ لازم نیست مسح سر بر پوست آن باشد]
مسأله 251 لازم نیست مسح سر بر پوست آن باشد بلکه بر موی جلوی سر هم صحیح است. ولی کسی که موی جلوی سر او به اندازه‌ای بلند است که اگر مثلًا شانه کند به صورتش میریزد (1)، یا به جاهای دیگر سر می‌رسد (2)، باید بیخ موها را مسح کند (3) (یا فرق سر را باز کرده پوست سر را مسح نماید (4)) و اگر موهایی را که به صورت میریزد یا به جاهای دیگر سر می‌رسد جلوی سر جمع کند و بر آنها مسح نماید، یا بر موی جاهای دیگر سر، که جلوی آن آمده مسح کند باطل است.
(1) (فاضل:) روی قسمتی از پیشانی میریزد..
(2) (نوری:) به جاهای دیگر سر، که خارج از جلو سر است می‌رسد..
(3) (زنجانی:) اگر مثلًا شانه کند به صورتش میریزد، باید قسمتی از موها را که پس از شانه کردن در جلو سر قرار می‌گیرد مسح کند..
(4) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت اللّه سیستانی نیست] (مکارم:) مسأله مسح سر را جایز است بر پوست سر یا بر موهایی که بر آن روییده است بکشند، امّا کسی که موی سر او به اندازه‌ای بلند است که اگر مثلًا شانه کند به صورتش میریزد یا به جاهای دیگر سر می‌رسد، باید بیخ موها را مسح کند و بهتر است که قبل از وضو، فرق سر را باز کند تا پس از شستن دست چپ، بن موها یا پوست سر را به راحتی مسح نماید.
[در مسح سر و روی پا باید دست را روی آنها بکشد]
مسأله 255 در مسح سر و روی پا باید دست را روی آنها بکشد و اگر دست را نگهدارد (1) و سر یا پا را به آن بکشد وضو باطل است (2) ولی اگر موقعی که دست را می‌کشد سر یا پا مختصری حرکت کند اشکال ندارد.
(1) (مکارم:) ثابت نگهدارد..
(2) (مکارم:) بنا بر احتیاط واجب..
[جای مسح باید خشک باشد]
مسأله 256 جای مسح باید خشک باشد (1). و اگر به قدری‌تر باشد که رطوبت کف دست (2) به آن اثر نکند مسح باطل است (3). ولی اگر تری آن به قدری کم باشد که رطوبتی که بعد از مسح در آن دیده می‌شود بگویند فقط از تری کف دست است اشکال ندارد.
(1) (مکارم:) ولی اگر مختصری رطوبت داشته باشد به طوری که آب دست هنگام مسح بر آن غلبه کند، اشکال ندارد. [پایان مسأله]
(2) (سیستانی:) رطوبت دست..
(3) (سیستانی:) ولی اگر نمناک باشد یا آن که‌تری آن به قدری کم باشد که در رطوبت دست مستهلَک باشد اشکال ندارد.
[اگر برای مسح، رطوبتی در کف دست نمانده باشد]
مسأله 257 اگر برای مسح، رطوبتی در کف دست (1) نمانده باشد نمی‌تواند دست را با آب خارج، تر کند بلکه باید از اعضای دیگر وضو رطوبت بگیرد (2) و با آن مسح نماید (3).
(1) (سیستانی:) رطوبتی در دست..
(2) (خوئی، تبریزی، زنجانی، سیستانی:) باید (زنجانی: بنا بر احتیاط) از ریش خود رطوبت بگیرد..
(3) (خوئی، سیستانی، زنجانی:) و گرفتن رطوبت از غیر ریش و مسح نمودن با آن محل ّ اشکال است.
(بهجت:) و بنا بر احتیاط باید اوّل از تری موی ریش و ابرو کمک بگیرد وا گر در آنها تری نبود از دستها رطوبت می‌گیرد.
مسأله اختصاصی
(بهجت:) مسأله 258 هر گاه به سبب گرمی هوا یا جهات دیگر، هیچ رطوبتی در اعضاء برای مسح باقی نمی‌ماند، بنا بر احتیاط واجب، هم با آب خارج مسح کند و هم بعد از وضو تیمّم کند.
[اگر رطوبت کف دست فقط به اندازه مسح سر باشد]
مسأله 258 اگر رطوبت کف دست (1) فقط به اندازه مسح سر باشد، می‌تواند (2) سر را با همان رطوبت مسح کند و برای مسح پاها از اعضاء دیگر وضو رطوبت بگیرد. (3)
(1) (سیستانی:) اگر رطوبت دست.. (2) (گلپایگانی، صافی، بهجت، سیستانی:) احتیاط واجب آن است که..
(زنجانی:) احتیاط آن است که..
[کلمه «می‌تواند» در رساله آیات عظام: خوئی و تبریزی نیست] (3) (بهجت:) و بنا بر احتیاط واجب باید اوّل از تری موی ریش و ابرو کمک بگیرد و اگر در آنها تری نبود از دستها رطوبت بگیرد.
(خوئی، تبریزی، زنجانی، سیستانی:) برای مسح پاها از ریش خود رطوبت بگیرد.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
مسح سر
پرسش 17 . لطفا جاى مسح سر و مقدار مسح را مشخص كنيد؟
همه مراجع: جاى مسح سر جلوى سر (بالاى پيشانى) است و كشيدن مسح از پشت سر يا دو طرف آن جايز نيست.[1]
تبصره. به هر اندازه جلوى سر را مسح كند، كافى است؛ ولى احتياط مستحب است كه از درازا به اندازه يك انگشت و از پهنا به اندازه پهناى سه انگشت، مسح كند.
[1]. توضيح المسائل مراجع، م 250؛ نورى، توضيح المسائل، م 251؛ وحيد، توضيح المسائل، م 256 و دفتر: خامنه اى. (احكام وضو، غسل و تيمم-پرسمان).
۱. مسح بر پوست سر واجب نیست، بلکه بر موی قسمت جلوی سر کافی است، ولی اگر موی جاهای دیگر در قسمت جلو جمع شده باشد یا موی جلوی سر به قدری بلند باشد که بر روی صورت یا شانه‌ها ریخته شده است، مسح بر آن کافی نیست، و باید فرق سر را باز کرده پوست یا بن موها را مسح کند. رساله آموزشي.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
طریقه مسح سر (269)
مسأله 269ـ بعد از شستن دستها باید جلو سر را با رطوبت آب وضو که در دست باقى مانده مسح کند و بنابر احتیاط واجب، لازم است با دست راست باشد و بهتر این است که از بالا به پایین دست بکشد، ولى عکس آن یعنى از پایین به بالا نیز اشکال ندارد .
مقدار لازم براى مسح سر (270)
مسأله 270ـ جلو سر، که بالاى پیشانى است جاى مسح است هرجاى این قسمت را به هر اندازه مسح کند کافى است، ولى احتیاط مستحب آن است که از درازا به اندازه درازاى یک انگشت از پهنا به اندازه پهناى سه انگشت مسح نماید.
محل مسح سر (271)
مسأله 271ـ مسح سر را جایز است بر پوست سر یا بر موهایى که بر آن روییده است بکشند، اما کسى که موى سر او به اندازه اى بلند است که اگر مثلاً شانه کند به صورتش مى ریزد، یا به جاهاى دیگر سر مى رسد، باید بیخ موها را مسح کند و بهتر است که قبل از وضو ،فرق سر را باز کند تا پس از شستن دست چپ، بن موها یا پوست سر را به راحتى مسح نماید. رساله توضيح المسائل آيت الله مكارم شيرازي.
طریقه ی کشیدن مسح سر [مسح سر ]
پرسش : طریقه ی کشیدن مسح سر چگونه می باشد؟
پاسخ : بعد از شستن دستها باید جلو سر را با رطوبت آب وضو که در دست باقى مانده مسح کند و بنابر احتیاط واجب، لازم است با دست راست باشد و بهتر این است که از بالا به پایین دست بکشد، ولى عکس آن یعنى از پایین به بالا نیز اشکال ندارد.
مقدار لازم برای مسح سر [مسح سر ]
پرسش : در وضو چه مقدار از سر را باید مسح کرد؟
پاسخ : جلو سر، که بالاى پیشانى است جاى مسح است هرجاى این قسمت را به هر اندازه مسح کند کافى است، ولى احتیاط مستحبآن است که از درازا به اندازه درازاى یک انگشت از پهنا به اندازه پهناى سه انگشت مسح نماید.
طریقه مسح کشیدن برای اشخاصی که موی بلند دارند [مسح سر ]
پرسش : در صورتی که موی سر بلند باشد وظیفه مکلف در مسح سر چیست؟
پاسخ : مسح سر را جایز است بر پوست سر یا بر موهایى که بر آن روییده است بکشند، امّا کسى که موى سر او به اندازهاى بلند است که اگر مثلًا شانه کند به صورتش مىریزد، یا به جاهاى دیگر سر مىرسد، باید بیخ موها را مسح کند و بهتر است که قبل از وضو، فرق سر را باز کند تا پس از شستن دست چپ، بن موها یا پوست سر را به راحتّى مسح نماید
وظیفه ی شخصی که مسح سر را با دست چپ انجام داده است [مسح سر ]
پرسش : کسی که مدتی مسح سر را با دست چپ می کشیده حکم نمازهای او چیست؟
پاسخ : احتیاط آن است که آن نمازها را تدریجا بطوری که به زحمت نیفتد قضا نماید. و توجه داشته باشید که مسح سر با دست راست شرط واقعی وضو است؛ ولی با توجّه به این که ما در این مسئله احتیاط واجب داریم می تواند به مرجع دیگری که اشکال نمی کند مراجعه کند.
استفاده از آب صورت برای مسح [مسح سر ]
پرسش : در موقع مسح کردن سر یا پا اگر از آب صورت استفاده شود آیا وضو باطل است؟
پاسخ : اگر دست آب کافی دارد، رطوبت گرفتن از اعضای دیگر خالی از اشکال نیست.
حکم مخلوط شدن آب وضو با آب خارج از وضو [مسح سر ]
پرسش : اگر حین شستن اعضا در وضو آبی از خارج به آن اضافه شود، چه حکمی دارد؟
پاسخ : چنانچه مقدار آب اضافه شده کم باشد و در آب وضو نابود و مستهلک شود اشکالی ندارد .
حکم تکرار مسح سر [مسح سر ]
پرسش : تکرار مسح سر چه حکمی دارد؟
پاسخ : در غیر موارد ضرورت این کار را ترک کنند.
حکم رسیدن آب مسح به صورت [مسح سر ]
پرسش : اگرآب مسح به صورت بريزد وضو باطل است؟
پاسخ : وضو صحیح است.
خشک شدن رطوبت دست به علت گرمی هوا و کیفیت انجام مسح [مسح سر ]
پرسش : اگر به خاطر گرمی هوا آب برای مسح پا نباشد و اعضاء نیز خشک شده باشد حکم چیست؟
پاسخ : سعی کند از آب سرد استفاده کند و فاصله نیندازد که دراین صورت خشک نمی شود. ولی اگر نهایتا خشک شد از آب خارج استفاده کند و بنابر احتیاط واجب تیمم نیز بنماید.
حکم مسح سر از طرف چپ به راست یا بالعکس [مسح سر ]
پرسش : آیا می توان جلوی سر را به جای این که از بالا به پایین مسح شود از چپ به راست یا از راست به چپ مسح کرد؟
پاسخ : اشکالی ندارد، البته بهتر است ازبالا به پایین مسح شود.
حکم مسح بر موی ژل زده [مسح سر ]
پرسش : چنانچه موی سر آغشته به روغن یا ژل باشد مسح سر باید چگونه انجام شود؟
پاسخ : در فرض سوال لازم است بیخ موها را که ژل یا روغن ندارد، مسح کند.
مضر بودن آب برای اعضای مسح [مسح سر ]
پرسش : وظیفه شخصى که زخم یا دمل یا شکستگى، در سر یا پاهایش دارد، و روى آن باز است، و آب ریختن روى آن ضرر دارد، چیست؟
پاسخ : هرگاه چیزى از پشتِ پا، یا پیشِ سر، براى مسح کردن ـ ولو به اندازه یک انگشت ـ سالم باشد، بر آن مسح مى کند. و اگر نباشد، جبیره اى بر آن مى گذارد، و وضوى جبیره اى مى گیرد.
حکم مسح بر روی موی مصنوعی [مسح سر ]
پرسش : وضو با موی مصنوعی چه حکمی دارد؟
پاسخ : در صورتی که مانع رسیدن آب به بدن نباشد اشکالی ندارد و اگر مانع باشد تنها در صورت ضرورت جایز است، و در این صورت حکم جبیره دارد مگر این که واقعا کشت حقیقی باشد و جزء بدن شود.
مسح بر موی ترمیم شده [مسح سر ]
پرسش : این جانب به علّت ترمیم موى سر، جهت مسح سر دچار تردید مى باشم، زیرا موهاى ترمیم شده طورى است که در هر وضو، امکان باز شدن ندارد. در این مورد راهنمایى فرمایید.
پاسخ : در صورتى که از این نظر ضرورتى احساس کنید، مى توانید همان مو را مسح کنید.
حکم مسح بر روی قسمتی که فرق مو باز شده [مسح سر ]
پرسش : آیا مسح سر را می توان بر فرقی که از کنار باز شده کشید یا باید حتما در وسط سر باشد؟
پاسخ : چنانچه مسح بر روی یک چهارم سر که در قسمت جلو واقع شده است کشیده شود کافی است.
حکم کشیدن مسح با نوک انگشتان [مسح سر ]
پرسش : آیا مسح سر باید با کف دست کشیده شود یا نوک انگشتان هم کافی است؟
پاسخ : مسح با نوک انگشتان اشكال دارد اما با بند اول انگشت اشکال ندارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی
- دست کشیدن در وضو و جريان آب بر اعضا
- آيا شستن سه بار صورت وضو را باطل مى كند
- اسراف آب در وضو و غسل
- مسح سر در موهاي بلند
- مسح سر با دست راست يا چپ
- براى مسح رطوبتى در كف دست نمانده باشد
- حكم استفاده از لاك ناخن در وضو و غسل
- اتصال رطوبت مسح با آب صورت در وضو
- ريختن آبي خارج از وضو روي دست و صورت
- هنگام وضو قطرات آب روي پا بچكد
كليد : محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو محل مسح سر و مقدار مسح در وضو
سلام
من دوتا سوال داشتم:
۱٫اگر موی سر کوتاه باشد به حدی که به شانه نرسد ولی از طرفی شانه که میکنیم بر روط صورت میریزد
فرق سر را که باز کنیم و بر ان مسح بکشیم ولی به دلیل کوتاه بودن مو ها ( در کش مو بسته نمیشود) هنگام مسح کشیدم فرق سر بخواتر بهم ریختن مدهای ان قسمت بسته شود وضو درست است؟
۲٫ اینکه گفته شده لازم نیست که در مسح سر دست به پایین کشیده شود….. یعنی میتونیم کف دست رو به طور کامل روی موها بزاریم و برداریم بدون پایین کشیدن دست؟ اینکار مسح محسوب میشه ایا؟
سلام علیکم
کامل در متن و سایت توضیح داده شده است، لطف کنید قبل از ارسال سوال خوب نوشتار را بخوانید و سوالات فقهی فرضی مطرح نکنید که پاسخ داده نمی شود.
برای این سوالات با دفتر مرجعتان تماس حاصل فرمایید.
وفقکم الله لکل الخیر