علت بختک در اسلام

علت بختک در اسلام

بختک یک پدیده طبیعی است که عده بسیاری آن را تجربه کرده اند. به این شکل که از خواب بیدار شده و هشیاری خود را به دست می آورند، اما قادر به تکان دادن هیچ کدام از اجزای بدن نیستند و بعد از لحظات کوتاهی این حالت برطرف می شود.
باور خرافی رایج در میان مردم این است که موجودی مثل اجنه بر روی سینه می نشیند و به همین دلیل احساس خفگی ایجاد می‌شود. حتی نقاشی معروفی توسط هنری فوسلی نیز در این باره کشیده شده است.
در طب قدیم، توضیح این پدیده، به این شکل بود که غلبه بلغم آن را به وجود می آورد. و توضیح مطلب بدین شکل است:
وقتى شخصى غذا می‌خورد آن غذا پس از طبخ در معده به كبد می‌رود و به چهار جزء تقسیم مى‌‏شود:
جزء اول كه مایعى زرد رنگ و از سه جزء دیگر سبك‏تر است و در روده مى‌‏ایستد موسوم بصفراء است.
جزء دوم كمى سنگین‏‌تر است و بعد از صفرا واقع مى‌‏شود و آن خونست.
جزء سوم مایه سفید لزجى است كه آن را بلغم مى‌‏نامند.
جزء چهارم كه از همه اینها سنگین‏ تر است و مانند گل و لاى می‌ماند سوداء نام دارد.

… طبایع را بر چهار جزء بدن تقسیم كرد: بر سر، سینه، پهلو و شكم.

۱- خون را بر سر و صورت و چشمها و گوشها و بینى و دهان و دماغ مسلط كرد.

۲- بلغم را بر سینه با نیروى باد استیلا داد.

۳- صفرا را بر دنده‏‌هاى پهلو غالب كرد.

۴-  سودا را بر شكم و احشاء و امعاء سیطره داد.

هر كدام از این اخلاط غلبه كند آثارش در جاهائى كه فوقا ذكر شد بیشتر مشهود است مثلا: وقتى خون غلبه كند رنگ رخساره و زبان و چشم سرخ مى‏‌شود … وقتى صفرا غلبه میكند نیز داراى علائم بسیارى است كه ظاهرتر از همه عطش زیاد و درد پهلو و معده و احساس سوزش است. وقتى سوداء غالب مى‏‌آید شكم به پشت مى‌‏چسبد و بیمار احساس گرسنگى زیاد میكند. هنگامى كه بلغم چیره مى‌‏شود شخص بسیار آروغ میزند به تنگى نفس مبتلا مى‌‏شود، كمتر احساس عطش میكند و بسیار گمان مى‏‌برد كه سینه‌‏اش را خلط گرفته است.

بیمار بلغمى بسیار به سنگینى سینه مبتلا مى‌‏شود، چنان كه گاهى تخیل چیزى را در روى سینه‌‏اش مجسم میكند كه از آن تعبیر به بختك می‌نمایند.[۱]
و راه حلی که برای جلوگیری از بختک در افرادی که مبتلا به آن می شوند، می تواند توصیه هایی نظیر: پرهیز از خوردن زیاد غذا و نوشیدن كافئین به مقدار زیاد و كشیدن سیگار پیش از خواب، كاهش سطح استرس، خوابیدن به اندازه كافی، انجام ورزش‌های منظم و … باشد. حتی در برخی موارد از دارو نیز استفاده می شود.

[۱]. طب الرضا- طب و بهداشت از امام رضا علیه السلام، ص: ۱۹۳.

سوال سیتی