طواف چیست
فهرست این نوشتار:
فصل سوم: كيفيت طواف
گونه دومِ واجبات طواف، واجبات مرتبط با كيفيت آن كه هفت مورد و به شرح ذيل است:
1 و 2- ابتدا و ختم به حجرالاسود
634- عبور تمام اجزاى بدن طواف كننده از تمام حجرالاسود، لازم نيست؛[1] بلكه شروع از حجرالاسود، هر جاى آن كه باشد، و ختم به همانجا،[2] كفايت مىكند.
[1] ( 1)- آيات عظام: بهجت، تبريزى، خامنهاى، خويى، سيستانى، صافى، گلپايگانى، فاضل: همين كه نيتداشته باشد با نيّتِ شروعِ طواف از حجرالاسود، از آن عبور كند، و نيز نيت داشته باشد كه طواف را به همان جا كه شروع كرده ختم كند، كافى است.( مقدار زياده از باب مقدمه علميه محسوب مىشود).
آية اللَّه مكارم: دقت در محاذى بودنِ اجزاى بدن با اجزاى حجرالاسود لازم نيست همين اندازه كه عرفاً محاذات صدق كند كافى است.
[2] ( 2). آية اللَّه خامنه اى: و مانعى ندارد كه مقدارى هم اضافه كند از باب احتياط تا يقين كند كه از حجرالاسود شروع كرده و به نقطه ابتدا ختم نموده است.
لزوم پرهيز از وسواس
635- طواف بايد همان طورى كه همه مسلمين انجام مىدهند، بدون دقتهاى صاحبان وسوسه، از محاذات حجرالاسود، آغاز شود؛ و در دورهاى ديگر، در نزد حجرالاسود، توقف و عقب و جلو رفتن- كه برخى از روى جهل، به خيال درست كردن محاذات انجام مىدهند- لازم نيست و موجب اشكال[1] و گاهى هم حرام است.
[1] ( 3)- آية اللَّه بهجت: به حسب شرايط مختلف بايد ملاحظه تكليف و وضع و ثبوت هر يك بشود.
شروع طواف قبل از حجرالاسود
636- اگر قبل از حجرالاسود، طواف را آغاز و به همانجا ختم كند، طوافش باطل است.[1]
[1] ( 4)- آية اللَّه بهجت: اگر كمبود طواف؛ يعنى از موضع شروعش تا حجرالاسود را جبران كند، طوافش صحيح است.( مستفاد از س 83، مناسك).
637- اگر يقين كند كه مثلًا ركن يمانى، همان ركن حجرالاسود است، و طواف را از ركن يمانى شروع كند، طواف او باطل است.[1]
[1] ( 1)- آية اللَّه بهجت: به ذيل مسأله قبل مراجعه شود.
آية اللَّه سيستانى، آية اللَّه فاضل: اگر قصد او شروع از موضع معتبر شرعى است ولى در تطبيق اشتباه كرده است، در صورتى كه كسرى دور آخر را تا حجرالاسود به قصد طواف تمام كند، طواف صحيح است؛ آية اللَّه فاضل: ولى احتياطاً پس از نماز طواف، طواف و نماز را اعاده كند.
آية اللَّه مكارم: بنابر احتياط.
638- اگر طواف كننده طواف را از حجرالاسود آغاز كند ولى در هر شوط قبل از رسيدن به حجرالاسود- مثلًا در ركن يمانى- نيتِ ختم نمايد، طواف او اشكال دارد،[1] و بايد اعاده شود.
[1] ( 2)- آية اللَّه سيستانى: طواف او باطل است.
639- ختم به حجرالاسود، اين گونه حاصل مىشود كه در دور هفتم، به همان جا كه شروع كرده، ختم[1] نمايد و در پايان هر دور، توقف لازم نيست.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
[1] ( 3)- آيات عظام: بهجت، خامنهاى، تبريزى، خويى: ودر شوط آخراحتياطاً قدرىاز حجر بگذرد وزيادى را مقدمه علميّه محسوب دارد.
3- قرار دادن كعبه به سمت چپ
سوم- بودن خانه كعبه در طرف چپ طوافكننده.
كفايت عرفى به سمت خانه بودن شانه چپ
640- به شانه چپ قرار دادنِ كعبه در تمامِ حالاتِ طواف، به صورت حقيقى و دقيق، لازم نيست؛ و حتى اگر هنگام دور زدن نزد حِجر اسماعيل، عليه السلام قدرى از طرف چپ خارج شود، مانع ندارد، حتّى اگر بيت به پشت متمايل شود، ولى دور زدن بهنحو متعارف باشد، اشكال ندارد.
خروج شانه از محاذات
641- اگر هنگام رسيدن به گوشه هاى كعبه، شانه از محاذات آن خارج شود، و حتى خانه متمايل به پشت شود، اگر بهطور متعارف دور مىزند، هيچ اشكالى ندارد.
642- طوافى كه برخى- به خاطر احتياطِ عدم خروج شانه از بيت- ديگرى را وادار مىكنند كه او را طواف دهد و خود طوافكننده از خود سلب اختيار مىكند و آن شخص او را به جلو هل مىدهد، باطل است.[1]
[1] ( 1)- آية اللَّه بهجت: باطل نيست.
آية اللَّه خامنهاى، آية اللَّه مكارم: اين طواف باطل نيست. و در بسيارى از مواقع ازدحام طواف، ظاهراً اختيار سلب مىشود ولى چون از اول طواف كننده مختاراً اين راه را انتخاب مىكند، منافات با اختيار ندارد، اما از كارهاى ناپسند و زننده دورى شود.
643- بودن دقيق شانه به طرف بيت در تمام حالاتِ طواف، لازم نيست؛ و احتياط در آن خيلى ضعيف و غير قابل اعتنا است و بايد از جهالت و وسوسه دورى شود و به همان ترتيب كه ساير مسلمين دور مىزنند، طواف انجام شود، هرچند اگر كسى بخواهد بدون وسوسه احتياط كند و قدرى شانه را هنگام رسيدن به حجر اسماعيل يا اركان كعبه، به بيت متمايل كند و خلاف متعارف[1] و موجب انگشتنمايى نباشد، مانع ندارد.[2]
[1] ( 2)- آية اللَّه فاضل: و خلاف تقيه نباشد و موجب …
[2] ( 3)- آية اللَّه فاضل: احتياط در ترك آن است.
آية اللَّه مكارم: اين كار لزومى ندارد.
4- طواف از خارج حِجر
چهارم- بودن حِجر اسماعيل عليه السلام در داخل محدوده طواف.
طواف از داخل حجر
648- اگر كسى از داخل حجر اسماعيل طواف نمايد، طوافش باطل است؛ و با عمد، حكم ابطال عمدى طواف و با سهو، حكم ابطال سهوى را دارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از مناسك حج با حواشى و مطابق با فتاوای دوازده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: خامنه ای، سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، وحید خراسانی، بهجت،فاضل ، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
