شک در نماز مستحبی و نافله ها
فهرست این نوشتار:
شک در نماز مستحبّی
[ اگر در شماره رکعتهای نماز مستحبی شک کند]
مسأله 1193 اگر در شماره رکعتهای نماز مستحبی شک کند، چنانچه طرف بیشتر شک، نماز را باطل می کند، باید (1) بنا را بر کمتر بگذارد مثلًا اگر در نافله صبح شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت، باید (2) بنا بگذارد که دو رکعت خوانده است و اگر طرف بیشتر شک، نماز را باطل نمی کند، مثلًا شک کند که دو رکعت خوانده یا یک رکعت، به هر طرف شک عمل کند، نمازش صحیح است.
(1) و (2) [کلمه «باید» در رساله آیت اللّه سیستانی نیست]
(مکارم:) مسأله هر گاه در عدد رکعتهای نماز مستحبی شک کند مخیّر است بنا را بر کمتر بگذارد یا بیشتر، مگر این که طرف بیشتر، نماز را باطل کند که در این صورت بنا را بر کمتر می گذارد، مثلًا اگر شک میان یک و دو کند مخیّر است بنا را بر یک یا دو بگذارد، امّا اگر شک در میان دو و سه کند حتماً بنا را بر دو می گذارد.
[کم شدن رکن نافله را باطل می کند]
مسأله 1194 کم شدن رکن، نافله را باطل می کند بنا بر احتیاط واجب ولی زیاد شدن رکن، آن را باطل نمی کند (1)، پس اگر یکی از کارهای نافله را فراموش کند و موقعی یادش بیاید که مشغول رکن بعد از آن شده باید آن کار را انجام دهد و دوباره آن رکن را به جا آورد مثلًا اگر در بین رکوع یادش بیاید که سوره را نخوانده، باید برگردد و سوره را بخواند (2) و دوباره به رکوع رود.
(1) (گلپایگانی، اراکی، خوئی، تبریزی، سیستانی، صافی، زنجانی:) کم شدن رکن، نافله را باطل می کند ولی زیاد شدن رکن، آن را باطل نمی کند..
(2) (خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی:) اگر در بین رکوع یادش بیاید که سوره حمد را نخوانده باید برگردد و حمد را بخواند..
(بهجت:) مسأله اگر در نماز مستحبی کاری را فراموش کرد چنانچه محل آن باقی است بنا بر اظهر باید آن را به جا آورد و در این جهت مثل نماز واجب است.
(مکارم:) مسأله کم و زیاد شدن رکن در نافله نیز اشکال دارد.
[ اگر در یکی از کارهای نافله شک کند]
مسأله 1195 اگر در یکی از کارهای نافله شک کند، خواه رکن باشد یا غیر رکن، (1) چنانچه محل آن نگذشته، باید به جا آورد و اگر محل آن گذشته، به شک خود اعتنا نکند.
(1) (بهجت:) بنا بر أظهر می تواند به شک ّ خود اعتنا نکند؛ ولی چنانچه محل ّ آن نگذشته، احتیاط مستحب ّ در این است که آن را به جا آورد و اگر محل آن گذشته، به شک خود اعتنا نکند.
(مکارم:) شک در افعال نماز مستحب ّ با نماز واجب فرق ندارد، مثلًا اگر شک در حمد یا رکوع کند..
[اگر در نماز مستحبی دو رکعتی، گمانش به سه رکعت یا بیشتر برود]
مسأله 1196 اگر در نماز مستحبی دو رکعتی، گمانش به سه رکعت یا بیشتر برود (1) یا گمانش به دو رکعت یا کمتر برود باید به همان گمان عمل کند، (مگر آن که موجب بطلان باشد که در این صورت گمان، حکم شک را دارد (2))، مثلًا اگر گمانش به یک رکعت می رود احتیاطاً باید یک رکعت دیگر بخواند.
این مسأله، در رساله آیت اللّه بهجت نیست
(1) (گلپایگانی، خوئی، تبریزی، سیستانی، صافی، زنجانی:) باید اعتنا نکند و نمازش صحیح است و اگر گمانش به دو رکعت یا کمتر برود، (گلپایگانی، سیستانی، صافی: بنا بر احتیاط واجب) باید به همان گمان عمل کند مثلًا اگر گمانش به یک رکعت می رود، (گلپایگانی، سیستانی، صافی: احتیاطاً) باید یک رکعت دیگر بخواند.
(2) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت اللّه نوری نیست]
(اراکی:) مسأله گمان در رکعات نماز مستحبّی حکم شک ّ را دارد، گر چه احتیاط مستحب ّ است که به گمان عمل نماید مگر آن که موجب بطلان نماز باشد، پس اگر مثلًا در نماز غفیله، گمان دارد سه رکعت خوانده بنا می گذارد که دو رکعت خوانده است.
(مکارم:) مسأله در نمازهای مستحبّی بنا بر احتیاط واجب باید به ظن ّ و گمان خود عمل کند، تا آنجا که نماز را باطل نمی کند، مثلًا اگر گمانش به دو رکعت می رود، بنا بر آن بگذارد و اگر گمانش به سه رکعت می رود باید بنا بر همان دو بگذارد.
[ اگر در نماز نافله کاری کند]
مسأله 1197 اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن (1) سجده سهو واجب می شود، یا یک سجده (یا تشهد (2)) را فراموش نماید، لازم نیست بعد از نماز، سجده سهو یا قضای سجده (و تشهد (3)) را به جا آورد.
(1) (خوئی، تبریزی، زنجانی، صافی، سیستانی:) در نماز واجب..
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(2) و (3) [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت اللّه سیستانی نیست]
[ اگر شک کند که نماز مستحبی را خوانده یا نه]
مسأله 1198 اگر شک کند که نماز مستحبی را خوانده یا نه، چنانچه آن نماز مثل نماز جعفر طیّار وقت معیّن نداشته باشد، بنا بگذارد که نخوانده است. و هم چنین است اگر مثل نافله یومیّه وقت معیّن داشته باشد و پیش از گذشتن وقت شک کند که آن را به جا آورده یا نه، ولی اگر بعد از گذشت وقت شک کند که خوانده است یا نه، به شک خود اعتنا نکند.
این مسأله در رساله آیت اللّه بهجت نیست
(مکارم:) مسأله هر گاه بعد از گذشتن وقت نماز نافله شک کند آن را به جا آورده یا نه؛ اعتنا نکند و اگر وقت باقی است به جا آورد.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
[شک در نماز نافله]
س 517: آیا در نماز نافله به شک در غیر از رکعت های آن مثل شک در این که یک سجده انجام داده یا دو سجده، اعتنا می شود؟
ج: شک در اقوال و افعال نماز نافله همان حکم شک در اقوال و افعال نماز فریضه را دارد، یعنی اگر از محل آن تجاوز نکرده است، به آن اعتنا می شود و اگر از محل انجام آن تجاوز کرده است، به آن اعتنا نمی شود. اجوبه الاستفتائات.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
شک در رکعات نماز مستحبی [شک در نماز مستحبی ]
پرسش : چنانچه نمازگزار در رکعات نمازهای مستحبی شک نمود،وظیفه ای او چیست؟
پاسخ :
هرگاه در عدد رکعت هاى نماز مستحبّى شک کند مخیّر است بنا را بر کمتر بگذارد یا بیشتر، مگر این که طرف بیشتر، نماز را باطل کند که در این صورت بنا را بر کمتر مى گذارد، مثلًا اگر شک میان یک و دو کند مخیّر است بنا را بر یک یا دو بگذارد، امّا اگر شک در میان دو و سه کند حتماً بنا را بر دو، مى گذارد.
شک در افعال [شک در نماز مستحبی ]
پرسش : شک در افعال و اجزاء نماز مستحبی چه حکمی دارد؟
پاسخ : شک در افعال نماز مستحب با نماز واجب فرق ندارد، مثلًا اگر شک در حمد یا رکوع کند چنانچه محل آن نگذشته است باید به جا آورد و اگر محلّ آن گذشته است اعتنا نکند.
ظن و گمان در نماز مستحبی [شک در نماز مستحبی ]
پرسش : ظن و گمان در نماز های مستحبی چه حکمی دارد؟
پاسخ : در نمازهاى مستحبّى بنابر احتیاط واجب باید به ظنّ و گمان خود عمل کند، تا آنجا که نماز را باطل نمى کند، مثلًا اگر گمانش به دو رکعت مى رود بنا بر آن بگذارد و اگر گمانش به سه رکعت مى رود باید بنا بر همان دو بگذارد.
شک در خواندن نافله [شک در نماز مستحبی ]
پرسش : چنانچه شخصی شک نماید که نماز نافله ی مثلا ظهر را خوانده است یا نه،وظیفه ی او در مقابل شک چه می باشد؟
پاسخ : هرگاه بعد از گذشتن وقت نماز نافله شک کند آن را به جا آورده یا نه، اعتنا نکند و اگر وقت باقى است به جا آورد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
- شک امام و ماموم در نماز جماعت
- حکم کثیر الشک در نماز چیست
- اگر بعد از نماز در درستی آن شک کند
- اگر شک کند که نماز خوانده یا نخوانده است
- شک در گفتن سلام نماز و شک بعد از سلام
- شک در انجام رکن یا غیر رکن نماز
کلید: شک در نماز مستحبی و نافله ها شک در نماز مستحبی و نافله ها شک در نماز مستحبی و نافله ها شک در نماز مستحبی و نافله ها شک در نماز مستحبی و نافله ها شک در نماز مستحبی و نافله ها شک در نماز مستحبی و نافله ها شک در نماز مستحبی و نافله ها شک در نماز مستحبی و نافله ها شک در نماز مستحبی و نافله ها شک در نماز مستحبی و نافله ها شک در نماز مستحبی و نافله ها
