شرایط مرجع تقلید چیست
فهرست این نوشتار:
در نوشتار قبل معنی تقلید از مرجع مطرح شد در تکمیل نوشتار حاضر از اینجا کلیک کنید و مطالعه نمایید.
[یک مرجع تقلید باید چه خصوصیاتی داشته باشد؟]
مسأله 2 – تقلید در احکام ، عمل کردن به دستور مجتهد است (1)، و از مجتهدی باید تقلید کرد که مرد و بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و حلال زاده و زنده و عادل با شد (2). (و نیز بنا بر احتیاط واجب (3) باید از مجتهدی تقلید کرد که حریص به دنیا نباشد) (4) و از مجتهدین دیگر اعلم باشد (5)، یعنی در فهمیدن حکم خدا از تمام مجتهدین زمان خود استادتر باشد (6).
(1) (اراکی:) یعنی عملش را به استناد فتوای او انجام دهد ..
(گلپایگانی ، صافی:) تقلید در احکام ، یاد گرفتن فتوای مجتهد است با التزام به عمل به آن ..
(تبریزی:) تقلید در احکام ، اعتماد کردن به دستور مجتهد در هنگام عمل یا بعد از آن است ..
(2) (گلپایگانی ، صافی:) و عادل کسی است که با ملکه عدالت کارهائی را که بر او واجب است به جا آورد و کارهائی را که بر او حرام است ترک کند، و ملکه عدالت عبارتست از حالتی که وادار کند انسان را به اطاعت و ترک معصیت و نشانه آن این است که اگر از اهل محل ّ یا همسایگان او یا کسانی که با او معاشرت دارند حال او را بپرسند، خوبی او را تصدیق نمایند ..
(خوئی ، سیستانی ، تبریزی:) (تبریزی: و نیز معتبر است سابقه فسق معروفی بین مردم نداشته باشد و از مجتهدی که تقلید می‌شود، غیر از اوصاف ذکر شده امر دیگری معتبر نیست ) و عادل کسی است که کارهائی را که بر او واجب است ، به جا آورد و کارهائی را که بر او حرام است ترک کند، و نشانه عدالت این است که در ظاهر شخص خوبی باشد، که اگر از اهل محل ّ یا همسایگان او یا کسانی که با او معاشرت دارند حال او را بپرسند، خوبی او را تصدیق نمایند ..
(فاضل:) و مقصود از عدالت آن است که قدرت نفسانیه ای بر انجام واجبات و ترک گناهان کبیره داشته باشد ..
(3) [عبارت «بنا بر احتیاط واجب » در رساله آیت اللّه اراکی نیست ]
(4) (فاضل:) احتیاط واجب آن است که مرجع تقلید حریص به دنیا نباشد ..
[قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام : خوئی ، گلپایگانی ، صافی ، تبریزی و سیستانی نیست ]
(5) (اراکی:) بنا بر احتیاط واجب ، در مسائلی که می‌داند فتوای اعلم با غیر اعلم اختلاف دارد و هم چنین در مسائل محدودی که می‌داند در یکی یا بعضی از آنها اختلاف فتوی دارند (شبهه محصوره ) باید از اعلم تقلید کرد. [پایان مسأله ] (گلپایگانی ، صافی:) مجتهدی که انسان از او تقلید می‌کند در صورت علم به مخالفت فتوای او با فتوای غیر بنا بر احتیاط واجب باید غیر ، اعلم از او نباشد مگر آن که فتوای غیر اعلم موافق با احتیاط باشد (صافی : یا فتوای اعلم شاذ و نادر باشد که در این صورت باید به قولی که احوط است عمل نماید) و اعلم ..
(خوئی ، تبریزی ، سیستانی:) در صورتی که اختلاف فتوی بین مجتهدین در مسائل محل ّ ابتلاء و لو اجمالًا معلوم باشد لازم است مجتهدی که انسان از او تقلید می‌کند، اعلم باشد ..
(فاضل:) لازم است از مجتهدین دیگر اعلم باشد ..
(نوری:) بنا بر اقوی در صورت علم به مخالفت فتوای او با فتوای غیر در مسائل مورد احتیاج ، او باید اعلم باشد مگر آن که فتوای غیر اعلم موافق با احتیاط باشد و اعلم ..
(6) (خوئی ، تبریزی:) بهتر باشد. (سیستانی:) تواناتر باشد.
(فاضل:) در فهمیدن حکم خدا از همه مجتهدین عصر خودش عالمتر باشد [و] یکی از راههای شناخت عدالت ، حُسن ظاهر است یعنی با او رفت و آمد و معاشرت داشته باشد و در شرایط مختلف او را دیده باشد که مسائل شرعی را رعایت می‌کند و یا همسایگان و اهل محل خوبی او را تصدیق کنند.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(بهجت:) مسأله تقلید از مجتهدی که مرد، بالغ ، عاقل ، شیعه دوازده امامی ، حلال زاده ، آزاد، زنده و عادل باشد جایز است و بنا بر اظهر باید از مجتهدین دیگر اعلم باشد یعنی در استنباط احکام الهی تواناتر باشد و یا اینکه از نظر علمی و اجتهاد مساوی دیگر مجتهدین باشد و در صورتی که شناختن اعلم یا بدست آوردن فتاوای او مشکل باشد (مستلزم عسر و حرج باشد) می‌تواند با رعایت الاعلم فالاعلم و سایر شرایط، از غیر اعلم تقلید نماید.
(مکارم:) مسأله حقیقت تقلید در احکام استناد عملی به دستور مجتهد است ، یعنی انجام اعمال خود را موکول به دستور مجتهد کند. مجتهدی که از او تقلید می‌کند باید دارای صفات زیر باشد: مرد، بالغ ، عاقل ، شیعه دوازده امامی ، حلال زاده و هم چنین بنا بر احتیاط واجب عادل و زنده باشد. (عادل کسی است که دارای حالت خداترسی باطنی است که او را از انجام گناه کبیره و اصرار بر گناه صغیره باز میدارد) [و] در مسائلی که مجتهدین اختلاف نظر دارند باید از «اعلم » تقلید کند.
(زنجانی:) مسأله تقلید به معنای پیروی کردن از دیگری در عقیده یا عمل می‌باشد، و در احکام دینی ، از کسی باید تقلید کرد که دارای این شرایط باشد: 1 مرد باشد. 2 بالغ باشد. 3 عاقل باشد. 4 شیعه دوازده امامی باشد. 5 حلال زاده باشد. 6 عادل باشد، یعنی از گناهان کبیره ، مانند: دروغ ، غیبت ، تهمت ، آدم کشی ، ربا خواری ، ترک نماز و ترک روزه ..، از روی ملکه اجتناب کند و مراد از ملکه ؛ حالت نفسانی است که انسان را به ترک گناه وادار می‌کند، گناه صغیره نیز با اصرار بر آن ، گناه کبیره محسوب می‌گردد نشانه عدالت این است که در ظاهر شخص خوبی باشد.
یعنی اگر از اهل محل یا همسایگان او یا کسانی که با او معاشرت دارند حال او را بپرسند، بگویند: ما خلاف شرعی از او سراغ نداریم . 7 مجتهد باشد. 8 در صورتی که احتمال اختلاف بین مجتهدین را در مسائل مورد ابتلا بدهد، باید مجتهدی که انسان از او تقلید می‌کند اعلم باشد، یعنی از تمام مجتهدهای زمان خود حکم خدا را بهتر بفهمد، و برتری این مجتهد از سایر مجتهدین باید به گونه‌ای باشد که متعارف افراد اهل فضل بتوانند آن را تشخیص دهند، و اگر هیچ یک از مجتهدین چنین برتری نداشته باشند از هر یک از مجتهدین طراز اوّل می‌توان تقلید نمود. 9 موثّق باشد، یعنی اشتباهش از متعارف بیشتر نباشد و کسی که حریص به دنیا باشد غالباً موثق نمی‌باشد، زیرا حب ّ شدید به دنیا باعث اشتباه زیاد در تشخیص می‌گردد. 10 با تفصیلی که در مسأله دهم خواهد آمد زنده باشد.
مسائل اختصاصی
(بهجت:) مسأله 2 اگر دو مجتهد یکی اعلم و دیگری اورع باشد و در سایر جهات با هم مساوی باشند، أظهر رجوع به اعلم است ؛ و اگر هر دو در علم مساوی باشند ولی یکی اعدل و اورع از دیگری باشد، ترجیح قول اعدل خالی از وجه نیست .
(فاضل:) مسأله 6 در صورتی که دو مجتهد از نظر علمی مساوی باشند احتیاط لازم آن است که از کسی که اتقی و اورع است تقلید کند.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
صفات مرجع [شرایط مرجع تقلید ]
پرسش : مجتهدی که باید از او تقلید کنیم باید دارای چه خصوصیاتی باشد.
پاسخ : مجتهدى که از او تقلید مىکند باید مرد، بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامى، حلالزاده و همچنین بنابراحتیاط واجب عادل و زنده باشد. (عادل کسى است که داراى حالت خداترسى باطنى است که او را از انجام گناه کبیره و اصرار بر گناه صغیره باز میدارد).
عدم شرط اعدلیت در مرجع تقلید [راه های شناخت اعلم ]
پرسش : تقلید از کدام یک از این دو مرجع رجحان دارد، عالمِ اعدل، یا عادلِ اعلم؟
پاسخ : عادِل اعلم مقدّم است
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
لینک کوتاه مطلب: http://goo.gl/38k7zh
*- ضمنا شما می توانید از اینجا مشترک خبرنامه سایت شوید و جدید ترین مطالب را دریافت کنید.
