وبگاه پاسخگویی به سوالات دینی هدانا

سن ازدواج عايشه با پيامبر صلي الله

4

سن ازدواج عايشه با پيامبر صلي الله و عليه آله

فهرست این نوشتار:

نقش عايشه در تاريخ اسلام به گونه اي است كه مورخين چه از طرفداران و چه از منتقدان با دقت به رفتارهاي سياسي او نظر مي كنند. او در نقل و انتقال قدرت پس از رسول اكرم به پدرش ابوبكر نقش اساسي داشته كه هيچ كس نمي تواند منكر آن شود، پس بررسي زندگي چنين فردي بسيار مهم است. و اگر نبود فعاليت هاي ديگر سياسي او و تنها همين مورد در تاريخ نقل مي شد ما نمي توانستيم به راحتي از كنار او بگذريم.

البته اينجا بنايمان در بررسي تمام نقش هاي عايشه نيست و فقط به گوشه اي از آن مي پردازيم. اما به اين نكته اشاره مي كنيم كه اين شخصيت تاثير گذار را بايد با تحليل درست تاريخ بهتر بشناسيم و رفتار او را با كتاب و عترت بسنجيم و واقع بينانه جايگاه او را ترسيم نماييم.

اگر در تاريخ اهل البيت عليهم السلام نيك بنگريم خواهيم ديد كه برخي خواسته اند فضايل اختصاصي اهل البيت عليهم السلام را براي ديگران نيز اثبات كنند و به نوعي جايگاه اهل البيت عليهم السلام را تقليل دهند! و نور الهي را به نوعي خاموش نمايند.!

يكي از خصايص ويژه اهل البيت عليهم السلام همان تربيت در دامان رسول الله عليهم السلام در آغاز كودكي تا بزرگسالي يعني تا زمان وفات (شهادت) پيغمبر اكرم مي باشد. اوج تحريفات و مقابله با فضايل اهل البيت عليهم السلام را مي توان در زمان به قدرت رسيدن عمر بن خطاب و در زمان حكومت مامور وي‍ژه اش يعني معاويه به راحتي با اسناد تاريخي اثبات نمود. جريان تبليغي اموي همواره طرفدار خلفاي ثلاث و به طور وي‍ژه عايشه است . و امويان از اين جايگاه ويژه استفاده مي كنند تا مشروعيت جريان اموي و معاويه را به اثبات برسانند.

يكي از اين تبليغات اينست كه عايشه در خردسالي همسر پيامبر شده اند و در دامان ايشان پرورش يافته اند!. حال با آرامش و تعقل منابع روايي اهل سنت را بررسي مي كنيم تا حقيقت مطلب آشكار گردد. در مورد سن عايشه ابتدا سن ازدواج او را كه در منابع تاريخي مطرح شده است را بررسي مي كنيم:

در صحيح بخاري كه از منابع مورد قبول و اصلي اهل سنت است اينچنين آمده كه رسول خدا سه سال بعد از حضرت خديجه سلام الله عليها با او ازدواج كرده است :

 حدثنا قُتَيْبَةُ بن سَعِيدٍ حدثنا حُمَيْدُ بن عبد الرحمن عن هِشَامِ بن عُرْوَةَ عن أبيه عن عَائِشَةَ رضي الله عنها قالت: ما غِرْتُ علي امْرَأَةٍ ما غِرْتُ علي خَدِيجَةَ من كَثْرَةِ ذِكْرِ رسول اللَّهِ (ص) إِيَّاهَا قالت وَتَزَوَّجَنِي بَعْدَهَا بِثَلَاثِ سِنِينَ وَأَمَرَهُ رَبُّهُ عز وجل أو جِبْرِيلُ عليه السَّلَام أَنْ يُبَشِّرَهَا بِبَيْتٍ في الْجَنَّةِ من قَصَبٍ.

از عائشه نقل شده است كه به هيچ زني به اندازه خديجه ، حسادت نكردم؛ زيرا: (الف) رسول خدا زياد از او ياد مي كرد؛

(ب) رسول خدا سه سال بعد از خديجه با من ازدواج كرد؛

(ج) خداوند به رسول خدا و يا جبرئيل دستور داد كه به خديجه سلام رسانده و او را به خانه اي در بهشت بشارت دهد كه از ني ساخته شده است.

البخاري الجعفي، محمد بن إسماعيل ابوعبدالله (متوفاي256هـ)، صحيح البخاري، ج 3 ، ص 3606، ح3606 ،كتاب فضائل الصحابة، بَاب تَزْوِيجِ النبي e خَدِيجَةَ وَفَضْلِهَا رضي الله عنها ، تحقيق د. مصطفي ديب البغا، ناشر: دار ابن كثير، اليمامة – بيروت، الطبعة: الثالثة، 1407 – 1987.

با توجه به اين كه حضرت خديجه سلام الله عليها در سال دهم بعثت از دنيا رفته اند؛ پس زمان ازدواج رسول خدا با عائشه در سال سيزدهم بعثت بوده است.

و ابن ملقن بعد از نقل روايت بخاري و استدلال به آن مي گويد :

وبني بها بالمدينة في شوال في السنة الثانية .

رسول خدا در سال دوم هجري ، عائشه را به خانه خود آورد.

الأنصاري الشافعي، سراج الدين أبي حفص عمر بن علي بن أحمد المعروف بابن الملقن (متوفاي804 هـ)، غاية السول في خصائص الرسول صلي الله عليه وسلم ، ج 1 ، ص 236 ، تحقيق : عبد الله بحر الدين عبد الله ، ناشر : دار البشائر الإسلامية – بيروت- 1414هـ – 1993م.

طبق اين نقل ، رسول خدا در سال سيزدهم بعثت، عائشه را به عقد خود درآورده و در سال دوم هجري رسماً با او عروسي كرده است.

از نقل برخي ديگر از بزرگان اهل سنت به اين نتيجه مي رسيم كه ازدواج رسول خدا با عائشه در سال چهارم هجري بوده است. بلاذري در انساب الأشراف در شرح حال سوده ، همسر ديگر رسول خدا صلي الله عليه وآله مي نويسد:

وتزوج رسولُ الله صلي الله عليه وسلم، بعد خديجة، سودة بنت زَمعة بن قيس، من بني عامر بن لؤي، قبل الهجرة بأشهر… فكانت أول امرأة وطئها بالمدينة.

رسول خدا بعد از خديجه، چند ماه قبل از هجرت با سوده بنت زمعه ، ازدواج كرد و او نخستين همسري بود كه رسول خدا در مدينه با او همبستر شد.

البلاذري، أحمد بن يحيي بن جابر (متوفاي279هـ)، أنساب الأشراف، ج 1 ، ص 181، .

از طرف ديگر ذهبي مدعي است كه سودة بن زمعه، چهار سال تنها همسر رسول خدا بوده است .

وتوفيت في آخر خلافة عمر ، وقد انفردت بصحبة النبي صلي الله عليه وسلم أربع سنين لا تشاركها فيه امرأة ولا سرية ، ثم بني بعائشة بعد … .

سوده در سال آخر خلافت عمر از دنيا رفت، او چهار سال تنها همسر رسول خدا بود ، هيچ زني و هيچ كنيزي در آن چهار سال با سوده در اين امر شريك نبود، سپس رسول خدا با عائشه ازدواج كرد.

الذهبي، شمس الدين محمد بن أحمد بن عثمان، (متوفاي748هـ)، تاريخ الإسلام ووفيات المشاهير والأعلام، ج 3 ، ص 288 ، تحقيق د. عمر عبد السلام تدمري، ناشر: دار الكتاب العربي – لبنان/ بيروت، الطبعة: الأولي، 1407هـ – 1987م.

در نتيجه ، عائشه در سال چهارم هجرت (چهار سال بعد از ازدواج رسول خدا با سوده) با آن حضرت ازدواج كرده است.

 سن اسماء خواهر عايشه :

يكي از مسائلي كه سن دقيق عائشه را در هنگام ازدواج با رسول خدا به اثبات مي رساند، مقايسه سن او با سن خواهرش اسماء بنت أبي بكر است. طبق نقل بزرگان اهل سنت، اسماء ده سال از عائشه بزرگتر بوده و در سال اول هجري بيست و هفت سال داشته است. همچنين در سال هفتاد و سه از دنيا رفته است؛ در حالي كه صد ساله بوده است.

 

و طبراني مي نويسد:

مَاتَتْ أَسْمَاءُ بنتُ أبي بَكْرٍ الصِّدِّيقِ سَنَةَ ثَلاثٍ وَسَبْعِينَ بَعْدَ ابْنِهَا عبد اللَّهِ بن الزُّبَيْرِ بِلَيَالٍ … وكان لاسماء يوم مَاتَتْ مِائَةُ سَنَةٍ وُلِدَتْ قبل التَّارِيخِ بِسَبْعٍ وَعِشْرِينَ سَنَةً .

اسماء دختر ابوبكر در سال هفتاد و سه و بعد از پسرش عبد الله بن زبير از دنيا رفت. اسماء در هنگام وفات صد سال داشت ، بيست و هفت سال قبل از تاريخ (هجرت) به دينا آمده بود.

الطبراني، سليمان بن أحمد بن أيوب ابوالقاسم (متوفاي360هـ)، المعجم الكبير، ج 24 ، ص 77 ، تحقيق: حمدي بن عبدالمجيد السلفي، ناشر: مكتبة الزهراء – الموصل، الطبعة: الثانية، 1404هـ – 1983م.

ابن عساكر نيز مي نويسد:

كانت أخت عائشة لأبيها وكانت أسن من عائشة ولدت قبل التاريخ بسبع وعشرين سنة

اسماء از جانب پدر، خواهر عائشه و بزرگتر از وي بود، اسماء بيست و هفت سال قبل از تاريخ به دنيا آمده بود.

ابن عساكر الدمشقي الشافعي، أبي القاسم علي بن الحسن إبن هبة الله بن عبد الله،(متوفاي571هـ)، تاريخ مدينة دمشق وذكر فضلها وتسمية من حلها من الأماثل، ج 69 ، ص 9 ، تحقيق: محب الدين أبي سعيد عمر بن غرامة العمري، ناشر: دار الفكر – بيروت – 1995.

و امام نووي مي نويسد:

وعن الحافظ أبي نعيم قال ولدت أسماء قبل هجرة رسول الله صلي الله عليه وسلم بسبع وعشرين سنة .

از حافظ أبونعيم نقل شده است كه گفت: اسماء بيست و هفت سال قبل از هجرت به دنيا آمد.

النووي، ابوزكريا يحيي بن شرف بن مري، (متوفاي676 هـ) ، تهذيب الأسماء واللغات ، ج 2 ، ص 597 ـ 598 ، تحقيق : مكتب البحوث والدراسات ، دار النشر : دار الفكر – بيروت ، الطبعة : الأولي ، 1996م

و حافظ هيثمي مي نويسد:

وكانت لأسماء يوم ماتت مائة سنة ولدت قبل التاريخ بسبع وعشرين سنة وولدت أسماء لأبي بكر وسنه إحدي وعشرون سنة.

اسماء در هنگام وفات صد سال داشت، بيست و هفت سال قبل از تاريخ به دنيا آمد، و ابوبكر در هنگام ولادت او بيست و يك سال داشت.

الهيثمي، ابوالحسن علي بن أبي بكر (متوفاي 807 هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج 9 ، ص 260 ، ناشر: دار الريان للتراث/ دار الكتاب العربي – القاهرة، بيروت – 1407هـ..

و بدرالدين عيني مي نويسد:

أسماء بنت أبي بكر الصديق… ولدت قبل الهجرة بسبع وعشرين سنة ، وأسلمت بعد سبعة عشر إنساناً … توفيت بمكة في جمادي الأولي سنة ثلاث وسبعين بعد قتل ابنها عبد اللَّه بن الزبير ، وقد بلغت المائة ولم يسقط لها سن ولم يتغير عقلها ، رضي الله تعالي عنها .

اسما دختر ابوبكر، بيست و هفت سال قبل از هجرت به دنيا آمد، هفدهمين فردي بود كه ايمان آورد، در سال هفتاد و سه و بعد از كشته شدن فرزندش عبد الله بن زبير و در حالي كه صد ساله شده بود از دنيا رفت. هيچ يك از دندان هاي او نيفتاده بود و عقلش نيز دچار اختلال نشده بود.

العيني، بدر الدين ابومحمد محمود بن أحمد الغيتابي الحنفي (متوفاي 855هـ)، عمدة القاري شرح صحيح البخاري، ج 2 ، ص93 ، ناشر: دار إحياء التراث العربي – بيروت.

ابن حجر عسقلاني مي گويد:

8525 أسماء بنت أبي بكر الصديق زوج الزبير بن العوام من كبار الصحابة عاشت مائة سنة وماتت سنة ثلاث أو أربع وسبعين .

اسماء دختر ابوبكر، همسر زبير بن عوام كه از بزرگان صحابه بود، صد سال زندگي كرد و در سال هفتاد و سه و يا هفتاد و چهار از دنيا رفت.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تقريب التهذيب، ج 1 ، ص 743 ، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد – سوريا، الطبعة: الأولي، 1406 – 1986.

مقايسه سن عايشه با خواهرش يعني اسماء بنت ابي بكر:

 

اسماء در سال اول بعثت 14 ساله بوده است و 10 سال از عائشه بزرگتر است . لذا عائشه در سال اول بعثت 4ساله و در سال 13 بعثت (سال عقد با رسول خدا) 17 ساله و در شوال سال دوم هجرت (سال ازدواج رسمي با پيامبر) 19 ساله بوده است.

از طرف ديگر: اسماء در سال 73 صد ساله بوده ، 100 منهاي 73 مساوي است با 27 . پس در سال اول هجرت، 27 سال داشته است.

اسماء از عائشه 10 سال بزرگتر بوده. 10 منهاي 27 مساوي است با 17 .

پس عائشه در سال اول هجرت 17 سال سن داشته است . در جاي خود ثابت است كه پيامبر در شوال سال دوم هجري رسماً با عائشه ازدواج كرده است ؛ يعني عائشه در هنگام ازدواج با رسول خدا 19 سال داشته است.

نتيجه گيري:

بنابر شواهد تاريخي بالا و منابع معتبر اهل سنت دروغ بودن ازدواج پيامبر با عايشه در ۶ يا ۹ سالگي بخوبي اثبات مي شود كه براي خواننده فهيم جاي هيچ شكي را با قي نمي گذارد كه جريان ازدواج عايشه در سن كم يك دروغ تبليغي اموي است.بر همين اساس هيچ فضيلتي را نمي توان براي او اثبات نمود.

 

منابع:

البخاري الجعفي، محمد بن إسماعيل ابوعبدالله (متوفاي256هـ)، صحيح البخاري، ج 3 ، ص 3606، ح3606 ،كتاب فضائل الصحابة، بَاب تَزْوِيجِ النبي e خَدِيجَةَ وَفَضْلِهَا رضي الله عنها ، تحقيق د. مصطفي ديب البغا، ناشر: دار ابن كثير، اليمامة – بيروت، الطبعة: الثالثة، 1407 – 1987.

-الأنصاري الشافعي، سراج الدين أبي حفص عمر بن علي بن أحمد المعروف بابن الملقن (متوفاي804 هـ)، غاية السول في خصائص الرسول صلي الله عليه وسلم ، ج 1 ، ص 236 ، تحقيق : عبد الله بحر الدين عبد الله ، ناشر : دار البشائر الإسلامية – بيروت- 1414هـ – 1993م.

-البلاذري، أحمد بن يحيي بن جابر (متوفاي279هـ)، أنساب الأشراف، ج 1 ، ص 181، .

-الذهبي، شمس الدين محمد بن أحمد بن عثمان، (متوفاي748هـ)، تاريخ الإسلام ووفيات المشاهير والأعلام، ج 3 ، ص 288 ، تحقيق د. عمر عبد السلام تدمري، ناشر: دار الكتاب العربي – لبنان/ بيروت، الطبعة: الأولي، 1407هـ – 1987م.

الطبراني، سليمان بن أحمد بن أيوب ابوالقاسم (متوفاي360هـ)، المعجم الكبير، ج 24 ، ص 77 ، تحقيق: حمدي بن عبدالمجيد السلفي، ناشر: مكتبة الزهراء – الموصل، الطبعة: الثانية، 1404هـ – 1983م.

ابن عساكر الدمشقي الشافعي، أبي القاسم علي بن الحسن إبن هبة الله بن عبد الله،(متوفاي571هـ)، تاريخ مدينة دمشق وذكر فضلها وتسمية من حلها من الأماثل، ج 69 ، ص 9 ، تحقيق: محب الدين أبي سعيد عمر بن غرامة العمري، ناشر: دار الفكر – بيروت – 1995.

النووي، ابوزكريا يحيي بن شرف بن مري، (متوفاي676 هـ) ، تهذيب الأسماء واللغات ، ج 2 ، ص 597 ـ 598 ، تحقيق : مكتب البحوث والدراسات ، دار النشر : دار الفكر – بيروت ، الطبعة : الأولي ، 1996م

الهيثمي، ابوالحسن علي بن أبي بكر (متوفاي 807 هـ)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، ج 9 ، ص 260 ، ناشر: دار الريان للتراث/ دار الكتاب العربي – القاهرة، بيروت – 1407هـ..

العيني، بدر الدين ابومحمد محمود بن أحمد الغيتابي الحنفي (متوفاي 855هـ)، عمدة القاري شرح صحيح البخاري، ج 2 ، ص93 ، ناشر: دار إحياء التراث العربي – بيروت.

العسقلاني الشافعي، أحمد بن علي بن حجر ابوالفضل (متوفاي852هـ)، تقريب التهذيب، ج 1 ، ص 743 ، تحقيق: محمد عوامة، ناشر: دار الرشيد – سوريا، الطبعة: الأولي، 1406 – 1986.

-ولي عصر عج همراه با تصرف.

-** حتما كتاب «عايشه در اسلام»، اثر فاخر علامه عسكري را پيرامون شناخت هرچه بهتر عايشه مطالعه نماييد.

نظر مخاطبان درباره این مطلب:

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط سایت هدانا منتشر خواهد شد.

با توجه به حجم سوالات، به سوالات تکراری پاسخ داده نمی شود لطفا در سایت «سرچ» کنید.

4 نظرات
  1. م. ح می گوید

    سلام علیکم
    میتونیم بدون ذکر منبع مطالبتون رو منتشر کنیم؟
    یا اینکه فقط ذکر نام سایت کافیه؟

    1. حجت الاسلام مهدی طاها می گوید

      سلام علیکم
      نشر مطالب سایت باید با ذکر نام سایت هدانا باشد.
      وفقکم الله لکل خیر

      1. محمد می گوید

        استاد ببخشید من از مطلب حمله ی اعراب به ایران تان استفاده کردم و مسائل زن و زنا زادگی در غرب تان ، ولی نمیدانستم اسم سایت تان را باید بگویم. الان اگر بخواهم اصلاحش کنم مجبور به حذف پیام می شوم که در نتیجه در جواب ها خلل ایجاد می شود ، می شود حلال کنید از این به بعد ، توجه می کنم. ببخشید

        1. حجت الاسلام مهدی طاها می گوید

          سلام علیکم
          اشکالی ندارد.
          وفقکم الله لکل الخیر