دعا محتضر
هنگام احتضار و جان دادن، زمانِ بسیار مشکل و در عین حال حسّاسى است. در آن هنگام، باید محتضر را به امورى توجّه داد; و او را تنها نگذاشت.
توبه، توجّه به خدا، ایمان به لطف او، اداى حقوق واجبه مردم و خداوند را، به او تذکّر دهند.
مرحوم «علاّمه مجلسى» مى نویسد: «وقتى که آثار احتضار آشکار شود، محتضر این دعا را به طور مکرّر بخواند: «اَللّهُمَ اغْفِرْ لِىَ الْکَثیرَ مِنْ مَعْصِیَتِکَ،وَ اقْبَلْ مِنِّى الْیَسیرَ مِنْ طاعَتِکَ; خداوندا! گناهان زیاد مرا ببخش و طاعت هاى اندک مرا قبول فرما». تا این که جان دادن بر او آسان گردد.
در این حالت خویشان و فرزندان نباید او را تنها بگذارند، نزد او باشند و دعا و قرآن بخوانند; مخصوصاً سوره هاى «یس» و «صافّات» را.
همچنین، اعتقاد به توحید و صفات جمال و جلال خداوند و اقرار به رسالت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) و امامت ائمّه اطهار(علیهم السلام) و اعتقاد به معاد و بهشت و دوزخ، و سایر اعتقادات را براى او بازگو نمایند و به وى تلقین کنند… و کلمه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ» را بسیار به او تلقین نمایند و او نیز بگوید; زیرا در حدیث معتبرى آمده است که هر کس سخن آخر او «لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ» باشد، داخل بهشت مى شود.
پاى محتضر را به سوى قبله برگردانند، تا فرشتگان رحمت، به او روى آورند.
در حدیث معتبرى آمده است که اگر بر میّت قبض روح دشوار باشد، او را به مکانى که در آن نماز مى گزارد، ببرند و او را در جایگاه نمازش بگذارند، تا قبض روح بر او آسان گردد.
به هنگام احتضار، چیز سنگینى بر بدن محتضر نگذارند.
در حدیث صحیح از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است: هرگاه کسى را در وقت جان دادن، مشاهده کردید، این کلمات فَرَج را به او تلقین کنید:
لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ الْحَلیمُ الْکَریمُ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ الْعَلِىُّ الْعَظیمُ،
معبودى نیست جز خداى بردبار کریم معبودى نیست جز خداى والاى بزرگ
سُبْحانَ اللهِ رَبِّ السَّمواتِ السَّبْعِ، وَرَبِّ الاَْرَضینَ السَّبْعِ، وَما فیهِنَّ وَما بَیْنَهُنَّ وَرَبِّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ، وَالْحَمْدُ للهِِ رَبِّ الْعالَمینَ.
منزّه است خدا پروردگار آسمانهاى هفتگانه و زمین هاى هفتگانه و آنچه در آنها و مابین آنهاست و پروردگار عرش بزرگ و ستایش خاص خدا پروردگار جهانیان است.
همچنین سنّت است براى آسانى قبض روح، این دعا را به محتضر تلقین نمایند:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
یا مَنْ یَقْبَلُ الْیَسیرَ، وَیَعْفُو عَنِ الْکَثیرِ، اِقْبَلْ مِنِّى الْیَسیرَ، وَاعْفُ عَنِّى الْکَثیرَ، اِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ.
اى کسى که اندک را (از بنده ات) مى پذیرى و از (گناهان) بسیار مى گذرى; این (اعمال) اندک را از من بپذیر و این (گناه) بسیار را از من ببخش; چرا که فقط تو بخشنده مهربانى.
مرحوم «علاّمه مجلسى» در ادامه مى افزاید: «سنّت است وقتى که محتضر جان داد، دهانش را بر هم گذارند و چانه اش را ببندند و چشمهایش را برهم آورند و دستهایش را بر پهلوهایش بکشند (تا منظره چهره و بدن او بدنما نباشد) و او را با پارچه اى بپوشانند و نزد او قرآن بخوانند».(1)
