تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست
فهرست این نوشتار:
تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست
از مرجع تقلید فوت شده نمی توان تقلید کرد اما اگر کسی در زمان حیات آن مرجع از او تقلید می کرده است می تواند پس از وفات همان مرجع از او تقلید کند ولی باید مسائل جدید را مطابق با نظر مرجع اعلم زنده انجام دهد و با اجازه او بر تقلید مرجع میت باقی بماند.
[تقلید ابتدایی از میت]
مسأله 9 تقلید میّت ابتداءً جایز نیست، ولی بقاء بر تقلید میّت اشکال ندارد و باید بقاء بر تقلید میّت به فتوای مجتهد زنده باشد و کسی که در بعضی از مسائل به فتوای مجتهدی عمل کرده، (1) بعد از مردن آن مجتهد می‌تواند در همه مسائل از او تقلید کند.
(1) (اراکی:) کسی که در مقدار قابل توجّهی از مسائل به فتوای مجتهدی عمل کرده و همان گونه که متعارف و معمول است بنا بر عمل در بقیه هم داشته..
(گلپایگانی:) مسأله اگر مجتهدی که انسان از او تقلید می‌کند، از دنیا برود باید از مجتهد زنده تقلید کند. ولی کسی که در مسأله ای به فتوای مجتهدی عمل کرده یا آن را یاد گرفته و ملتزم به عمل به آن شده باشد، اگر بعد از مردن آن مجتهد در آن مسأله به فتوای مجتهد زنده رفتار نکرده باشد، می‌تواند در آن مسأله به فتوای مجتهدی که از دنیا رفته باقی باشد، اگر چه احتیاط مستحب ّ آن است که به فتوای مجتهد زنده رفتار نماید.
(نوری:) ولی کسی که در بعضی از مسائل به فتوای مجتهد عمل کرده، بعد از مردن آن مجتهد می‌تواند در همه مسائل از او تقلید کند، مگر این که مجتهد زنده اعلم از میّت باشد که در این صورت رجوع به آن زنده واجب است.
(صافی:) بلکه جواز بقا بر تقلید او در سایر مسائل نیز بعید نیست. ولی اگر مجتهد میتی که از او تقلید می‌کرده اعلم از حی ّ باشد بقا بر تقلید او بنا بر احتیاط، واجب است چنانکه اگر مجتهد حی ّ از میّت اعلم باشد عدول به حی ّ واجب است.
(خوئی، تبریزی:) مسأله اگر مجتهدی که انسان از او تقلید می‌کند از دنیا برود در صورتی که فتوای او در نظر مقلّد بوده و فراموش نکرده باشد حکم بعد از فوت او حکم زنده بودنش است؛ اگر فتوای او را یاد نگرفته (خوئی: یا فراموش کرده است) لازم است به مجتهد زنده رجوع کند (تبریزی: و بعید نیست در صورتی که فراموش کرده است باز بتواند به فتوای او عمل کند).
(سیستانی:) مسأله اگر مجتهدی که انسان از او تقلید می‌کند از دنیا برود حکم بعد از فوت او حکم زنده بودنش است بنا بر این اگر او اعلم از مجتهد زنده باشد باید با علم به اختلاف در مسائل محل ابتلاء و لو اجمالًا بر تقلید او باقی بماند و چنانچه مجتهد زنده اعلم از او باشد باید به مجتهد زنده رجوع کند. و اگر اعلمیتی در میان آنها معلوم نشود یا مساوی باشند مخیر است عمل خود را با فتوای هر کدام تطبیق نماید مگر در موارد علم اجمالی یا قیام حجت اجمالی بر تکلیف مانند موارد اختلاف در قصر و تمام که بنا بر احتیاط واجب باید رعایت هر دو فتوا را بنماید و مراد از تقلید در صدر این مسأله صرف التزام به متابعت از فتوای مجتهد معیّن است نه عمل کردن به دستور او.
(فاضل:) مسأله باقی ماندن بر تقلید میّت جایز است در صورتی که مجتهد میّت و مجتهد حی ّ مساوی در علم باشند و چنانچه یکی از آن دو اعلم باشد تقلید از اعلم لازم است. و در باقی ماندن بر تقلید میّت، فرقی بین مسائلی که عمل نموده و مسائلی که عمل ننموده وجود ندارد.
(مکارم:) مسأله هر گاه مجتهدی که انسان از او تقلید می‌کند از دنیا برود باقی ماندن بر تقلید او جایز است بلکه اگر اعلم باشد واجب است، به شرط این که عمل به فتوای او کرده باشد. عمل کردن به فتوای مجتهد مرده ابتداءً جایز نیست هر چند اعلم باشد بنا بر احتیاط واجب.
(زنجانی:) مسأله اگر انسان مجتهدی را در زمانی که می‌توانسته از او تقلید کند یعنی در هنگامی که ممیّز بوده و خوب و بد را می‌فهمیده (هر چند بالغ نشده) درک کند، می‌تواند پس از مرگ آن مجتهد از او تقلید کند، خواه در زمان زنده بودن مجتهد از او تقلید کرده باشد یا از او تقلید نکرده باشد، در غیر این صورت، بنا بر احتیاط عمل کردن به فتوای مجتهدی که از دنیا رفته جایز نیست. و چنانچه مجتهدی که انسان از او تقلید می‌کند از دنیا برود پس از وفات، حکم زنده بودن را دارد، بنا بر این اگر مجتهدی که از دنیا رفته اعلم باشد یا در صورت تساوی به فتوای او عمل کرده باشد، لازم است بر فتوای او باقی بماند و اگر مجتهد زنده اعلم شده باشد، باید به او مراجعه شود و اگر به فتوای مجتهد متوفی که با مجتهد زنده مساوی است عمل نکرده باشد، از هر یک از آنها که بخواهد می‌تواند تقلید کند.
و اگر مجتهد پیش از عمل کردن به فتوای او از دنیا برود و انسان به فتوای مجتهد مساوی دیگر عمل کند دیگر نمی‌تواند به فتوای مجتهدی که از دنیا رفته عمل نماید.
(بهجت:) مسأله فقها حیات را شرط می‌دانند یعنی می گویند: برای ابتدای تقلید باید از مجتهد زنده تقلید کرد امّا اگر مرجع تقلید انسان از دنیا رفت در این که آیا می‌تواند بر تقلید او باقی بماند یا باید به مجتهد زنده مراجعه نماید، اختلاف است، پس اگر کسی در این مسأله مجتهد بود طبق نظر خودش عمل می‌کند و گر نه طبق نظر مجتهد زنده اعلم عمل می‌نماید. باقی ماندن بر تقلید میّت در مسائلی که در آنها تقلید و عمل کرده است در صورتی که مجتهد از دنیا رفته با مجتهد زنده از نظر علمی مساوی باشند، بنا بر اقوی جایز است، هر چند با اجازه مجتهدی دیگر بر تقلید باقی بوده و عمل کرده باشد؛ و اگر مجتهدی که از دنیا رفته اعلم باشد، واجب است بر تقلید او باقی بماند و اگر مجتهد زنده بعداً اعلم شد واجب است در تمامی مسائل به او عدول نماید.
مسائل اختصاصی
(زنجانی:) مسأله 9 اگر انسان به فتوای مجتهدی عمل کرد نمی‌تواند از مجتهد دیگر تقلید کند، مگر مجتهد دیگر اعلم از مجتهد اوّل شده باشد که لازم است به فتوای مجتهد دیگر عدول کند.
(بهجت:) مسأله 13 اگر مسائلی را از مجتهد میت یاد گرفته و بنا داشته عمل کند، چنانچه عمل نکرده و یا شک در عمل کردن دارد، در صورت بقاء بر تقلید میت، نمی‌تواند در آن مسائل بر تقلید باقی بماند، هر چند مجتهد میت اعلم باشد.
(بهجت:) مسأله 14 شخصی که مقلد مرجعی بوده و بعد از وفات او بر طبق نظر مرجعی دیگر بر تقلید باقی مانده، ولی در بعضی از فتاوی (از قبیل بلاد کبیره و شب مهتاب یا هر مسأله دیگر) به مرجع دوم عدول کرده، بعد از وفات مرجع دوم، در صورت بقاء، نمی‌تواند در این مسائل به مرجع اول برگردد ولی می‌تواند به تقلید مرجع دوم باقی باشد.
(بهجت:) مسأله 15 کسی که مقلد مرجعی بوده و بعد از وفات او به فتوای مرجعی دیگر به تقلید اوّل باقی بوده، پس از وفات مرجع دوم، در صورت جواز بقاء تنها در مسائلی که طبق فتوای مجتهد اوّل عمل کرده می‌تواند باقی بماند و اگر چند مرجع داشته و بعد از وفات هر کدام طبق موازین از دیگری تقلید کرده و با اجازه بعدی بر تقلید باقی مانده و در نتیجه از هر مجتهد چند مسأله عمل کرده است، در آن مسائل می‌تواند بر تقلید مجتهدین قبلی باقی بماند، ولی در هر صورت در مسائلی که عمل نکرده باید به فتوای مجتهد زنده عمل کند.
(بهجت:) مسأله 16 شخصی که مقلد مرجعی بوده، بعد از فوت آن مرجع اگر احراز و یا احتمال اعلمیّت میت در بین نباشد، رجوع به مجتهد زنده جایز است و در صورتی که مجتهد زنده اعلم باشد یا احتمال اعلمیّت او در بین باشد، رجوع به او واجب است.
[اگر در مسأله ای به فتوای مجتهدی عمل کند]
شاید این مطالب را هم بپسندید:
مسأله 10 اگر در مسأله ای به فتوای مجتهدی عمل کند و بعد از مردن او در همان مسأله به فتوای مجتهد زنده رفتار نماید، دوباره نمی‌تواند آن را مطابق فتوای مجتهدی که از دنیا رفته است انجام دهد. ولی اگر مجتهد زنده در مسأله ای فتوی ندهد و احتیاط نماید و مقلد مدّتی به آن احتیاط عمل کند، دوباره می‌تواند به فتوای مجتهدی که از دنیا رفته عمل نماید. مثلًا اگر مجتهدی گفتن یک مرتبه «سُبحان َ اللّه ِ وَ الحَمدُ للّه ِ وَ لا إِله َ الّا اللّه ُ وَ اللّه ُ اکبَرُ» را در رکعت سوم و چهارم نماز کافی بداند و مقلد مدتی به این دستور عمل نماید و یک مرتبه بگوید، چنانچه آن مجتهد از دنیا برود و مجتهد زنده احتیاط واجب را در سه مرتبه گفتن بداند و مقلد مدتی به این احتیاط عمل کند و سه مرتبه بگوید دوباره می‌تواند به فتوای مجتهدی که از دنیا رفته برگردد و یک مرتبه بگوید.
(1) این مسأله در رساله آیات عظام: فاضل، زنجانی، سیستانی و مکارم نیست (بهجت:) رجوع کنید به مسأله اختصاصی 14، در همین صفحه.
(1) (خوئی، تبریزی:) مسأله اگر در مسأله ای فتوای مجتهدی را یاد گرفته و بعد از مردن او در همان مسأله بر حسب وظیفه‌اش از مجتهد زنده تقلید نماید دوباره نمی‌تواند آن را مطابق فتوای مجتهدی که از دنیا رفته است انجام دهد.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
بقاء بر تقلید از میت
[بقاء بر تقلید از میت ]درصورتی که مرجع تقلید از دنیا برود.
پرسش : باقی ماندن بر تقلید از مجتهدی که قبلا از او تقلید می کرده اما الان از دنیا رفته،چیست؟
پاسخ : هر گاه مرجع تقلیدی فوت کند مقلدین او باید یک مرجع زنده که او را اعلم از دیگران می دانند انتخاب کنند و تمامی مسایل خود را از او تقلید نمایند. همچنین اگر بخواهند بر تقلید مرجع میت باقی بمانند در مسایلی که به فتوای میت عمل کرده اند مجازند و در مسایلی که عمل نکرده اند باید به فتوای زنده عمل نمایند پس در مسائلى که اولین بار است مورد ابتلاء آنها قرار مىگیرد مثل اینکه اولین بار است به حج یا عمره مىرود باید به فتواى زنده عمل نمایند.
[بقاءبرتقلید از میت ]حکم تقلید از میت در صورتی که،مجتهدحی اعلم از او باشد
پرسش : اگر مکلّفى از مرجعِ میّتِ اعلمِ از حىّ تقلید نموده باشد; ولى بعد از فوت ایشان، حىّ، اعلم از میّت و یا مشکوک الاعلمیّه گردیده باشد، در این صورت نظر مبارک را راجع به بقاء بر تقلید ازمیت بیان فرمایید؟
پاسخ : در صورتى که اعلمیّت حىّ محرز شود، باید در مسایل اختلافى به او عدول کند.
[تقلید از میت ]رجوع به مجتهد میت در احتیاطات
پرسش : آیا در مواردی که آقا احتیاط می فرمایند می توانیم به مرجع تقلید متوفی که قبلاً از ایشان تقلید می نمودیم رجوع نماییم؟
پاسخ : نمی توان در احتیاطات به مجتهد میت رجوع کرد.
[بقاء بر تقلید از میت ] شرط عمل به فتوای مجتهد اعلم در بقا برتقلید
پرسش : آيا در مورد وجوب بقاء بر مجتهد متوفاى اعلم نيز شرط عمل به مسائل او وجود دارد؟
پاسخ : در مورد وجوب بقاء بر مجتهد متوفاى اعلم نیز شرط عمل به مسائل او وجود دارد.
[بقاء بر تقلید از میت ] ملاک تشخیص اعلمیت مجتهد متوفی
پرسش : آیا ملاك در اعلميّت مجتهد متوفى نظر مقلّد است یا مجتهد زنده؟
پاسخ : ملاک در اعلمیّت مجتهد متوفى نظر مقلّد است نه مجتهد زنده یا دیگران.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
مطابق نظر آيت الله سيستاني
پرسش: نظر معظم له در مورد بقا بر میت چیست ؟ (تقلید کردن)
پاسخ: اگر میت اعلم باشد باید بر تقلید اوباقی باشد واگر حی أعلم باشد باید به اوعدول کند .
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.
- اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد
- راه هاي شناخت مرجع تقليد چيست
- شرایط مرجع تقلید چیست
- تقلید در احکام چیست
- حكم عمل بدون تقليد از مرجع چيست
کلید: تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست تقليد ابتدايي و بقاء بر ميت چیست بقا بر میت یعنی چه بقا بر تقلید میت مکارم تقلید ابتدایی از میت تقلید از مجتهد مرده آیا می توان از مرجع تقلید فوت شده تقلید کرد؟ بقا بر میت بهجت در رساله امام راحل نوشته شده در احکام از مجتهد تقلید کند یعنی چه مرجع تقلید امام خامنه ای
