اعمال شب و روز دهم ماه رمضان
فهرست این نوشتار:
نماز شب دهم ماه رمضان (بلدالامین)
تعدادی از نمازهای نافله، حاجت و استخاره را بیان می کنیم؛ و اما نمازهای ماه رمضان که از کتاب چهل حدیث شهید رحمه الله نقل گردیده است:
هر کس در شب دهم ماه رمضان، این نماز را بخواند، ده رکعت در هر رکعت یک بار سوره حمد و سی و یک بار سوره توحید را قرائت کند، خداوند رزق او را وسیع گرداند و از جمله پیروز شدگان قرارش دهد.
[1]) سوره الحمد(فاتحه) [2]) سوره الاخلاص(توحید)
دعای محمد بن ابی قره در شب دهم رمضان
جلد اول، باب های احکام ماه رمضان؛ باب چهاردهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز دهم ماه و چندین روایت از دعاهای این شب بیان شده است از جمله (دعای اول):
مِنْهَا مَا ذَكَرَهُ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي قُرَّةَ فِي كِتَابِهِ عَمَلِ شَهْرِ رَمَضَانَ دُعَاءُ اللَّيْلَةِ الْعَاشِرَةِ مِنْهُ
به نقل از كتاب «عمل شهر رمضان» نوشته‌ى «محمّد بن ابى قرّه» در شب دهم
يَا خَيْرَ مَنْ سُئِلَ وَ يَا أَوْسَعَ مَنْ أَعْطَى وَ يَا خَيْرَ مُرْتَجًى صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَوْسِعْ عَلَيَّ مِنْ فَضْلِكَ
اى بهترين درخواست‌شونده و اى گسترده‌ترين بخشنده و اى بهترين كسى كه به او اميد بسته مى‌شود، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و از تفضّل خود بر من بگستران
وَ افْتَحْ لِي بَابَ رِزْقٍ مِنْ عِنْدِكَ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَ تَقَبَّلْ صَوْمِي وَ تَفَضَّلْ عَلَيَّ
و در روزى را از نزد خود بر من بگشا، به راستى كه تو بر هر چيز توانايى، روزه‌ام را بپذير و بر من تفضّل كن.
اللَّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ مَا أَنْزَلْتَ فِيهِ مِنَ الْقُرْآنِ وَ الْبَرَكَاتِ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
خداوندا، اى پروردگار ماه رمضان و آنچه از قرآن و بركات در آن فروفرستاده‌اى، از تو مى‌خواهم كه بر محمّد و آل محمّد درود فرستى
وَ أَنْ تَرْزُقَنِي حُبَّ الصَّلَاةِ وَ الصِّيَامِ وَ الْحَجِّ وَ الْعُمْرَةِ وَ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ تُحَبِّبَ إِلَيَّ كُلَّ مَا أَحْبَبْتَ وَ تُبَغِّضَ إِلَيَّ كُلَّ مَا أَبْغَضْتَ
و دوستى نماز و روزه و حجّ و عمره و ارتباط با خويشاوندان را روزى‌ام كنى و هرچه را كه دوست دارى محبوب من كنى و هرچه را كه ناخوشايند تو است، ناخوشايند من بگردانى.
اللَّهُمَّ إِنَّكَ تَكَفَّلْتَ بِرِزْقِي وَ رِزْقِ كُلِّ دَابَّةٍ يَا خَيْرَ مَدْعُوٍّ وَ يَا خَيْرَ مَسْئُولٍ وَ يَا خَيْرَ مُرْتَجًى وَ أَوْسَعَ مَنْ أَعْطَى
خدايا، تو خود عهده‌دار روزى من و همه جنبندگان شده‌اى، اى بهترين كسى كه به درگاه او دعا نموده و از او درخواست كرده و بدو اميد مى‌بندند و اى گسترده‌ترين عطاكننده،
صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِي السَّعَةَ وَ الدَّعَةَ وَ السَّعَادَةَ فِي هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِيمِ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
بر محمّد و آل محمّد درود فرست و گستردگى و فراوانى و فراخى و نيكبختى در اين ماه بزرگ را روزى‌ام كن، اى مهربان‌ترين مهربانان.
دعای پیامبر (ص) در شب دهم رمضان (اقبال الاعمال)
دعای منقول از پيامبر اكرم-صلّى اللّه عليه و آله و سلّم-در شب دهم:
اللَّهُمَّ يَا سَلَامُ يَا مُؤْمِنُ يَا مُهَيْمِنُ يَا جَبَّارُ يَا مُتَكَبِّرُ يَا أَحَدُ يَا صَمَدُ
خداوندا، اى ايمن اى ايمنى‌بخش اى نگاه‌بان چيره، اى شكوهمند چيره اى بزرگمنش، اى بى‌همتا اى بى‌نياز،
يَا وَاحِدُ يَا فَرْدُ يَا غَفُورُ يَا رَحِيمُ يَا وَدُودُ يَا حَلِيمُ مَضَى مِنَ الشَّهْرِ الْمُبَارَكِ الثُّلُثُ وَ لَسْتُ أَدْرِي سَيِّدِي مَا صَنَعْتَ فِي حَاجَتِي
اى يگانه اى تك، اى بسيار آمرزنده اى مهربان، اى بسيار مهرورز اى بردبار، يك سوم ماه مبارك سپرى شد. اى آقاى من، نمى‌دانم كه درباره‌ى خواسته‌ى من چه كردى.
هَلْ غَفَرْتَ لِي إِنْ أَنْتَ غَفَرْتَ لِي فَطُوبَى لِي وَ إِنْ لَمْ تَكُنْ غَفَرْتَ لِي فَوَا سَوْأَتَاهْ
آيا مرا آمرزيدى؟ اگر آمرزيده باشى، خوشا به حال من؛ و اگر نيامرزيده باشى، واى بر حالم. اى آقاى من،
فَمِنَ الْآنَ سَيِّدِي فَاغْفِرْ لِي وَ ارْحَمْنِي وَ تُبْ عَلَيَّ وَ لَا تَخْذُلْنِي وَ أَقِلْنِي عَثْرَتِي
پس از هم‌اكنون مرا ببخشاى و بر من رحم كن و توبه‌ام را بپذير و خوارم مكن و لغزشم را ناديده بگير
وَ اسْتُرْنِي بِسِتْرِكَ وَ اعْفُ عَنِّي بِعَفْوِكَ وَ ارْحَمْنِي بِرَحْمَتِكَ
و به پوشش خود بپوشان و به عفو خود از من گذشت كن و به رحمتت بر من رحم كن
وَ تَجَاوَزْ عَنِّي بِقُدْرَتِكَ إِنَّكَ تَقْضِي وَ لَا يُقْضَى عَلَيْكَ وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِير
و به قدرتت از من درگذر، زيرا تو فرمان مى‌رانى و هيچ‌كس نمى‌تواند بر تو فرمان براند و تو بر هر چيز توانايى.
دعای روز دهم ماه رمضان (مفاتیح الجنان)
دعاهای روزها؛ از ابن عباس روایت کرده اند که پیامبر صلی الله علیه و آله برای هر روز، دعایی ذکر فرموده اند ؛ روز دهم
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي فِيهِ مِنَ الْمُتَوَكِّلِينَ عَلَيْكَ وَ اجْعَلْنِي فِيهِ مِنَ الْفَائِزِينَ لَدَيْكَ
اى خدا مرا در اين روز از آنان كه بر تو توكل كنند و نزد تو فوز و سعادت يابند قرار ده
وَ اجْعَلْنِي فِيهِ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ إِلَيْكَ بِإِحْسَانِكَ يَا غَايَةَ الطَّالِبِينَ
و مرا از آنان كه مقربان درگاه تو باشند قرار ده به حق احسانت اى منتهاى آرزوى طالبان.
دعای اللهم یا من بطشه شدید و عفوه قدیم
دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز دهم ماه، فصل اول دعاهای مخصوص روز دهم (دعاى اول):
اللَّهُمَّ يَا مَنْ بَطْشُهُ شَدِيدٌ وَ عَفْوُهُ قَدِيمٌ وَ مُلْكُهُ مُسْتَقِيمٌ وَ لُطْفُهُ شَدِيدٌ
يا خداوندا، اى كسى كه گرفتن تو شديد و گذشتت ديرينه و سلطنتت استوار و لطفت سخت است،
يَا مَنْ سَتَرَ عَلَيَّ الْقَبِيحَ وَ ظَهَرَ بِالْجَمِيلِ وَ لَمْ يُعَجِّلْ بِالْعُقُوبَةِ وَ يَا مَنْ أَذِنَ لِلْعِبَادِ بِالتَّوْبَةِ
اى خدايى كه زشتى‌ام را پوشاندى و زيبايى‌ام را آشكار كردى و در كيفر شتاب ننمودى و به بندگانت اجازه توبه دادى،
يَا مَنْ لَمْ يَهْتِكِ السِّتْرَ لَدَى [لِذِي] الْفَضِيحَةِ يَا مَنْ لَا يَعْلَمُ مَا فِي غَدٍ غَيْرُهُ [وَ] يَا جَابِرَ كُلِّ كَسِيرٍ
اى خدايى كه هنگام رسوايى پرده‌درى نكردى [پرده‌ى رسوايان را ندريدى]، اى خدايى كه رخدادهاى فردا را جز تو نمى‌داند، اى به هم آورنده‌ى شكست همه شكستگان،
يَا مَأْوَى كُلِّ هَارِبٍ يَا غَاذِيَ مَا فِي بُطُونِ الْأُمَّهَاتِ
اى پناهگاه تمام گريختگان، اى غذادهنده به جنين‌ها در شكم مادران.
يَا سَيِّدِي أَنْتَ لِي فِي كُلِّ حَاجَةٍ نَزَلَتْ بِي صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
اى آقاى من، تو برآورنده‌ى تمام خواسته‌هايى هستى كه بر من فرو مى‌آيد، بر محمّد و آل محمّد درود فرست،
وَ اكْفِنِي مَا أَهَمَّنِي وَ ارْزُقْنِي مِنْ رِزْقِكَ الْوَاسِعِ رِزْقاً حَلَالًا طَيِّباً يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ
و آنچه مورد اهتمام من است كفايت كن و از روزى گسترده‌ى خود، روزى حلال و پاكيزه عطايم كن. اى زنده اى پاينده،
بِرَحْمَتِكَ أَسْتَغِيثُ [اسْتَغَثْتُ] فُكَّ أَسْرِي وَ أَصْلِحْ لِي شَأْنِي كُلَّهُ وَ لَا تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي طَرْفَةَ عَيْنٍ أَبَداً مَا أَبْقَيْتَنِي بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
از رحمتت يارى مى‌جويم، از اسارت رهايم كن و تا زمانى كه زنده‌ام داشته‌اى، همه‌ى امورم را سامان ده و هيچ‌گاه حتى به اندازه‌ى يك چشم برهم زدن مرا به خود وامگذار مكن، به رحمتت اى مهربان‌ترين مهربانان.
دعای سید بن باقی در روز دهم رمضان
جلد اول، باب های احکام ماه رمضان؛ باب چهاردهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز دهم ماه، فصل اول دعاهای مخصوص روز دهم (دعاى دوم) به نقل از كتاب «اختيار» نوشته‌ى «سيد علىّ بن حسين بن الباقى» -رحمه اللّه-:
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي مَنْ تَوَكَّلَ عَلَيْهِ كَفَاهُ
ستايش خدايى را كه هركس بر او توكّل كند، كفايت مى‌كند.
إِلَهِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فَلَمْ أَشْكُرْ وَ بَصَّرْتَنِي فَلَمْ أَتَبَصَّرْ وَ وَعَيْتَنِي وَ وَعَظْتَنِي وَ رَغَّبْتَنِي فَلَمْ أَذَّكِّرْ
معبودا، نعمتت را بر من ارزانى داشتى و من سپاسگزارى ننمودم و بينايم كردى و من چشم بصيرتم را نگشودم و به يادم آوردى [پندم دادى، ترغيبم كردى]و من به ياد نياوردم
وَ أَقَلْتَ الْعَثَرَاتِ فَلَمْ أَقْصُرْ وَ سَتَرْتَ الْعَوْرَاتِ فَلَمْ أَسْتُرْ وَ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ شَهْرُ الصِّيَامِ
و لغزش‌هايم را ناديده گرفتى و كوتاه نيامدم و زشتى‌هايم را پوشيدى و خود را نپوشيدم و اين ماه رمضان و ماه روزه‌دارى است.
فَيَا مَنْ عَجَّتْ إِلَيْهِ الْأَصْوَاتُ فِي الْمَحَافِلِ بِصُنُوفِ اللُّغَاتِ يَسْأَلُونَكَ الْعَفْوَ بِالمُنَاجَاةِ
پس اى خدايى كه صداها با انواع زبان‌ها در انجمن‌ها به‌سوى تو بلند است و همه به‌صورت مناجات از تو طلب عفو مى‌كنند.
اللَّهُمَّ وَ حَاجَتِيَ الْيَوْمَ إِلَيْكَ عِتْقُ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَ أَنْ تُقِيلَنِي عَلَى مَا كَانَ مِنِّي يَا مَلْجَأَ كُلِّ لَاجٍ وَ وَلِيَّ كُلِّ نَاجٍ مَنْ أَحْسَنَ
خدايا، امروز خواسته‌ى من به درگاه تو اين است كه مرا از آتش جهنّم آزاد كنى و آنچه را كه از من سرزده ناديده انگارى. اى پناهگاه تمام پناه‌جويان و سرپرست همه‌ى رهايى‌جويان
يَا مَوْلَايَ فَبِرَحْمَتِكَ فَازَ وَ مَنْ أَسَاءَ فَبِخَطِيئَتِهِ يَهْلِكُ يَا إِلَهِي فَلَا تُهْلِكْنِي وَ أَنْتَ مَوْلَايَ وَ مِنْكَ كَانَ رَجَائِي يَا مَلْجَئِي
اى مولاى من، هركس نيكى كرد، به رحمت تو رستگار شد و هركس بدى كرد، با خطاى خود نابود گرديد. اى معبود من، پس مرا دچار هلاكت مكن، كه تو مولاى من هستى و اميد و پناهم به تو است.
إِلَهِي قَدْ يَرْحَمُ عَبْدٌ مَخْلُوقٌ لِمَخْلُوقٍ مِثْلِهِ فَأَنَا عَبْدُكَ وَ أَنْتَ مَوْلَايَ وَ خَالِقِي فَارْحَمْنِي يَا إِلَهِي كَمَا رَحِمَ مَخْلُوقٌ لِمَخْلُوقٍ
اى معبود من، گاه بنده‌ى آفريده بر آفريده بر مانند خود رحم مى‌كند و من بنده‌ى توام و تو مولى و آفريدگار منى، پس همان گونه كه آفريده‌ى مثل خود رحم مى‌كند، بر من رحم آر.
اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَحْمِلَ عَنِّي خَطِيئَتِي وَ تَأْخُذَ إِلَى الْخَيْرِ بِنَاصِيَتِي
خداوندا، از تو خواستارم كه بر محمّد و خاندان او درود فرستى و خطايم را از دوشم بردارى و [موى]پيشانى مرا گرفته و به سوى خير و خوبى بكشى.
اللَّهُمَّ أَعْطِنِي فِي يَوْمِي هَذَا أَفْضَلَ مَا أَعْطَيْتَ أَحَداً مِنْ عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ وَ حُجَّاجَ بَيْتِكَ الْحَرَامِ وَ الْمُعْتَمِرِينَ إِنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ
خدايا، در اين روز برترين عطايايى را كه به يكى از بندگان شايسته‌ات و حاجيان خانه‌ى محترم خود و عمره به‌جاآورندگان عطا كرده‌اى، به من نيز عطا كن، كه تو مهربان‌ترين مهربانانى.
إِلَهِي وَ سَيِّدِي إِنِّي مُثْنٍ أَحْسَنَ الثَّنَاءِ لِأَنَّ بَلَاءَكَ عِنْدِي أَحْسَنُ الْبَلَاءِ
اى معبود و آقاى من، من به بهترين صورت تو را مى‌ستايم، زيرا گرفتارى و بلاى تو نزد من بهترين بلا است.
إِلَهِي كَأَنِّي بِنَفْسِي وَ أَنَا وَاقِفٌ بَيْنَ يَدَيْكَ وَ قَدْ أَظَلَّنِي حُسْنُ التَّوَكُّلِ عَلَيْكَ
معبودا، گويا خود را مى‌بينم كه در پيشگاهت ايستاده‌ام و توكّل زيبايم بر تو، بر من سايه افكنده است،
فَانْظُرْ إِلَيَّ بِرَحْمَتِكَ فِي ذَلِكَ الْوَقْتِ نَظْرَةً أَفُوزُ بِهَا بَيْنَ يَدَيْكَ مَغْفُوراً لِي
پس در آن وقت [روز قيامت]با رحمت خود چنان به من بنگر كه به واسطه‌ى يك نظر در پيشگاه تو آمرزيده گردم.
اللَّهُمَ وَ هَذَا الدُّعَاءُ الَّذِي أَمَرْتَنَا بِهِ وَ عَلَيْكَ الْإِجَابَةُ كَمَا ضَمِنْتَ يَا عَدْلُ يَا وَفِيُّ
خدايا اين دعايى است كه دستور داده‌اى به درگاه تو بكنيم و اينك بر تو است كه اجابت نمايى همان گونه كه ضمانت كرده‌اى. اى دادگر اى وفاكننده،
عَلَيْنَا الْمَسْأَلَةُ وَ عَلَيْكَ الْعَطِيَّةُ وَ هَذَا الطَّلَبُ وَ عَلَيْكَ النَّجَاحُ وَ هَذَا الْجَهْدُ وَ عَلَيْكَ التُّكْلَانُ
از ما درخواست و از تو عطا و اين درخواست ما است و بر تو است كه آن را برآورى و اين تلاش ما است و بر تو توكّل نموده‌ايم
يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ يَا أَكْرَمَ الْأَكْرَمِينَ يَا مُنْتَهَى رَغْبَةِ الرَّاغِبِينَ وَ الطَّالِبِينَ وَ الْمُنِيبِينَ
اى مهربان‌ترين مهربانان اى گرامى‌ترين گرامى، اى منتهاى مطلوب گرايندگان و درخواست‌كنندگان و توبه‌كنندگان،
إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِينَ
به راستى كه تو بر هر چيز توانايى. درود خداوند بر سرورمان حضرت محمّد و خاندان پاك او.
اهل البیت.
