چه كار كنيم كه شهوت كمتر به سراغ ما بيايد؟
كنترل شهوت از راه هاى گوناگون بايد صورت بگيرد و معنويت و دعا تنها يكى از اين راهكارها است. در ادامه به راهكارهاى مهار شهوت اشاره مى شود كه اميد است مورد استفاده قرار بگيرد.
چه كار كنيم كه شهوت كمتر به سراغ ما بيايد؟
چه كار كنيم كه شهوت كمتر به سراغ ما بيايد؟ دوست دارم ازدواج كنم ولى وضع مالى مناسبى ندارم دانشجو هستم چه كار كنم؟
كنترل شهوت از راه هاى گوناگون بايد صورت بگيرد و معنويت و دعا تنها يكى از اين راهكارها است. در ادامه به راهكارهاى مهار شهوت اشاره مى شود كه اميد است مورد استفاده قرار بگيرد.
كنترل اين غريزه به دو صورت ممكن است تحقق پذيرد:
1- كنترل منفى:
غالبا وقتى سخن از كنترل غريزه جنسى به ميان مىآيد، توجه اشخاص به سمت و سوى نوع منفى آن جلب مىشود و آن اين است كه كسى با وجود تحريكات مختلف و مواجهه با عوامل انگيزش اين غريزه، بخواهد با ميل تحريك شدهاش مبارزه و مقابله كند و به سوى ارتكاب جرم نرود، چنين كارى گرچه قطعا بهتر از آلايش دامن و عمل به جرم است، ولى پيامدهاى سوء و مخرب آن بر كسى پوشيده نيست. اين كار هم به غايت دشوار است و هم زيانبار و بدين جهت هرگاه شخصى به كنترل غريزه سفارش مىشود با چنين برداشتى از آن و تصور دشوارى و زيانبارى آن، از پذيرفتن چنين توصيههايى سرباز مىزند.
2- كنترل مثبت:
غريزه جنسى اگر با ازدواج مهار نگردد، مطلوبترين راه تسلط بر آن، كنترل مثبت است و آن پرهيز از صحنهها و كارهايى است كه به تحريك اين غريزه مىانجامد.
اين نوع از كنترل، كه در حقيقت جنبهى پيشگيرى دارد هم راحت است و هم بىزيان و هم مفيد زيرا در اين صورت همچون وسيله نقليهاى است با سرعت معمولى و قانونى كه در مواجهه با خطر، مهار حركت آن زحمت چندانى ندارد، برخلاف ماشينى كه با سرعتى بسيار فراتر از حد شناخته شده و بايسته خود سير مىكند كه چه بسا به كلى اختيار آن از دست صاحبش بيرون رفته و مصيبتها به بار آورد و كنترل آن هم در صورت تحقق، صدها زيان و رنج و زحمت و اضطراب براى وسيله و صاحب آن به همراه دارد. و بىزيان است، زيرا با اين حال كنترل غريزه فشارى بر جسم و روان تحميل نمىكند تا به آن صدمهاى وارد شود و مفيد است چون موجب مىشود مغز و اعصاب و قواى بدن در حالت عادى به سر برند و تعادل روانى شخص محفوظ بماند و انرژى و سرمايه هاى جسمى و روحى او بيهوده مصرف نشوند.
قرآن كريم مى فرمايد: «بايد كسانى كه قدرت و وضعيت مساعد براى ازدواج ندارند، عفت پيشه كنند».
اكنون طرق كنترل مثبت را به اختصار برمى شمريم:
1- پرهيز از فكر و ترسيم صحنه هاى محرك در ذهن و خيال
عبدالله بن سنان از امام صادق (ع) نقل مىكند كه حضرت (ع) فرمود: «ان عيسى قال للحواريين:… ان موسى امركم ان لا تزنوا و انا آمركم ان لاتحدثوا انفسكم بالزنا فضلاً عن ا ن تزنوا فان من حدث نفسه بالزنا كان كمن او قد فى بيت مزوق فافسد التزاويق الدخان و ا ن لم يخرق البيت عيسى به اصحاب خود گفت:… موسى به شما دستور داد كه زنا نكنيد و من به شما دستور مىدهم كه فكر زنا هم در سر نپرورانيد تا چه رسد به اين كه زنا كنيد زيرا كسى كه خيال زنا كند مانند كسى است كه در خانهاى نقش و نگار شده دود و آتش به پا كند. چنين كارى گرچه خانه را نمىسوزاند ولى زينت و صفاى آن را مكدر كرده و فاسد مىكند».(1)
2- دورى از نگاه هاى مسموم و مناظر تحريك آميز.
قرآن كريم در دو آيه متوالى دستور به اغماض و نگهدارى چشم از نگاه حرام و هوسآلود داده است. در آيه اول مىفرمايد: «قل للمؤمنين يغضّوا من ابصارهم و يحفظوا فروجهم… به مردان مؤمن بگو ديدشان- را از نامحرمان- فرو نشانند و نهانگاههاى خود را- از وقوع در حرام- نگه دارند».
و در آيه بعدى مىفرمايد: « و قل للمؤمنات يغضضن من ابصارهن و يحفظن فروجهن… به زنان مؤمن بگو- چشمهايشان را فرو گيرند و نهانگاههاى خويش را محافظت كنند».(2)
جالب اين است كه در هر دو مورد خداوند متعال نخست دستور به مراقبت از نگاه محرك و عفت چشم مىدهد و آن گاه به حفظ عفت فرمان داده است.
رسول اكرم (ص) مىفرمايند:
«النظره سهم مسموم من سهام ابليس فمن تركها خوفا من الله اعطاه الله ايمانا يجد حلاوته فى قلبه
نگاه هوسآلود تيرى است مسموم از تيرهاى شيطان هر كس آن را به جهت خوف الهى ترك كند، خداوند ايمانى به او مىبخشد كه حلاوت آن را در قلب خود احساس مىكند».(3)
3- گوش ندادن به آوازها و موسيقىهاى تحريك كننده و مبتذل.
در حديثى از حضرت صادق (ع) آمده است: «ان رجلا سأله عن سماع الغناء فنهى عنه و تلا قول الله عز وجل: «ان السمع والبصر والفؤاد كلّ اولئك كان عنه مسؤولاً»(4)
«و قال يسأل السمع عما سمع والفؤاد عمّا عقد والبصر عمّا ابصر مردى از آن حضرت درباره شنيدن موسيقى محرك پرسيد. حضرت از آن نهى كرده و اين آيه را خواندند: «به يقين گوش و چشم و دل هر يك مورد سؤال خواهند بود» و فرمود: گوش از آنچه شنيده و قلب از آنچه بدان دل بسته و چشم از آنچه ديده است مسؤول بوده و بازخواست خواهند شد»(5)
4- اجتناب شديد از گفتگوهاى دوستانه و نشست هاى غفلت زا و معاشرت با دوستان ناباب و گوش سپردن به سخنان تحريك آميز.
از حضرت امام باقر (عِ اينگونه روايت شده است: «من اصغى الى ناطق فقد عبده، فان كان الناطق يؤدى عن الله عزوجل فقد عبدالله و ان كان يؤدى عن الشيطان فقد عبد الشيطان
هر كس به سخن گويندهاى گوش فرا دهد او را بندگى كرده است، پس اگر ناطق از خدا بگويد شنونده، خداوند را بنده شده و اگر از شيطان و سخنان شيطانى بر زبانش جارى كند قطعا بندگى شيطان كرده است»(6)
5- اعتدال در خوردن
بى ترديد پرخورى و بىنظمى در خوردن شهوت آدمى را تحريك مى كند.
در حديثى پيامبر گرامى (ص) پس از آن كه جوانان را به ازدواج ترغيب مىكنند مىفرمايند:
و من لم يستطع فليصم فان الصوم به وجاء هر كس قدرت بر ازدواج ندارد، روزه بگيرد زيرا روزه نيروى غريزه او را تضعيف مىكند»(7)
6- اشتغال
ورزش و سرگرمى هاى مفيد. زيرا با وجود فراغت، هم مواد غذايى در تقويت غريزه به مصرف مىرسد و همفكر و خيال مصروف چارهسازى در تفريغ آن مىشود و لذا در روايات بر اشتغال و كار و پرهيز از فراغت تأكيد بسيار شده است.
حضرت امام صادق (ع) در حديث پردامنه «مفضل» مىفرمايند: «… وهكذا الانسان لو خلا من الشغل لخرج من الاشر والعبث والبطر الى ما يعظم ضرره عليه و على من قرب منه……
و همينگونه انسان اگر بىكار و فارغ باشد، به بيهودگى و سرمستى دچار مىشود و بر اثر آن به مسايلى مبتلا مىشود كه زيان آن هم بر خود و هم بر نزديكان او سنگينى خواهد كرد…»(8)
7- تلاوت قرآن.
بىشك انس با قرآن، تلاوت، تدبر و تفكر در مضامين آن، خود شفاى هر دردى است كه به سرعت كار هر پريشانى را رو به سامان مىبرد و زخمهاى پنهان را التيام مىبخشد و همتها را تا آسمانها بالا مىبرد و بشر را از فرو رفتن در عالم حيوانات را نجات مى دهد.
اميرمؤمنان (ع) مىفرمايند: «و تعلّموا القرآن فانه ربيع القلوب واستشفوا بنوره فانه شفاء الصدور و احسنوا تلاوته فانه انفع القصص»
قرآن را فرا گيريد زيرا قرآن بهار دلهاست و از نور آن بر مرضها و دردهاى خود مرهم بگذاريد زيرا آن داروى شفابخش سينههاست و آن را نيكو تلاوت كنيد كه به يقين سودمندترين قصه هاست»(9)
خلاصه اين كه: راه حل دين در خصوص نوع مقابله و مواجهه با غريزه جنسى نخست ازدواج و نكاح مشروع است و در صورت عدم امكان، كنترل مثبت با شرحى كه بيان شد و سپس كنترل منفى با وجود همه زيانهاى آن، ولى هيچگاه به بىبند و بارى و افسارگسيختگى و آلودگى به گناه رضايت نمىدهد و زيان آن را به مراتب خسارتبارتر و ويرانگرتر از ضرر كنترل منفى مىداند.
اين نوشتار را با اين جمله به پايان مىبريم كه بزرگان گفتهاند: «نفس را مشغول بدار وگرنه او تو را به خود مشغول خواهد ساخت».
شاید این مطالب را هم بپسندید:
توضيح بيشتر:
بىترديد يكى از نيرومندترين غرايز، نيروى شهوت و غريزه جنسى است. اين نيرو كه از ابتداى تولد به صورت نهفته در وجود آدمى به وديعه نهاده شده است، تا زمان بلوغ هم چنان دوران آرام و بىتحركى را پشت سر مىگذارد، اما به محض شروع دوران نوجوانى آرام، آرام زمان بيدارى و شكفتگى آن فرا مىرسد و رفته رفته تمامى وجود نوجوان را دربرمىگيرد و بر تمامى رفتار انسان اثر مىگذارد. به همين دليل غريزه جنسى و نيروى شهوت فرد را با مشكلاتى مواجه مىسازد.
براى تعديل و كنترل غريزه جنسى راههاى متعددى وجود دارد كه به برخى از آنها اشاره مىكنيم. اما قبل از آن بيان اين نكته لازم است كه كنترل غريزه جنسى به صورتى كه منطبق با فطرت انسانى باشد، امرى ممكن و در عين حال پيچيده و دشوار است. آنهايى كه از مبانى اخلاقى و معنوى محكم و متينى برخوردارند و نيز از شرايط خانوادگى خوب و مطلوبى از حيث ارزشهاى اخلاقى بهرهمند هستند و اراده قوى دارند، به خوبى مىتوانند از پيامدهاى منفى آن مصون باشند.
براى كنترل غريزه جنسى هم خود فرد و هم والدين و اطرافيان مسئوليت دارند. آن چه مربوط به خودشما مىشود و سؤال شما از اين زاويه است عبارتند از:
1- برنامه ريزى براى كار مداوم
جوانان و نوجوانان از نيروى سرشار و فوقالعادهاى برخوردارند. اين نيرو اگر در زمينههاى ديگر مورد اساتفاده قرار نگيرد و به صورت مطلوب از آن استفاده نشود، با توجه به شرايط سنى آنها در قالب امور جنسى و شهوانى ظاهر خواهد شد. اگر جوانان و نوجوانان به كار مداوم عادت كنند و نيرو و توان خود رادر اين زمينه به مصرف برسانند تا حدودى از انحرافات اخلاقى و شهوت و غريزه جنسى در آنان پيشگيرى مىشود. كارهاى بدنى موجب تعادل جسم و روان مىشود. اگر نيك بنگريم افرادى كه به كار مداوم مشغول هستند و نيرو و استعدادشان را در زمينههاى مثبت و سالم به كار مىاندازند، كمتر دچار انحرافات اخلاقى و بحرانهاى روحى مىشوند. كار موجب مىشود نيرو و انرژى جوان قبل از آن كه به چربىهاى اضافى تبديل گردد و اختلالاتى در ساز و كار اندامهاى بدن ايجاد گردد، از طريق سوخت و ساز مفيد و سالم به مصرف برسد.
2- تنظيم خواب
تحقيقات نشان مىدهد كه بيشتر انحرافات به خصوص در زمينه مسايل جنسى از فكرهاى ناسالم و خيالپردازىهايى كه جوانان قبل از خواب رفتن دارند، ناشى مىشود. اگر جوان قبل از آن كه به خواب برود، فكرش به خودش و يك سرى مسايل و موضوعات مربوط به دوره جوانى، معطوف گردد، كم كم به انحرافات كشيده خواهد شد. بنابراين، يكى از روشهاى پيشگيرى از انحرافات اين است كه برنامه خواب به صورت دقيق تنظيم شود و تا زمانى كه خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نرويد. وقتى به رختخواب برويد كه كاملاً خسته و آماده خواب هستيد. لازمه اين كا اين است كه در طول روز مشغول فعاليتهاى مهم بوده و به اندازه كافى كار كرده باشد.
طبيعى است اگر جوان با خستگى به رختخواب نرود، به ناچار مدت زمانى را در بستر بيدار خواهد ماند تا به تدريج به خواب رود و چون افكار و انديشههاى شهوانى و تحريكآميز معمولاً در اين مواقع به سراغ جوان مىآيند، تنظيم ساعات خواب براى جوان، ضرورت خاصى مىيابد. يكى از روان شناسان در اين باره مىگويد: نيمه اول شب بيش از نيمه دوم آن به بدن نيرو مىدهد بنابراين بايد از آن به نحوى مفيد استفاده شود. و صبحگاهان به محض اينكه از خواب بيدار شديد. بىدرنگ از بستر برخيزيد و توجه داشته باشيد كه بامدادان بيدار ماندن در بستر خواب، بسيار زيانبار است، جسم را سست و ناتوان مىسازد و وسوسههاى شوم در دل فرد ايجاد مىشود.
3- دورى از محيطهاى آلوده و ناسالم
يكى از علل و عوامل انحرافات جنسى و به طور كل انحرافات اخلاقى، محيط آلوده و محركهاى شهوانى است. محيط از طريق وارد نمودن عناصر محرك در گرايشهاى انحرافى، منجر به طغيان غريزه جنسى در جوان مىشود. مسايلى از قبيل بدحجابى، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، برخى از سريالهاى تلويزيونى و فيلمهاى خارجى و هم چنين استفاده نادرست از اينترنت در تحريك شهوت و غريزه جنسى جوان مؤثر است شايد براى برخى زا نوجوانان يادآورى و تذكر مسايل دينى و اخلاقى چيزى بيهوده و غير ضرورى تلقى شود، زيرا آنها نه در فكر سلامت خويش هستند و نه مسايل اخلاقى و دينى را مىپذيرند، اما براى شما كه روحيه مذهبى قوى داريد و همين مسأله باعث شد تا نگران آيندهتان باشيد، گفتن اين مسايل مهم و ضرورى است. اگر واقعاً مىخواهيد از جوانىتان به خوبى استفاده كنيد و در راه درست و سالم گام برداريد، سعى كنيد از محيطهاى آلوده و ديدن عوامل تحريك كننده، جداً پرهيز نماييد.
4- استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت
يكى از زمينههاى پيدايش انحرافات در جوانان و نوجوانان، استفاده نادرست آنها از اوقات فراغت است. اوقات فراغت طولانى و بىبرنامه نوجوانان را عاصى و سرگردان مىكند. آنها به تدريج سرخورده و مأيوس مىشوند و در نتيجه به دنياى درون خويش پناه مىبرند و در كنج خلومت و انزوا راهى براى مشغوليت خود مىجويند.
5- بر خوردارى از روابط سالم انسانى
جوانان و نوجوانانى كه روابط نامطلوب و ناسالم دارند و با افراد منحرف و بىبند و بار دوست و رفيق هستند، كم كم به انحرافات كشيده مىشوند و تحت تأثير امور شهوانى قرار مىگيرند. نفوذپذيرى جوانان از دوستان و همسالان بيش از ساير گروهها است. در سنين بلوغ صحبت هاى آهسته و در گوشى بين نوجوانان بيشتر مىشود و محور اين گفتگوها، غالباً مسايل جنسى و امور شهوانى است كه به صورت مخفيانه و به دور از انظار بزرگترها طرح مىشود. براى پيشگيرى از انحرافات اخلاقى سعى كنيد از دوستى هاى آلوده و مشكوك جداً پرهيز نموده و با افراد سالم و مذهبى ارتباط برقرار نماييد.
6- پرورش تقوا و معنويت در وجود خويش
همه آنچه بيان شد، به نحوى مىتوانند در پيشگيرى از انحرافات اخلاقى و طغيان شهوت و غريزه جنسى نقش داشته باشند، اما آن چه بيش از همه ضرورى است و به صورت زير بنايى در شخصيت و رفتار جوان مؤثر است. پرورش معنويت و تقويت ايمان و تقواى الهى است. ما در عصرى زندگى مىكنيم كه جهان به شدت در ماديات فرو رفته و يك سره غرق در جاذبه هاى نفسانى و امور شهوانى گرديده است. در شرايط كنونى، خلأ عظيم و هولناكى از اخلاق و معنويت پديد آمده و تمامى مشكلات انسانها نيز از همين جا ناشى شده است.
اگر با تقويت ايمان و نيروى اراده، باورها و اعتقادات نوجوانان تقويت گردند، بدون شك بخشى از مشلكات آنان به ويژه در زمينه مسايل اخلاقى و شهوت و غريزه جنسى درمان مىشود.
اگر نوجوان از ته دل باور نمود كه تمام اعمال و رفتار او را خدا مىبيند و بر اساس عملكرد افراد به آنها پاداش مىدهد و اساساً سعادت و خوشبختى انسان به دست خودش مىباشد، در اين صورت احتمال اينكه مرتكب گناه نشود بسيار زياد است.
يقين داشته باشيد، تا زمانى كه نيروى ايمان و تقوا در وجود انسان بارور و تقويت نگردد، هيچ ضمانتى از شهوت و انحرافات اخلاقى وجود ندارد. به خصوص در وضعيت كنونى كه عوامل تحريك كننده بسيار زياد است. بنابراين قبل از هر چيزى سعى كنيد نيروى ايمان و تقوا را در وجود خويش بارور كنيد. اگر فكر و ذهن شما متوجه خدا باشد و هميشه نماز خود را اول وقت انجام دهيد، خداوند شما را يارى مىكند تا از هر گناهى مصون بمانيد و تحت تأثير شهوت و غريزه جنسى قرار نگيريد. خداوند متعال در قرآن كريم مىفرمايد:
« ان الصلوه تنهى عن الفحشاء و المنكر»
به درستى كه نماز انسان را از هر گونه آلودگى و عمل زشت و گناه دور نگه مىدارد». نماز واقعى نه تنها والاترين عامل كنترك شهوت و دفاع در برابر هجوم انحرافات اخلاقى تلقى مىشود، بلكه عامل تهاجمى عليه انحرافات و شهوتها نيز محسوب مىگردد.
7- تسهيل و تسريع درازدواج
علاوه بر آن كه جوان سعى در كنترل شهوت و غريزه جنسى مىكند، بايد براى ازدواج كه يگانه راه درست ارضاى غريزه جنسى مىباشد، نيز اقدام كند به اين معنا كه پسرها از 18 سالگى به بعد مىتوانند به فكر ازدواج باشند و اگر شرايط را مساعد مىبينيد، از همين سن مقدمات آن را فراهم كنند و دخترها هم چنان چه مورد مناسبى به خواستگارى آنها آمد به دلايل نوعاً غير موجه و پوچ مثل هنوز زود است، مىخواهم درس بخوانم، داماد وضع مادى خوبى ندارد و… از ازدواج خوددارى نكنند و والدين هم سنگ اندازىهاى غيز منطقى نداشته باشند.
اميد است با رعايت اين نكات و به خصوص توجه به تقوا و نماز بتوانيد غريزه جنسى و حس شهوت را در خويش كنترل و مهار نماييد و زمانى كه فرصت مناسب براى ازدواج فراهم گرديد، به ازدواج اقدام كنيد.
البته توجه داريد كه ازدواج كردن غير از فرزند آورى است اگر مى گوييم در اين سن ازدواج كنيد منظور رسيدن به تمام كار كردهاى ازدواج نيست.
در پايان علاوه بر راهكارهاى ارائه شده كه رعايت آنها مىتواند به شكل زير بنايى اين مشكل را برطرف كند يك سرى توصيههاى كاربردىتر به اختصار ارائه مىشود:
1- مراقب نگاهتان باشيد.
2- از خلوت با نامحرم، سخن گفتن و شوخى كردن با آنها جداً خوددارى كنيد.
3- از فكر كردن، تصور و تخيل جنس مخالف و مسايل جنسى خوددارى كنيد.
4- از نگاه كردن به تصاوير و فيلمهاى تحريك كنند جداً خوددارى كنيد.
5- از شوخىهاى جنسى و محرك پرهيز كنيد.
6- در صورت شدت شهوت، خوردن غذاهاى محرك و داراى كالرى زياد مانند خرما، پياز، فلفل و… را به حداقل برسانيد.
7- براى تعديل نيروى جنسى خود حتماً ورزش و تحرك جسمانى و كار فيزيكى و بدنى را در زندگى روزمره خود لحاظ كنيد.
8- دعا و توسل براى نگهدارى ايمان و رفع مشكلات مىتواند مفيد باشد.
9- روزه گرفتن موجب كاهش نيروى جنسى مىشود.
10- سعى كنيد در طول روز با وضو باشيد و از نورانيت آن استفاده كنيد.
در پايان توجه شما را به اين روايت جلب مىكنم:
امام على (ع) مىفرمايند: «اكره نفسك على الفضائل فان الرذائل انت مطبوع عليها» با سعى و مجاهدت فضايل اخلاقى را به نفس سركش خود تحميل كن، زيرا خواهش طبيعى بشر بر شهوات و رذايل اخلاقى است.
(1) (وسائلالشيعه، ج 14، ص 240)
000 (2) (نور، آيه 30- 31)
000 (3) (الاخلاق، سيد عبدالله شبر، قم، انتشارات بصيرتى، ص 127)
000 (4) (اسراء، آيه 36)
000 (5) (مستدركالوسائل، چاپ قديم، ج 2، ص 459، ابواب يكتسب به، باب 80)
000 (6) (وسائلالشيعه، چاپ ايران، كتابفروشى اسلاميه، ج 12، ص 236)
000 (7) (مستدرك الوسائل، ج 2، ص 531)
000 (8) (بحارالانوار، تهران، انتشارات دارالكتب الاسلاميه، ج 3، ص 87)
000 (9) (وسائلالشيعه، ج 4، ص 825، ابواب قرائه القرآن، باب 1، ح 7)
پرسمان
