نفقه چیست

نفقه

پرسش 10 . نفقه چيست و نفقه زن شامل چه چيزهايى مى شود؟

«نفقه» عبارت است از هزينه زندگى زن و نزديكان (مانند فرزندان، نوه ها،  پدر و مادر و اجداد).

نفقه زن ـ كه تأمين آن بر عهده شوهر است ـ عبارت است از: تهيه غذا،  پوشاك، وسايل زندگى، هزينه معالجه و درمان و مسكن (در حد متعارف و  مناسب با شأن زن).

مخارج غيرضرورى

پرسش 18 . آيا علاوه بر نفقه و نيازهاى ضرورى زن، نيازهاى ديگر او نيز  ـ از قبيل خريد كتاب ـ بر شوهر واجب است؟

همه مراجع: خير، تأمين نيازهاى ياد شده، براى شوهر واجب نيست. [2]

وجوهات شرعيه زن

پرسش 17 . آيا بدهى هاى شرعى زن – از قبيل كفّاره، خمس، رد مظالم و… –  بر عهده شوهر است؟

همه مراجع: خير، پرداخت اين نوع بدهى ها، بر شوهر واجب نيست و اگر زن  مال دارد، بايد خودش بدهد. در غير اين صورت، تكليفى ندارد.[3]

• [1]. امام، تحريرالوسيلة، ج 2، النفقات، م 8 ؛ صافى، هدايه العباد، ج 2، النفقات، م 8 ؛ تبريزى،  منهاج الصالحين، ج 2، النفقات ؛ وحيد، منهاج الصالحين، ج 3، النفقات ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 2، س 1310 ؛ سيستانى، منهاج الصالحين، ج 3، م 420 ؛ مكارم، توضيح المسائل، م 2062 ؛ نورى، توضيح المسائل، م 2408 ؛ بهجت، توضيح المسائل،م 1897 ؛ خامنه اى، استفتائات، س 383.
• [2]. امام، استفتائات، ج 3، احكام نفقه، س 15 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1693، و ج 2، س 1310 و  1311 ؛ مكارم، استفتائات، ج 1، س 846 ؛ تبريزى، منهاج الصالحين، ج 2، النفقات ؛ وحيد، منهاج الصالحين، ج 3، النفقات ؛ صافى، هدايه العباد، ج 2، النفقات، م 8 ؛ بهجت، توضيح المسائل، م 1897 ؛ نورى، توضيح المسائل، م 2408 ؛ دفتر: خامنه اى ؛ سيستانى، منهاج الصالحين، ج 3، م 420.
• [3]. فاضل، جامع المسائل، ج 2، س 1313 ؛ سيستانى، منهاج الصالحين، ج 3، م 428 و دفتر: همه مراجع.(احكام روابط زن و شوهر، پرسمان).

---

[مسأله 2412]

مسأله 2412 زنی که عقد دائمی شده نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود و باید خود را برای هر لذّتی (1) که او می خواهد، تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند. و اگر در اینها از شوهر اطاعت کند، تهیه غذا و لباس و منزل او و لوازم دیگری که در کتب ذکر شده بر شوهر واجب است (2) و اگر تهیّه نکند، چه توانایی داشته باشد یا نداشته باشد، مدیون زن است .

(1) (نوری ): برای هر کامیابی جنسی .. (فاضل ): برای هر لذّت متعارفی ..

(2) (اراکی ): تهیه غذا و لباس و منزل و لوازم دیگر او بر شوهر واجب است و اگر تهیّه نکند به تفصیلی که در کتب مفصل ذکر شده مدیون زن است .

(گلپایگانی )، (صافی ): تهیه غذا و لباس و منزل او بر شوهر واجب است ..

(خوئی )، (تبریزی ): مسأله زنی که عقد دائمی شده احتیاط در آن است که بدون اجازه شوهر برای کارهای جزئی نیز از خانه بیرون نرود هر چند با حق ّ شوهر منافات نداشته باشد و باید خود را برای هر لذتی که او می خواهد، تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند و تهیه غذا و لباس و منزل زن ( (خوئی ): ما دامی که بدون عذر از منزل او بیرون نرفته ) بر شوهر واجب است و اگر تهیّه نکند چه توانایی داشته باشد یا نداشته باشد، مدیون زن است .

(سیستانی ): مسأله زنی که عقد دائم شده حرام است بدون اجازه شوهر از خانه بیرون برود هر چند با حق ّ شوهر هم منافات نداشته باشد، مگر اینکه ضرورتی ایجاب کند یا ماندن در خانه برای او حرجی باشد یا مسکن مناسب او نباشد و باید خود را برای لذّتهای جنسی که حق ّ همسر است هر وقت که او می خواهد، تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند و تهیه غذا و لباس و منزل زن و تهیه احتیاجاتش بر شوهر واجب است و اگر تهیّه نکند چه توانایی داشته باشد یا نداشته باشد، مدیون زن است . و همچنین از حقوق زن است که مرد او را مورد اذیت و آزار قرار ندهد و با او بدون وجه شرعی ، تندی و خشونت نکند.

(مکارم ): مسأله زنی که عقد دائم شده بنا بر احتیاط نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود، یا کاری در خارج خانه انتخاب کند (خواه اجازه لفظی باشد و یا از قرائن معلوم شود که او راضی است ) و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند؛ بر شوهر نیز واجب است که غذا و لباس و منزل و لوازم دیگر را مطابق معمول برای او تهیّه کند ( حتی هزینه طبیب و دارو و مانند آن ) و اگر تهیّه نکند بنا بر احتیاط بدهکار او خواهد بود، خواه توانایی داشته باشد یا نه .

(زنجانی ): مسأله زنی که عقد دائمی شده نباید بی عذر شرعی بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود و باید خود را برای هر لذّتی که او می خواهد و عذر شرعی برای زن در اجتناب آن نیست ، تسلیم نماید و اگر در اینها از شوهر اطاعت کند، تهیه غذا و لباس و منزل و سایر لوازم منزل او (با در نظر گرفتن شؤون زن ) بر شوهر واجب است ، و اگر تهیّه نکند؛ چه توانایی داشته باشد یا نداشته باشد، مدیون زن است .

[مسأله 2413]

مسأله 2413 اگر زن در کارهایی که در مسأله پیش گفته شد اطاعت شوهر را نکند (1) گناه کار است و حق ّ غذا و لباس و منزل (2) و همخوابی ندارد ولی مهر او از بین نمی رود.

(1) (خوئی )، (تبریزی ): حق ّ همخوابی ندارد و گناه کار است و مشهور فرموده اند که حق ّ غذا و لباس و منزل نیز ندارد. ولی این حکم مادامی که زن نزد شوهر است محل ّ اشکال است . و امّا مهر او، بدون اشکال از بین نمی رود.

(زنجانی ): بدون عذر شرعی اطاعت شوهر نکند .. (2) (زنجانی ): و سایر لوازم ..

(سیستانی ): مسأله اگر زن به وظائف زناشویی خود در برابر شوهر هیچ عمل نکند، حق ّ غذا و لباس و منزل بر او ندارد، هر چند نزد او بماند و اگر گاهی از تسلیم در برابر خواسته های جنسی مشروع او سرباز زند بنا بر احتیاط واجب نفقه اش ساقط نمی شود، و امّا مهر او با عدمتمکین ، به هیچ وجه ساقط نمی شود.

• توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید / جلد 2 / احکام‌ نِکاح‌ ‌ یا ‌ ازدواج‌ و زناشویی‌ / احکام‌ عقد دائم‌ / [مسأله‌ 2413]

---

استفاده پنهانی از اموال شوهر برای تهیه جهیزیه و مخارج فرزند [نفقه]

نفقه پدر بزرگ و مادر بزرگ [نفقه]

هزینه ازدواج پسر [نفقه]

پرداخت نفقه ی صغیر از اموال خود او [نفقه]

حکم زنی که شوهرش مفقود شده است [نفقه]

واگذاری حق انتخاب محل سکونت به زوجه [نفقه]

حق بودن و قابل اسقاط بودن نفقه [نفقه]

عدم توانایی زوج به پرداخت مهریه و نفقه [نفقه]

نفقه در فاصله بین عقد و مراسم عروسی [نفقه]

حکم زنی که شوهرش مفقود شده است [نفقه]

هزینه مداوای بیماری زوجه [نفقه]

هزینه های درمانی زوجه [نفقه]

شرط عدم نفقه در عقد دایم [نفقه]

نفقه زوجه ای که قادر به نزدیکی نیست [نفقه]

نفقه در فرض ادعای ناشزه بودن همسر [نفقه]

نفقه مطلقه ای که صیغه طلاق او خوانده نشده [نفقه]

نفقه اقارب [نفقه]

حقوق شرعیه زن و فرزند پس از اثبات نسب [نفقه]

خودداری از تمکین در صورت پرداخت نشدن نفقه [نفقه]

استفاده پنهانی از پول شوهر برای هزینه های زندگی [نفقه]

نفقه قبل از زفاف [نفقه]

نفقه فرزند همسر [نفقه]

نفقه فرزند نامشروع [نفقه]

پرداخت نقدی نفقه به همسر [نفقه]

پرداخت هزینه های خواهر و مطالبه آن از همسر او [نفقه]

نفقه پدر و مادر فقیر [نفقه]

موارد مشمول نفقه [نفقه]

هزینه های مداوای همسر [نفقه]

نفقه ولد الزنا [نفقه]

طلاق در صورت خودداری از پرداخت نفقه [نفقه]

نفقه در صورت مشکوک بودن طلاق [نفقه]

حکم نفقه کسی که به دلیل عدم پرداخت مهریه تمکین نمی کند [نفقه]

زمان وجوب نفقه [نفقه]

ادعای زوج و زوجه در مورد تمکین [نفقه]