زنان از زمین ارث نمی برند پس چطور فاطمه فدک را مطالبه می کرد
پاسخ حجت الاسلام مهدی طاها:
فدک ارث نبود بلکه جزو انفال به حساب می آید و بر اساس نظر شیعه و سنی ملک طلق پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می باشد که به حضرت زهرا سلام الله علیها در زمان حیات هدیه کردند، اما غاصبان نامرد آن را پس از رحلت جانگداز پیامبر به بدترین صورت ممکن غصب کردند. علی علیه السلام به نقل تاریخ مثل کتاب صحیح مسلم بارها فدک را درخواست کردند و ابوبکر و عمر را غاصب و خائن و خیانتکار می دانستند.(صحيح مسلم، ج 4، ص 28، كتاب الجهاد و السير، باب 15 حكم الفئ، حديث 49.)
در ادامه پرسش و پاسخی از محضر آیت الله صافی گلپایگانی را مطالعه کنید، که نکات بسیار خوبی در آن وجود دارد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ارث حضرت فاطمه(علیها‌السلام) از پیامبر(ص)
سوال: کلينى در کتاب کافى باب مستقلى به‌عنوان (زنان از زمين ارث نمى‌برند) آورده است و در اين مورد از ابى‌جعفر روايت کرده است که گفت: «النِّسَاء لا يَرِثْنَ مِنَ الأرْضِ وَلا مِنَ العِقارِ شيئاً؛ زنان از زمين سهميه ارث ندارند» كه در اين روايات فاطمه يا کسى ديگر استثنا نشده است.
پس بنابراين طبق روايات مذهب شيعه، فاطمه حق ندارد که خواهان ارث از پيامبرصلی الله علیه و آله باشد.
همچنين همه دارايى‌های پيامبرصلی الله علیه و آله از آن امام است. از ابى‌جعفر روايت است که گفت: پيامبر خدا فرمود: «خَلَقَ اللهُ آدمَ وَأقْطَعَهُ الدُّنْيا قَطيعَة، فَمَا كَانَ لآدَم فَلِرَسُولِ اللهِ وَمَا كَانَ لِرَسُولِ اللهِ فَهُوَ لِلأئمةِ مِنْ آلِ مُحَمّد؛ خداوند آدم را آفريد و دنيا را به‌عنوان ملک به او داد، پس آنچه از آدم بوده است به پيامبرصلی الله علیه و آله خدا تعلّق دارد و آنچه از آن پيامبرصلی الله علیه و آله خداست به ائمه آل محمّد تعلق دارد».
همچنين طبق عقيده شيعه، اولين امام بعد از پيامبرصلی الله علیه و آله خدا على مى‌باشد. بنابراين على به مطالبه زمين فدک مستحق‌تر است نه فاطمه و على چنين نکرد؟
شاید این مطالب را هم بپسندید:
پاسخ:. در اينجا اولاً مغلطه کرده‌ايد و چون نساء در حديث مذکور به معناي همسران است – و در برابر عناوين ديگري، مثل بنات، «دختران»، اخوات، «خواهران»، عمات و خالات مي‌باشد – اعم از همه اين عناوين گرفته‌ايد، درحالي‌که خود آيه ارثِ نساء به‌صراحت آن را عنوان خاص همسران مردان قرار داده است و لذا براي آنها ارث خاص معين فرموده است و براي عناوين ديگر هم ارث معيّن ديگري مقرّر شده است.
ثانياً در مورد ارث نساء و همسران، اطلاق يا عموم مربوط به آنها مقيّد شده و زوجه‌اي که از زوج فرزند ندارد از زمين خانه او ارث نمي‌برد و بعضي فقها، اين تخصيص را در مورد مطلق زمين زوج متوفّي مي‌گويند و اين روايات که نوشته‌ايد همه در مورد ارث زوجه از زوج است و احدي از فقها و محدّثين قایل به صدور اين روايات به قصد عموم زن‌ها نيست و همان‌طور که از قرآن کريم استفاده مي‌شود نساء در اين آيات، عنوان همسر مرد است و به اجماع تمام شيعه در ساير شعب]تمام ماترک متوفی[ ارث – کما فرض الله -، زن و مرد از همه ترکه متوفّي ارث مي‌برند.
امّا روايات راجع به ملکيت اعطايي خدا به حضرت آدم(علیه‌السلام) يا حضرت رسول(ص) ، معنايش اين است که همه خود را نعمت خوار انبيا و ائمه(علیهم‌السلام) بدانند و با مسئله ملکيت و نظامات و احکام خاص آن، فرق دارد.
در اين مرتبه و برحسب اين توزيع، همه در قوانين تمليک و تملّک علي‌السواء هستند. خود ائمه(علیهم‌السلام) در مورد خودشان به اين نظامات و احکام از ديگران بيشتر ملتزم بودند. لذا مثل حضرت اميرالمؤمنين(علیه‌السلام) خود را در اموال بیت‌المال، مختار مطلق نمي‌دانست.
اين مطالب از همه جهت عالي است و فهم معاني آن، انسان را روشن و به حقايق دين هدايت مي‌نمايد و معاني بلند آن در حدیث قدسی «لَوْلاكَ لَمٰا خَلَقْتُ الاَفْلاك»[1] و «خَلَقْتُ الأَشْیٰاءَ لِأَجْلِكَ وخَلَقْتُكَ لِأَجْلِي »[2]، وجود دارد و در بياني از فرمايش
اميرالمؤمنين(علیه‌السلام) در نامه‌اي که به معاويه مرقوم فرموده است:
«فَإِنَّا صَنَائِعُ رَبِّنَا وَالنَّاسُ بَعْدُ صَنَائِعُ لَنَا».[3]
حقايق بلند ديگري وجود دارد که اهل علم و نکته‌سنجان آن را متوجه مي‌شوند.
[1]. فيض کاشاني، علم‌اليقين، ج1، ص507؛ مجلسي، بحارالانوار، ج15، ص28. «اي پيامبر اگر تو نبودي افلاک را نمي‌آفريدم».
[2]. فيض کاشاني، علم‌اليقين، ج1، ص507؛ همو، انوارالحکمه، ص173؛ حر عاملي، الجواهرالسنيه، ص361. «همه چيزها را براي تو آفريدم و تو را براي خودم».
[3]. نهج‌البلاغه، نامه28 (ج3، ص32)؛ ابن ابی‌الحدید، نهج‌البلاغه، ج15، 182؛ «ما ساخته پروردگارمان هستیم و سپس مردم ساخته ما هستند».
منبع: سایت هدانا برگرفته از صراط مستقیم (پاسخ به شبهات وهابیت)، حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی
