خمس اموال ميت
در نوشتار قبل حکم نماز در خانه میت که خمس نمیداده بیان شد، از اینجا کلیک کنید و مطالعه نمایید.
پرسش 17 . كسى كه درآمد كسب داشته و در بين سال از دنيا مى رود، خمس مال او را چگونه حساب كنند؟
همه مراجع: اگر اموالى داشته كه متعلق خمس بوده، با مرگ او بايد خمس آن را بدهند و نبايد منتظر پايان سال خمسى بود.[fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”][1]
[1] توضيح المسائل مراجع، م 1767؛ نورى، توضيح المسائل، م 1763؛ خامنه اى، اجوبة، س 863؛ وحيد، توضيح المسائل، م 1775. (احكام خمس،پرسمان).
س302: شخصی فوت نموده و هنگام حیات، خمسی را که بر ذمهاش بوده در دفتر خود یادداشت کرده و تصمیم به پرداخت آن داشته است، در حال حاضر بعد از فوت وی همه افراد خانواده او به استثنای یکی از دخترانش از پرداخت خمس خودداری کرده و در ترکه متوفّی برای مخارج خود و میت و غیر آن، تصرّف میکنند، خواهشمندیم نظر خود را بیان فرمایید.
ج) اگر ميّت وصيت کند که مقداری از دارايی او به عنوان خمس پرداخت شود يا ورثه يقين پيدا کنند که وی مقداری خمس بدهکار است، تا وصيت ميت و يا خمسی را که بر عهده دارد از ما ترک او ادا نکنند، نمیتوانند در ترکه او تصرّف نمايند، و تصرّفات آنان قبل از عمل به وصيت وی يا پرداخت دين او، نسبت به مقدار وصيت يا دين در حکم غصب است و نسبت به تصرّفات قبلی نيز ضامن هستند.
س 864: شخصی فوت نموده و هنگام حیات، خمسی را که بر ذمّه اش بوده در دفتر خود یادداشت کرده و تصمیم به پرداخت آن داشته است، در حال حاضر بعد از فوت وی همه افراد خانواده او به استثنای یکی از دخترانش از پرداخت خمس خودداری کرده و در ترکه متوفّی برای مخارج خود و میت و غیر آن، تصرّف میکنند، خواهشمندیم نظر خود را در رابطه با مسائل زیر بیان فرمایید:
1 ـ تصرّف در اموال منقول و غیرمنقول متوفّی توسط داماد یا یکی از ورّاث او، چه حکمی دارد؟
2 ـ غذا خوردن داماد یا یکی از ورثه در خانه او چه حکمی دارد؟
3 ـ تصرّفات قبلی این افراد در اموال میت و غذا خوردن آنها در خانه متوفّی چه حکمی دارد؟
ج: اگر ميّت وصيت کند که مقدارى از دارايى او به عنوان خمس پرداخت شود يا ورثه يقين پيدا کنند که وى مقدارى خمس بدهکار است، تا وصيت ميت و يا خمسى را که بر عهده دارد از ما ترک او ادا نکنند، نمىتوانند در ترکه او تصرّف نمايند، و تصرّفات آنان قبل از عمل به وصيت وى يا پرداخت دين او، نسبت به مقدار وصيت يادين در حکم غصب است و نسبت به تصرّفات قبلى نيز ضامن هستند.
س 858: شخصی برای رفتن به حج استحبابی مبلغی را به حساب سازمان حج واریز کرده، ولی قبل از تشرف به زیارت خانه خدا، فوت نموده است، این مبلغ چه حکمی دارد؟ آیا مصرف کردن آن در نیابت از حج میت واجب است؟ آیا خمس به آن تعلّق می‌گیرد؟
ج: فيش حج که در قبال مبلغى که به حساب سازمان حج واريز کرده، دريافت نموده، به قيمت فعلىاش از ترکه ميت محسوب مىشود، و ميت اگر حج برذمّه ندارد و وصيت به حج هم نکرده، صرف آن در حج نيابى براى ميت واجب نيست، و خمس آن اگر پرداخت نشده باشد، در فرض سؤال واجب است پرداخت شود.
س 1835: شخصی در حضور افراد مورد اطمینان از جمله یکی از فرزندان ذکورش، وصیّت کرده است که برای ادای حقوق شرعی که بر عهده دارد از قبیل خمس و زکات و کفّارات و همچنین واجبات بدنی که بر عهده اوست مانند روزه، نماز و حج، بعضی از املاک او برای مصرف در موارد وصیّت از ترکه اش استثنا شوند، ولی بعضی از ورثه آن را رد کرده و خواهان تقسیم همه املاک بدون استثنا بین ورثه هستند. در این مورد تکلیف چیست؟
ج: بعد از فرض ثبوت وصيّت با دليل شرعی يا اقرار ورثه، در صورتی که ملک مورد وصيّت بيشتر از ثلث مجموع ترکه نباشد، آنان حق ندارند خواهان تقسيم آن شوند، بلکه واجب است با صرف آن در حقوق مالی و واجبات بدنی که ميّت به آنها وصيّت کرده، به وصيّت او عمل کنند. بلکه اگر از طريق شرعی يا با اعتراف ورثه ثابت شود که ميّت به مردم بدهکار است و يا حقوق مالی مربوط به خداوند مانند خمس و زکات و کفّارات و يا مالی و بدنی مانند حج بر عهده اوست، باز هم بر آنان واجب است همه ديون او را از اصل ترکه بپردازند و سپس باقیمانده آن بين ورثه تقسيم شود، هرچند نسبت به آنها وصيّتی نکرده باشد. اجوبه الاستفتائات.
مسأله 264 ـ کسى که سال خمسى دارد اگر در وسط سال بمیرد باید مخارج او را تا موقع مرگش از منافع او کم کنند و خمس باقی مانده را بدهند.
سؤال 265 ـ اگر میّتى مدیون باشد و خمس نیز بدهکار باشد و ترکه، وافى به هر دو نباشد ورثه کدام را مقدّم کنند؟
جواب: هرگاه مالى که به آن خمس تعلّق گرفته موجود باشد باید خمس را مقدم بدارند و اگر آن مال موجود نیست احتیاط آن است که آن مال را میان هر دو طلبکار تقسیم کنند.
سؤال 266 ـ کسى که سال خمس او در پایان اسفندماه بوده اگر در نیمه اسفند فوت کند آیا بر وجوه باقیمانده وى که به عنوان ارث باقیمانده و مربوط به یازده ماه و نیم (5/11 ماه) ، سال قبل مى باشد خمس تعلق مى گیرد؟
جواب: به درآمد آن سال خمس تعلّق مى گیرد. خمس دستور مهمّ اسلامى
تقدم پرداخت بدهی بابت خمس میت بر سایر دیون
پرسش :اگر میّتى مدیون باشد و خمس نیز بدهکار باشد و ترکه، وافى به هر دو نباشد ورثه کدام را مقدّم کنند؟
پاسخ :هرگاه مالى که به آن خمس تعلّق گرفته موجود باشد باید خمس را مقدم بدارند و اگر آن مال موجود نیست احتیاط آن است که حق الناسرا بر حق اللهمقدم کنند . استفتائات آيت الله مكارم شيرازي.
مسأله ۲۳۰۴. اگر فرد منفعت و درآمدی بدست آورد و در بین سال بمیرد، مؤونه تا موقع مرگش از آن منفعت كسر شده و واجب است خمس درآمد باقیمانده بدون انتظار كامل شدن سال فوراً پرداخت شود و مخارج بعد فوت مانند هزینه كفن و دفن و مراسم ترحیم از درآمد باقیمانده قابل كسر نمی‌باشد. البته اگر میت از كسانی بوده كه عمداً خمس نمیداده و وصیّت به دادن خمس هم ننموده است، پرداخت خمس درآمد سال آخر او بر ورثه واجب نیست.
مسأله ۲۳۰۹. آنچه را كه انسان به ارث می‌برد، حتّی در صورتی كه سال بر آن بگذرد، با مراعات شروط ذیل خمس ندارد:
الف. ارثیه شرعی باشد و بر اساس قواعد معتبر در مبحث ارث به انسان برسد.
ب. فرد توقّع ارث بردن داشته باشد.[۶]
ج. به مالی که به ارث رسیده، در زمان زنده بودن فرد، خمس تعلّق نگرفته باشد.[۷]
د. میت، خمس بدهکار نباشد.[۸]
مسأله ۲۳۱۰. اگر مالی به فرد به ارث برسد و بداند آن مال خمس داشته و كسی كه این مال از او به ارث رسیده (میت) خمس آن را نداده، وارث مذکور باید خمس آن را بدهد و همچنین اگر در خود آن مال خمس نباشد و وارث بداند كسی كه آن مال از او به ارث رسیده، خمس بدهكار است، باید خمس را از مال او بدهد ولی در هر دو صورت، اگر كسی كه مال از او به ارث رسیده (میت) به دادن خمس عقیده نداشته یا عقیده داشته ولی عمداً یا از روی کوتاهی و سهل انگاری خمس نمیداده، لازم نیست وارث، خمس واجب بر او را بپردازد ولی اگر میت وصیتی به دادن خمسی که برعهده‌اش واجب بوده، داشته باشد، لازم است به وصیّت او عمل شود و در این صورت، باید تمامِ خمس وصیت شده را از اصل مال پرداخت نمایند؛ هرچند مقدار خمسی که باید پرداخت شود از ثلث (یک سوم) مالش بیشتر باشد.
مسأله ۲۳۱۱. اگر مالی به فردی به ارث برسد و بداند به آن مال خمس تعلّق گرفته امّا شک نماید كسی كه این مال از او به ارث رسیده (میت) خمس آن را داده یا نه، بنابر احتیاط واجب، لازم است خمس آن را بدهد مگر استثنایی باشد كه در مسأله قبل بیان شد و اگر نداند مالی که به ارث رسیده از مواردی است که خمس به آن تعلّق می‌گیرد یا از مواردی است که خمس ندارد – مثل مهریه – و یا این که نمی‌داند به مالی که در زمان زنده بودن فرد در امور شخصی و خانوادگی مصرف می‌شده خمس تعلّق گرفته یا نه – مثل اینکه نمی‌داند آن مال با عین درآمد سالگشت شده (درآمدی که خمس به آن تعلّق گرفته ولی خمسش پرداخت نشده است) خریداری شده یا با مال مخمّس – در این صورت‌ها پرداخت خمس بر وارث لازم نیست.توضیح المسائل جامع حضرت آيت الله سيستاني.
لينك كوتاه مطلب: https://hadana.ir/?p=25641
*- ضمنا شما می توانید از اینجا مشترک خبرنامه سایت شوید و جدید ترین مطالب را دریافت کنید.
كليد: خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميتخمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميت پس از مرگ پس از مردن خمس اموال ميت خمس اموال ميت خمس اموال ميتخمس اموال ميت خمس اموال ميت ارث و اموال ميّت[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
