وبگاه پاسخگویی به سوالات دینی هدانا

احكام و آداب عقيقه كردن

8

احكام و آداب عقيقه كردن

فهرست این نوشتار:

احكام و آداب عقيقه كردن

يكي از مستحبات و سنت هاي ديني عَقیقه كردن مي باشد. و منظور از آن قربانى کردن گوسفند و مانند آن براى فرزند مى باشد. بهتر آن است که در روز هفتم عَقیقه صورت پذيرد، و اگر تأخیر افتاد، تا زمان بلوغ فرزند، بر پدر سنّت است; ولى بعد از بلوغ تا آخر عمر بر خودش سنّت است که عقیقه اش را انجام دهد. از آثار مهم عقيقه كردن، دفع بلا است. در روايت آمده است:

امام صادق عليه السلام : كُلُّ مَولودٍ مُرتَهَنٌ بِالعَقيقَةِ . الكافي : ج 6 ص 24 ح 2 ،هر نوزادى در گرو عقيقه است .

عقيقه آداب، دعا و شرايطي دارد، براي مثال مكروه است كه پدر و مادر از گوشت عقيقه تناول كنند.  در ادامه 1- نظر مراجع 2- و از حليه المتقين علامه مجلسي 3- و از مفاتيح الجنان اين آداب و شرايط را گردآوري كرده ايم.

4- روايات پيرامون عقيقه كردن را نيز از «اينجا» مطالعه كنيد.

 

طبق نظر آيت الله مكارم شيرازي
طبق نظر آيت الله مكارم شيرازي

سؤال 768. منظور از عقیقه چیست؟ آیا عقیقه واجب است؟

جواب: عقیقه براى فرزند، بر کسى که قادر بر آن باشد، سنّت مؤکد است. و منظور از آن قربانى کردن گوسفند و مانند آن براى فرزند مى باشد.

سؤال 769. زمان عقیقه چه وقت است؟

جواب: بهتر آن است که در روز هفتم واقع شود، و اگر تأخیر افتاد، تا زمان بلوغ فرزند، بر پدر سنّت است; ولى بعد از بلوغ تا آخر عمر بر خودش سنّت است که عقیقه اش را انجام دهد.

سؤال 770. آیا عقیقه دعاى خاصى دارد؟

جواب: مرحوم «علاّمه مجلسى» دعایى به شرح زیر براى عقیقه نقل کرده است: «از امام صادق(علیه السلام) فرمود: که در وقت کشتن گوسفند عقیقه این دعا را بخوان»:

بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، اَللّهُمَّ عَقیقَه عَنْ فُلان لَحْمُها بِلَحْمِهِ، وَدَمُها بِدَمِهِ، وَ عَظْمُها بِعَظْمِهِ، اَللّهُمَّ اجْعَلْها وَِقاءً لاِلِ مُحَمَّد عَلَیهِ وَ آلِهِ السَّلامُ.(1)

و در حدیث دیگرى فرمود که این دعا را بخواند:

یا قَوْمِ اِنّى بَرىٌ مِمّاتُشْرِکونَ، اِنّى وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمواتِ وَالاَْرْضَ، حَنیفاً مُسْلِماً وَما اَنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ، اِنَّ صَلاتى وَنُسُکى وَمَحْیاىَ وَمَماتى للهِِ رَبِّ الْعالَمینَ، لا شَریک لَهُ، وَبِذلِک اُمِرْتُ، وَاَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ، اَللّهُمَّ مِنْکَ وَلَک، بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، وَاللهُ اَکبَرُ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد، وَتَقَبَّلْ مِنْ فُلانِ بْنِ فُلان.(2)

سؤال 771. آیا خواهر و برادر مى توانند از عقیقه همدیگر بخورند؟

جواب: مانعى ندارد.

سؤال 772. لطفاً در مورد نحوه استفاده از گوشت عقیقه به دو سؤال زیر پاسخ دهید:

الف) آیا مى توان گوشت عقیقه را به صورت خام تقسیم نمود؟

جواب: اشکالى ندارد.

ب) آیا مى توان گوشت عقیقه را به صورت کباب کوبیده درآورد و بین مردم تقسیم نمود.

جواب: مانعى ندارد هرچند در برخى روایات از آبگوشت نام برده شده است.

سؤال 773. آیا عقیقه براى میت نیز واجب است؟ آیا بچّه خردسال مى تواند از گوشت عقیقه تناول نماید؟

جواب: عقیقه مطلقاً واجب نیست، ولى استحباب دارد. و در مورد میت باید به قصد رجا انجام شود. و بهتر آن است که بچه خردسالى که عقیقه براى او مى شود از آن نخورد.

سؤال 774. آیا استخوان هاى عقیقه را نباید شکست و به آن نباید دندان زد و آن را نباید دفن کرد؟! و آیا پدر و مادر مى توانند از گوشت آن استفاده کنند؟

جواب: بهتر است پدر و مادر از گوشت آن نخورند و امّا دفن استخوان ها دلیل روشنى ندارد.

پاورقي:

1 . حلیة المتقین، ص 153 و 154: «به نام خدا و به یارى خدا، خدایا این عقیقه از طرف فلانى است (نام آن فرزند را بگوید) گوشتش به جاى گوشت او و خونش به خون او و استخوانش به استخوان او. خدایا قرارش ده نگهدار آل محمد(علیهم السلام)».
2 . حلیة المتقین، ص 153 و 154: «اى مردم من بیزارم از آنچه شما شریک خدا سازید من رو کنم به سوى کسى که آفرید آسمانها و زمین را یک دل در حال تسلیم و نیستم من از مشرکان همانا نماز و عبادتم و زندگى و مرگم از آن خدا پروردگار جهانیان است که شریک ندارد و به همین دستور دارم و از مسلمانانم خدایا از تو و براى توست به نام خدا و به یارى خدا و خدا بزرگ تر است خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بپذیر از فلانى پسر فلانى و به جاى فلان بن فلان نام فرزند و پدرش را ببرد، آنگاه آن را ذبح کند».

*-  احکام خانواده در پرتو فقه اسلامى،عقيقه، آيت الله مكارم شيرازي.

قربانی در عقیقه به کمتر از گوسفند

پرسش :آیا در عقیقه مى‏توان کمتر از گوسفند قربانى کرد؟
پاسخ :در عقیقه کمتر از گوسفند نمى‏توان قربانى کرد. استفتائات آيت الله مكارم شيرازي.

 

مطابق نظر آيت الله سيستاني
مطابق نظر آيت الله سيستاني

پرسش: آیا عقیقه واجب است؟
لطفا شرایط و احکام عقیقه را بیان کنید .

پاسخ:

۱ـ عقیقه کردن از فرزند پسر یا دختر مستحب است.
۲ـ مستحب است که عقیقه در روز هفتم تولد انجام شود.
۳ـ اگر عقیقه نشود استحباب آن ساقط نمی گردد و فرزند می تواند بعد از بلوغ خود را عقیقه کند.
۴ـ انجام عقیقه از طرف میت اشکال ندارد.
۵ـ عقیقه باید شتر یا گاو یا گوسفند یا بز باشد، و پرداخت قیمت آن به فقیر کفایت نمی کند.
۶ـ قربانی مستحبی عید قربان از عقیقه کفایت می کند.
۷ـ مستحب است عقیقه چاق باشد.
۸ـ سزاوار است گوشت عقیقه بدون شکستن استخوانها بریده شود.
۹ـ مستحب است یک چهارم عقیقه به قابله (ماما) داده شود به طوری که شامل ران و پای حیوان باشد.
۱۰ـ عقیقه را می توان به طور خام و پخته تقسیم کرد.
۱۱ـ مستحب است عقیقه پخته شده را به تعدادی از مؤمنین اطعام کند و بهتر آن است که ده نفر یا بیشتر باشند که از آن بخورند و برای فرزند دعا کنند.
۱۲ـ مکروه است پدر و هرکسی که نان خور او باشد (مخصوصا مادر) عقیقه را بخورد.
۱۳ـ هر عقیقه فقط از یک نفر حساب می شود.
۱۴ـ روایت شده که هنگام ذبح عقیقه این دعا را بخواند: (بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ عَقِیقَةٌ عَنْ فُلَانٍ ـ به جای لفظ فلان نام شخص را می گوید ـ لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْها وِقَاءً لآِلِ مُحَمَّدٍ علیه و آله السلام).

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.

پرسش: آیا عقیقه واجب است؟

پاسخ: واجب نیست ولی مستحب است.
 

۲پرسش: آیا والدین می توانند از گوشت عقیقه فرزندانشان بخورند ؟

پاسخ: جائز است ولی مکروه بخصوص برای مادر .
 

۳پرسش: آیا عقیقه ملک بچه است یا برای مادر است ؟

پاسخ: ملک بچه نیست ولی برای او ذبح می شود .
 

۴پرسش: پدر به چه نحوی باید برای فرزندش گوسفند عقیقه نماید ؟

پاسخ: همین که گوسفند را به نیت عقیقه برای فرزند ذبح کند کافی است و مستحباتی برای آن ذکر شده است که در بعضی از کتب و رساله های عملیه مذکور است .
 

۵پرسش: آیا زن می تواند از خرجی خانه برای عقیقه خود استفاده کند؟

پاسخ: تابع رضایت شوهر است. استفتائات آيت الله سيستاني.


حلية المتقين(علامه مجلسي)

عقيقه

(مقدّمه:) عقيقه براى فرزند مستحبّ مؤكّد است، البتّه براى كسانى كه قادر بر آن باشند وبعضى از علما آن را واجب مى‌دانند وبهتر آن است كه در هفتمين روز تولّد فرزند انجام شود واگر انجام نشود تا زمان بلوغ فرزند بر پدر وبعد از بلوغ تا آخر عمر بر خودش مستحبّ است.

اهمّيّت عقيقه

در احاديث معتبر فراوانى آمده است كه: عقيقه بر كسى كه صاحب فرزندى شود واجب است (ولى حق آن است كه جزءِ مستحبّات مؤكّد است).
 

 فلسفه وزمان عقيقه

1. در احاديث بسيارى آمده است كه فرزند در گرو ورهن عقيقه است.[2]  يعنى اگر عقيقه نشود در معرض انواع بلاها خواهد بود.
2. در حديثى معتبر از امام صادق علیه السلام مى‌خوانيم كه فرمود: «هرگاه پسر يا دخترى متولّد شد روز هفتم برايش گوسفند يا شترى عقيقه كن وهمان روز برايش نام (نيكى) انتخاب بنما وموهاى سرش را بتراش وبه وزن موهايش طلا يا نقره صدقه بده».[3] 
3. حضرت رضا علیه السلام فرمود: «پيامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله در روز ولادت امام حسن و امام حسين علیهم السلام در گوش آنان اذان گفت و حضرت فاطمه سلام الله علیها در روز هفتم ولادت آن بزرگواران برايشان عقيقه كرد و ران گوسفند را به همراه يك اشرفى به قابله داد».[4] 
 

عقيقه براى بزرگسالان

در روايتى معتبر آمده است كه عمر بن يزيد مى‌گويد: خدمت امام صادق علیه السلام عرض كردم: نمى‌دانم پدرم برايم عقيقه كرده است يا نه، (چه كنم؟) امام فرمود : «عقيقه كن». سپس عمر بن يزيد در پيرى براى خود عقيقه كرد.[5] 
 

صدقه يا قربانى به جاى عقيقه

1. در حديثى آمده است كه كسى از امام صادق علیه السلام پرسيد: گوسفندى براى عقيقه نيافتم آيا مى‌توانم قيمتش را صدقه دهم؟ امام علیه السلام فرمود: «كفايت نمى‌كند، جست‌وجو كن تا گوسفندى بيابى، زيرا خداوند دوست دارد گوسفندى قربانى واطعام داده شود».[6] 
 2. در روايتى مى‌خوانيم كه امام صادق علیه السلام فرمود: «عقيقه براى كسانى كه غنى هستند لازم است وكسى كه فقير باشد هرگاه توانايى يافت انجام مى‌دهد واگر توانايى نيافت چيزى بر او نيست. واگر عقيقه نكرد تا زمانى كه قربانى براى او كنند همان قربانى براى او كافى است».[7] 

 
 عقيقه كودك هفت روزه

1. در حديثى آمده است كه از امام صادق علیه السلام پرسيدند: آيا فرزندى كه روز هفتم مى‌ميرد عقيقه دارد؟ فرمود: «چنانچه قبل از ظهر بميرد عقيقه ندارد واگر بعد از ظهر از دنيا برود عقيقه دارد».[8] 

 
شرايط عقيقه

عقيقه اگر شتر باشد بايد پنج ساله يا بيشتر واگر بز باشد يك ساله يا بيشتر واگر گوسفند باشد حدّاقل شش ماهه يا بيشتر واگر هفت ماه تمام باشد بهتر است ومى‌بايست بيضه‌اش را نكشيده بلكه نكوبيده باشند. و مغز شاخش شكسته نباشد وگوشش را نبريده باشند وكور وزياد لاغر نباشد ولنگ نباشد به حدّى كه راه رفتن برايش مشكل باشد.
(ولى) در حديثى معتبر آمده است كه امام صادق علیه السلام فرمود:

«عقيقه همچون قربانى نيست وشرايط آن را ندارد، بنابراين هر گوسفندى باشد كفايت مى‌كند[9] ،  زيرا هدف گوشت آن است هر چند اگر چاق‌تر باشد بهتر است». (واين نشان مى‌دهد كه بيان اوّل به جنبه‌هاى مستحبّى نظر دارد).[10] 
 
 

دعاى هنگام ذبح گوسفند

1. در حديثى معتبر آمده است كه امام صادق علیه السلام فرمود:

«به هنگام ذبح گوسفند اين دعا را بخوانيد:

بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، اَللّهُمَّ عَقيقَةٌ عَنْ فُلانٍ (به جاى فلان، نام كسى را بگويد كه برايش عقيقه مى‌كنند) لَحْمُها بِلَحْمِهِ وَدَمُها بِدَمِهِ وَعَظْمُها بِعَظْمِهِ اَللّهُمَّ اجْعَلْها وِقاءَ آلِ مُحَمَّدٍ».[11] 

2. در حديثى ديگر آمده است كه خواندن اين دعا را سفارش فرمود:

«بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَالْحَمْدُ للهِِ وَاللهُ اَكْبَرُ، ايمانآ بِاللهِ، وَثَناءً عَلى رَسُولِ اللهِ، وَالْعِصْمَةُ لاِمْرِهِ، والشُّكْرُ لِرِزْقِهِ، وَالْمَعْرِفَةُ بِفَضْلِهِ عَلَيْنا اَهْلَ الْبَيْتِ».[12] 

سپس اگر فرزند پسر باشد بگويد:

«اَللّهُمَّ اِنَّکَ وَهَبْتَ لَنا ذَكَرآ وَاَنْتَ اَعْلَمُ بِما وَهَبْتَ وَمِنْکَ ما اَعْطَيْتَ وَكُلُّ ما صَنَعْنا فَتَقَبَّلْهُ مِنّا عَلى سُنَّتِکَ وَسُنَّةِ نَبِيِّکَ وَرَسُولِکَ صلی الله علیه و آله وَاخْسَأْ عَنَّا الشَّيْطانَ الرَّجيمِ لَکَ سَفَكْتُ الدِّماءَ لا شَريکَ لَکَ وَالْحَمْدُ للهِِ رَبِّ الْعالَمينَ. اَللّهُمَّ لَحْمُها بِلَحْمِهِ وَدَمُها بِدَمَهِ وَعَظْمُها بِعَظْمِهِ وَشَعْرُها بِشَعْرِهِ وَجِلْدُها بِجِلْدِهِ اَللّهُمَّ اجْعَلْها وِقاءً لِفُلانِ بْنِ فُلانٍ

وبه جاى فلان بن فلان نام كسى كه برايش عقيقه شده وپدرش را ببرد».[13] 

3. در روايت معتبر ديگرى آمده است كه امام صادق علیه السلام اين دعا را به هنگام ذبح كردن عقيقه سفارش كرد:

«يَا قَوْمِ اِنِّى بَرِىءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ اِنِّى وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذِى فَطَرَ السَّمَـوَاتِ وَالاَْرْضَ حَنِيفًا مُسْلِمًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ[14]  إِنَّ صَلاَتِى وَنُسُكِى وَمَحْيَاىَ وَمَمَاتِى لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ لاَ شَرِيکَ لَهُ وَبِذلِکَ أُمِرْتُ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِينَ[15]  اَللّهُمَّ مِنْکَ وَلَکَ، بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَاللهُ اَكْبَرُ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَتَقَبَّلْ مِنْ فُلانٍ .وبه جاى فلان، نام فرزند را ببرد سپس گوسفند را سر ببرد».[16] 

 

 

حكم ماليدن خون عقيقه بر نوزاد وهديه دادن به قابله

1. در احاديث بسيار از ماليدن خون عقيقه بر سر نوزاد نهى شده واين كار از خرافات جاهليّت شمرده شده است.[17] 
 2. از امام صادق علیه السلام روايت شده است كه فرمود:

«يك‌چهارم گوسفند عقيقه را به قابله بدهيد واگر زايمان بدون قابله صورت گرفته، آن را به مادر نوزاد دهيد تا به هر كه بخواهد بدهد ولااقل ده فقير مسلمان را با آن اطعام كنيد وهر چه زيادتر باشد بهتر است. وخود مادر از آن نخورَد».[18] 

 3. در روايت ديگرى آمده است كه يك‌سوم گوسفند را به قابله بدهند.[19] 
 

آداب طبخ كردن وخوردن عقيقه

مستحبّ است كه استخوان‌ها را نشكنند بلكه از بندها جدا سازند[20] ، چنانكه مستحبّ است آن را نپخته وخام تقسيم نكنند وحدّاقل با آب ونمك بپزند.[21]
بلكه اين روش احتمالاً روش خوبى باشد واگر خام هم صدقه دهند خوب است ولازم نيست كسانى را كه براى خوردن عقيقه دعوت مى‌كنند فقير باشند، هر چند بهتر است صالحان وفقيران دعوت شوند. ومشهور آن است كه اوّل سر نوزاد را بتراشند سپس براى او عقيقه كنند.[22] 

 چه كسانى از گوشت عقيقه نخورند؟

مستحبّ است پدر و مادر از گوشت عقيقه نخورند. و نيز بهتر است از غذايى كه با گوشت عقيقه پخته شده نخورند و خوردن مادر كراهتش بيشتر است وبهتر آنكه عيال و نانخور پدر و مادر نيز كه در خانه ايشان هستند از آن گوشت و طعام نخورند.[23] 

 
تراشيدن موى سر نوزاد

1. در حديثى آمده است كه: «عقيقه كردن وتراشيدن موى سر وصدقه دادن طلا يا نقره هموزن آن، همه در يك زمان ومكان باشد».[24] 
 2. در مورد تراشيدن سر مستحبّ است كه همه سر را بتراشند وزلف وكاكل نگذارند.[25] 
 3. در روايتى آمده است كه مستحبّ است پس از تراشيدن سر نوزاد، بر سرش زعفران بمالند.[26]

  • [1] . كافى، ج 6، ح 1؛ مكارم الأخلاق، ص 226.
  • [2] . كافى، ج 6، ص 24، ح 2 وص 25، ح 4؛ مكارم الأخلاق، ص 226.
  • [3] . كافى، ج 6، ص 28، ح 7.
  • [4] . عيون اخبار الرضا 7، ج2، ص 46، ح 170.
  • [5] . كافى، ج 6، ص 25، ح 3؛ تهذيب، ج 7، ص 508، ح 719.
  • [6] . كافى، ج 6، ص 25، ح 6 و8؛ تهذيب، ج 7، ص 508، ح 720.
  • [7] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 3، ص 312، ح 1517؛ مكارم الأخلاق، ص 226.
  • [8] . كافى، ج 6، ص 39، ح 1؛ كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 3، ص 314، ح 1525.
  • [9] . كافى، ج 6، ص 29، باب أنّ العقيقة ليست بمنزلة الاُضحية، ح 1.
  • [10] . همان، ح 2.
  • [11] . ترجمه: «به نام خدا وبه ذات (پاك) خدا (آغاز مى‌كنم.) بار خدايا اين عقيقه از طرف فلانى است، گوشتش رادر برابر گوشت او وخونش را در برابر خون او واستخوانش را در برابر استخوان او (حفظ كن) بار خدايا، آن رامايه حفظ خاندان پيامبر اسلام 9 قرار ده». كافى، ج 6، ص 30، باب القول على العقيقة، ح 1.
  • [12] . ترجمه: «به نام خدا وبه ذات (پاك) خدا (آغاز مى‌كنم.) وحمد وثنا مخصوص خداست وخداوند بزرگ‌تر ازآن است كه به وصف آيد (اين عقيقه را همراه با) ايمان به خدا وستايش بر رسول خدا وگردن نهادن به فرماناو وسپاس براى روزى دادن او وشناختن فضل خداوند بر ما اهل بيت (انجام مى‌دهم)». كافى، ج 6، ص 30،باب القول على العقيقة، ح 2؛ تهذيب، ج 7، ص 511، ح 730.
  • [13] . ترجمه: «بار خدايا، تو پسرى به ما دادى در حالى كه تو داناترى به آنچه داده‌اى واين بخشش از جانب تواست وآنچه را كه ما انجام داده‌ايم بر سنّت تو وپيامبر تو است از ما بپذير وشيطان رانده شده را از ما دور كن،از براى (فرمان) تو عقيقه كردم، تو شريكى ندارى وحمد وثنا مخصوص خداوندى است كه پروردگارجهانيان است. بار خدايا، گوشتش را در برابر گوشت او وخونش را در برابر خون او واستخوانش را در برابراستخوان او ومويش را در مقابل موى او وپوستش را در برابر پوست او (حفظ كن). پروردگارا، اين عقيقه رامايه حفظ وسلامتى فلان كس فرزند فلان كس قرار بده».
  • [14] . ترجمه: «اى قوم، من از شريكانى كه شما (براى خدا) مى‌سازيد بيزارم. من روى خود را به سوى كسى كردمكه آسمان‌ها وزمين را آفريده، من در ايمان خود خالصم واز مشركان نيستم». سوره انعام، آيات 78 و79.
  • [15] . ترجمه: «نماز وتمام عبادات من وزندگى ومرگ من، همه براى خداوند پروردگار جهانيان است. همتايىبراى او نيست ؛ وبه همين مأمور شده‌ام ؛ ومن نخستين مسلمانم». سوره انعام، آيات 162 و163.
  • [16] . ترجمه: «بار خدايا، از تو وبراى تو است، به نام خدا و به ذات (پاك) خدا (آغاز مى‌كنم) و خدا بزرگ‌تر از آناست كه وصف شود. بار خدايا، بر محمّد وآل محمّد درود فرست واز فلانى بپذير». كافى، ج 6، ص 31، ح 4؛مكارم الأخلاق، ص227.
  • [17] . كافى، ج 6، ص 33، ح 2 و3؛ عيون اخبار الرّضا 7، ج 2، ص 25، ح 5.
  • [18] . كافى، ج 6، ص 28، ح 9؛ تهذيب، ج 7، ص 510، ح 727.
  • [19] . كافى، ج 6، ص 32، ح 2.
  • [20] . همان، ص 29، ح 11.
  • [21] . وسائل الشيعه، ج 15، ابواب احكام الأولاد، باب 44، ح 16.
  • [22] . وسائل الشيعه، ج 15، ابواب احكام الأولاد، باب 44، ح 4.
  • [23] . وسائل الشيعه، ج 15، ابواب احكام الأولاد، باب 47، ح 1 و2 و3.
  • [24] . كافى، ج 6، ص 27، ح 2.
  • [25] . كافى، ج 6، ص 40، باب كراهية القنازع، ح 1 و2؛ تهذيب، ج 7، ص 515، ح 746.
  • [26] . مكارم الأخلاق، ص 228.
  •  *- حلية المتقين(علامه مجلسي) > عقيقه كردن و سر تراشيدن نوزاد وآداب آن. تصحيح حجت الاسلام عليان نژادي، با مقدمه آيت الله مكارم شيرازي.

آداب عقيقه در مفاتيح الجنان شيخ عباس قمي

علاّمه مجلسى در حلية المتّقين فرموده: بدان كه عقيقه فرزند مستحب موكّد است، براى كسیكه قادر بر آن باشد، و بعضى از علما واجب میدانند، و بهتر است روز هفتم واقع شود، و اگر تا بلوغ طفل تأخير كند بر پدر مستحبّ است، و پس از بلوغ تا آخر عمر بر خودش مستحبّ است.
و در احاديث معتبر بسيارى وارد شده: عقيقه بر كسیكه داراى فرزند شود واجب است.
و در احاديث بسيارى نقل شده: هر فرزندى در گرو عقيقه است، يعنى اگر انجام نگيرد، در معرض مردن و انواع بلاهاست.
از حضرت صادق عليه السّلام نقل شده: عقيقه بر كسیكه توانگر باشد لازم است، و كسیكه تهیدست است پس از توانگرى انجام دهد، اگر هم توانگر نشد بر او تكليفى نيست و اگر براى او عقيقه نكنند، تا زمانى براى او قربانى كنند، قربانى از عقيقه كفايت میكند.
در حديث ديگرى نقل شده: از آن حضرت پرسيدند: ما براى عقيقه دنبال گوسفند رفتيم ولى نيافتيم، چه میفرماييد قيمتش را تصّدق كنيم؟ فرمود: طلب كنيد تا بيابيد.
خدا خوراندن طعام و ريختن خون را دوست دارد.
در حديث ديگرى آمده: پرسيدند آيا فرزندى كه در روز هفتم بميرد، میبايد عقيقه‏اش كرد؟ فرمود: اگر پيش از ظهر بميرد عقيقه ندارد، و اگر بعد از ظهر بميرد عقيقه كنند.
در حديق معتبرى از عمر بن يزيد نقل شده: خدمت آن حضرت عرض كرد:

نمیدانم پدرم براى من عقيقه‏ كرده يا نه؟

فرمود: عقيقه كن.

پس او در پيرى عقيقه كرد.
در حديث حسن از آن حضرت نقل شده: فرزند را در روز هفتم ولادت‏ نام میگذارند و عقيقه میكنند، و سر میتراشند، و موى سرش را با نقره وزن میكنند، و آن نقره را تصدق میدهند، و پاى و ران عقيقه را براى قابله‏اى كه در زايمان زن كمك كرده میفرستند.
و باقى را به مردم اطعام میكنند و تصدّق میدهند.
در حديث موثّق ديگرى فرمود: هرگاه پسرى يا دخترى براى تو متولّد شود، در روز هفتم گوسفندى يا شترى عقيقه میكنى، و او را نامگذاری كن، و سرش را در روز هفتم بتراش، و به سنگينى موى سرش طلا يا نقره تصّدق بده.
در حديث ديگرى وارد شده: ربع گوسفند را به قابله‏ میدهد، و اگر بیقابله زايمان كرده آن را به مادر میدهد، كه به هركه خواست ببخشد، و دست‏كم به ده مسلمان بخوراند، و هرچه زيادتر باشد بهتر است، و خود از گوشت عقيقه نخورد، و اگر قابله زنى يهودى باشد قيمت ربع گوشت گوسفند را به او بدهد.
و در روايت‏ ديگرى وارد شده: به قابله ثلث گوسفند را میدهند، و مشهور ميان علما آن است كه بايد عقيقه شتر يا گوسفند يا بز باشد.
از حضرت‏ باقر عليه السّلام نقل شده: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در روز ولادت در گوش حسنين عليهما السّلام اذان گفتند و حضرت فاطمه عليها السّلام روز هفتم براى آنان‏ عقيقه كرد، و پاى گوسفند را با يك اشرفى به قابله دادند.
عقيقه اگر شتر باشد بايد پنج ساله يا در شش يا بيشتر باشد، و اگر بز يك سال‏ يا در دو يا بيشتر، و اگر گوسفند باشد دست‏كم شش‏ماهه يا در هفت ماه باشد، و اگر هفت ماه تمام باشد بهتر است، و بايد بيضه‏اش را نكشيده باشند، و نيز بهتر آن است كه آن را نكوبيده باشند، و بايد مغز شاخش شكسته، و گوشش بريده، و زياد لاغر، و كور و بسيار لنگ كه‏ راه رفتن برايش دشوار باشد، نباشد.
اما در حديث معتبرى از حضرت صادق عليه السّلام نقل شده: عقيقه از باب قربانى نيست، هر گوسفندى كه باشد خوب است.
هدف گوشت است هرچه فربه‏تر باشد بهتر است.
و مشهور ميان علما آن است كه مستحب است عقيقه‏ پسر نر باشد، و عقيقه دختر ماده، و گمان فقير اين است كه براى هر دو موافق بسيارى از احاديث معتبر گوسفند نر بهتر است و برای هر دو گوسفند ماده هم خوب است.
و مستحبّ است پدرومادر از گوشت عقيقه نخورند، بلكه بهتر آن است، از طعامى كه در آن پخته‏ باشند نيز نخورند، و خوردن مادر كراهتش بيشتر است.
و بهتر اين است كه عيال پدر و مادر هم كه در خانه ايشان میباشند، از آن‏ گوشت طعام نخورند، و مستحبّ است بپزند، و خام تصّدق نكنند، و كمترينش آن است كه با آب نمك بپزند، بلكه احتمال دارد اين‏ گونه پختن بهتر باشد، و اگر خام هم تصدّق كنند خوب است، و اگر حيوان عقيقه پيدا نشود، تصدّق قيمتش فايده‏اى ندارد، بلكه بايد صبر كنند تا پيدا شود، و شرط نيست جماعتى كه به خوردن عقيقه حاضر میشوند فقير باشند، اما خوراندن به صالحان و فقرا بهتر است، انتهى.
فقير گويد: مشهور كراهت شكستن استخواهنهاى عقيقه است، و روايت:يُكْسَرُ عَظْمُها وَ يُقْطَعُ لَحْمُها وَ تَصْنَعُ بِها بَعْدَ الذِّبْحِ ما شِئْتَاستخوانش شكسته شود، و گوشتش بريده گردد، و پس از ذبح آنچه خواهى انجام میدهى.
منافات با كراهت ندارد.
صاحب جواهر فرموده: اما آنچه بين مردم عراق مشهور شده كه پيچيدن استخوانهاى آن، در پارچه‏اى سپيد و دفن كردن آن‏ مستحبّ است نصّى بر آن نيافتم، و اللّه العالم.

*-منبع : مفاتيح الجنان ترجمه استاد انصاريان erfan.ir.

حتما بخوانيد

  1. ویژه نامه آداب و اعمال اسلامی

  2. باطل كردن سحر و اثر چشم زخم
  3. پژوهشي پيرامون قمر در عقرب
  4. ختم ومن يتق الله براي روزي مادي و معنوي
  5. احكام ورود حائض به حرم امام و امامزاده
  6. ختم سوره واقعه در روز دوشنبه اول ماه
  7. نزديكي در آخر پريودي
  8. دستور العملي براي حل مشكلات جوانان (آيت الله بهجت)
  9. ذکر یونسیه و دستور آیت الله ملکی تبریزی


كليد: احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن  احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن  احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن  احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن  احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن  احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن احكام و آداب عقيقه كردن   عقیقه و احکام و شرایط آن چیست مراد از عقیقه چیست  دعای هنگام عقیقه  حکم عقیقه  حکم عقیقه  عقیقه کردن گوسفند چگونه است؟ شرایط و احکام عقیقه در اسلام فرزندان خود را با عقیقه بیمه کنید عقیقه کردن گوسفند برای خودم چگونه است رسم عقيقه كردن چیست؟ «عقيقه» و شرايط آن از زبان آيت‌الله مكارم احکام و مسائل عقیقه  مجموعه احادیث عقیقه کردن برای کودک آداب و شرائط عقیقه و قربانی برای نوزاد  احکام فقهی عقيقه برای فرزند احکام و آداب عقیقه چه کسانی نباید از گوشت عقیقه بخورند  عقیقه و احکام و شرایط آن چیست رسم عقيقه كردن چیست ؟ دعای عقیقه چه کسانی نباید از گوشت عقیقه بخورند دفن استخوان عقیقه عقیقه برای بیمار عقیقه برای مرده احکام عقیقه مکارم شیرازی عقیقه کودک دعای عقیقه در مفاتیح

نظر مخاطبان درباره این مطلب:

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط سایت هدانا منتشر خواهد شد.

با توجه به حجم سوالات، به سوالات تکراری پاسخ داده نمی شود لطفا در سایت «سرچ» کنید.

8 نظرات
  1. اکبر می گوید

    اگر فرزندان به سن بلوغ رسیده باشند و توان مالی برای عقیقه نداشته باشند، پدر نیتواند برایشان عقیقه کند؟

    1. حجت الاسلام مهدی طاها می گوید

      سلام علیکم
      عقیقه مستحب است اگر نمی تواند پدر قربانی کند. اشکالی ندارد.
      وفقکم الله لکل الخیر

  2. نظری می گوید

    سلام علیکم
    آیا خود شخص میتواند از گوشت حیوانی که برای او عقیقه شده است بخورد؟

    1. حجت الاسلام مهدی طاها می گوید

      سلام علیکم
      خوردن گوشت عقيقه براي چند نفر کراهت دارد (بنابراحتياط ): 1- کسي که عقيقه مي کند 2-کسي که عقيقه براي او است 3- نان خورهاي آن ها.

      وفقکم الله لکل الخیر

  3. رضا می گوید

    سلام آیا میتوان کسی را که عقیقه کرده‌ایم عقیقه اش را باطل کنیم؟

    1. حجت الاسلام مهدی طاها می گوید

      سلام علیکم
      خیر
      وفقکم الله لکل الخیر

  4. امید می گوید

    سلام علیکم
    خانمی متاهل شده و در بچه گی عقیقه نشده.حالا عقیقه ش به عهده ی کیست ؟؟
    مقلد امام خامنه ای حفظه الله

    1. حجت الاسلام مهدی طاها می گوید

      سلام علیکم
      عقیقه کردن واجب نیست ولی بسیار سفارش شده و مستحب است.
      الان خود خانم، یا خانواده اش می توانند به نیت او عقیقه کنند، مانعی نیست.
      وفقکم الله لکل الخیر