اجماع يعنى چه؟

 

اجماع يعنى چه؟ ديدگاه علماى شيعه در اين مورد چيست؟

از نظر علماى شيعه اجماع از آن نظر حجت است كه اگر عموم مسلمين در يك مسئله وحدت نظر داشته باشند دليل بر اين است كه اين نظر را از ناحيه شارع اسلام تلقى كرده اند. امكان ندارد كه مسلمين در يك مسئله اى از پيش خود وحدت نظر پيدا كنند. عليهذا آن اجماعى حجت است كه كاشف از قول پيامبر يا امام باشد.

مثلاً اگر معلوم گردد كه در يك مسئله اى همه مسلمانان عصر پيغمبر بلااستثناء يك نوع نظر داشته اند و يك نوع عمل كرده اند دليل بر اين است كه از پيغمبر اكرم تلقى كرده اند. و يا اگر همه اصحاب يكى از ائمه اطهار كه جز از ائمه دستور نمى گرفته اند در يك مسئله اى وحدت نظر داشته باشند دليل بر اين است كه از مكتب امام خود آن را فراگرفته اند. عليهذا از نظر شيعه اجماعى حجت است كه مستند به قول پيغمبر يا امام باشد و از اين، دو نتيجه گرفته مى‏شود:

الف. از نظر شيعه تنها اجماع علماى معاصر پيغمبر يا امام حجت است. پس اگر در زمان ما همه علماى اسلام بدون استثناء بر يك مسئله اجماع نمايند به هيچ وجه براى علماى زمان بعد حجت نيست.

ب. از نظر شيعه اجماع اصالت ندارد يعنى حجيت اجماع از آن نظر نيست كه اجماع و اتفاق آراء است، بلكه از آن نظر است كه كاشف قول پيغمبر يا امام است.

مجموعه آثار شهيد مطهرى ج 20 كليات علوم اسلامى (اصول فقه).