اثر «مهربانی و محبت» در دریافت تقدیرات شب قدر

تجلی اسم «رحمان» در انسان، او را همانند خدای رحمان، مهربان می سازد. کسی که رحمان است، خشونتی در اعمال او وجود ندارد. عبادتهای شب قدر زمانی اثرگذار است که ما توانسته باشیم اسم رحمان خداوند را دریافت کنیم. با دریافت این اسم، اسمهای دیگر نیز خود به خود در ما متجلی می شوند و راه را برای دریافت تقدیرات خوب باز می کنند.
شب های قدر شبهای اندازه است. انسان موجودی مختار است؛ قدر خود را باید خودش رقم زده و قیمتها را دست امام زمان (علیه السلام) بدهد. موفقیت انسان در این سه شب خیلی مهم است، زیرا تقدیرات یک سال آینده­ در مورد همه اتفاقات، روزی های مادی و معنوی او تعیین می گردد.

در نظام نزول اسماء الهی، اسم «هو» اول است، «الله» دوم، و بعد از آن اسم «رحمن» است که به اندازه الله عظمت دارد. هر کس می خواهد در مقام معنویت و انسانیت، چه در مسائل دنیایی و چه در مسائل آخرتی موفق شود،  باید اسم رحمن را در خود متجلی کند. میزان تجلی اسم رحمن در انسان، ضامن تمام پیروزی های دنیایی و آخرتی او است. از طرفی انسان هر چقدر مهربانتر شود، زمینه مناسبتری برای دریافت سایر اسما الهی که در دعای جوشن کبیر آمده است را پیدا می کند. اما اگر کسی رحمن نباشد، غفور هم نیست، ستار و جواد و کریم هم نیست.

توصیه زیادی در آموزه ­های دینی به رفع تندی ها، خشونت ها، هاری های وجود انسان، عصبانیت ها، حسادت ها، بدبینی ها و بداخلاقی ها شده است. هر چقدر این رذایل را در درون خودتان کم کنید، به همان اندازه به الله نزدیکتر می شوید. آوارگی، طردشدگی و تنهایی امام زمان (علیه السلام) که بیش از 1180 سال طول کشیده، حاصل همین بی رحمی های ما است.

ما با خداوند هم خشن هستیم. در دعای افتتاح می خوانیم: « وَ تَتَحَبَّبُ إِلَیَّ فَأَتَبَغَّضُ إِلَیْكَ وَ تَتَوَدَّدُ إِلَیَّ فَلا أَقْبَلُ مِنْكَ = و تو با من دوستى مى کنى و من با تو دشمنى می كنم؛ به من محبّت مى نمایی و من از تو نمى پذیرم».

آدمها در تمام مشکلات و گرفتاری های زندگی، اول با خدا درگیر می شوند و اول با او قهر می کنند. این خشونت است. این که شما شبهای قدر، چقدر دعا می کنید؛ گریه می کنید؛ ذکر می گویید؛ یا اینکه بعداً حج و کربلا می روید، مهم نیست. مهم این است که این حج، کربلا، هیئت، جلسات و عبادات در شما اثر بگذارد و منجر به مهربانی شود و تندی و خشونت را از وجود شما پاک کند.

کسی که در خرید و فروش خشن است و سر دیگران کلاه می گذارد و گرانفروشی و کم فروشی و بد فروشی می کند، از اسم رحمان به دود است. خشونت در خانواده، حاصل نبودن اسم رحمان در افراد خانواده است. مثالهای این خشونت، تندخویی، سخت گیری، بدرفتاری، حساسیت، زودرنجی، با اعضای خانواده می باشد که دائماً برای انسان جهنم تولید می کند.

کسی که می خواهد به معنای حقیقی رشد کند، باید بتواند مشکلات 30 سال 40 سال و 50 سال راه اشتباه را جبران کند. باید بتواند ره صد ساله را یک شبه برود. باید بتواند زمینه ­های لازم برای دریافت اسم های الهی، خیر، رحمت و برکت را در وجود خود باز کند و این امکان پذیر نیست مگر با مهربان شدن و رحیم بودن.

ما با یک خدای خیلی مهربان طرف هستیم. در روایت داریم که پیامبر(صلی الله علیه و آله) به خداوند عرض کرد، خداوندا! روز قیامت غیر از من و خودت به کس دیگری اجازه نده که هنگام محاسبه امت من و مسلمانها حاضر باشند. خداوند فرمود: «أحاسِبُهُم وَحدی= خودم تنها به حساب شان رسیدگی می کنم». یعنی من از تو مهربانترم، حتی به خود تو هم اجازه نمی دهم حضور داشته باشی که بندگانم جلوی تو شرمنده و خجالت زده شوند. این خدای مهربان ما است.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «وَ الذّی نَفسی بِیَدِهِ لا یَدخُلُ الجَنَّۀ إلاّ رَحیما= قسم به کسی که جان من در دست اوست، وارد بهشت نمی شود، مگر آدم رحیم». اصحاب خوشحال شدند و گفتند: «قُلنا کُلُّنا رَحیم= همه ما رحیم هستیم». حضرت فرمود:«لا حَتّی تَرحَمَ العامَۀ= شما باید همه را دوست داشته باشید». یعنی باید رحمت تان نسبت به همه و عام باشد. یعنی حتماً باید بر سر عنوان نامه اعمال شما نوشته شده باشد: «رحیم». یعنی اگر رحم نداشته باشید، حتی اعمال خوبتان در شما خشونت ایجاد می کند. خیلی وقتها آدم با حج رفتن، نماز خواندن، دعا خواندن، جبهه رفتن و خدمت کردن به مردم، روز به روز روحیه اش خشن تر می شود. چرا؟ چون مبنای این عبادت ها فاقد رحمت و رحیمیت بوده است.

باید عبادت ها در ما رحمت، مهربانی، نرمی و انعطاف ایجاد کند. خدا رحمت کند آیت الله بهجت را که فرمود: « من اگر برای مسلمانان و شیعیان دعا نکنم، برای چینی ها دعا می کنم». یعنی هم برای مسلمان و هم برای غیر مسلمان دعا می کند.

کسی که این شبها ناراحت نوامیس مسلمانها در غزه، عراق، افغانستان و … نیست و وضعیت مسلمانها و غیر مسلمانها‌ در آفریقا برایش مهم نیست، انسانی که خواب راحت دارد و دغدغه امام زمان، اصحاب و فرزندان امام زمان را ندارد، این شخص نمی تواند رحیم و رحمن باشد و در نتیجه از بهشت دور است.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «مَن أصبَحَ وَ لَم یَهتَمَّ بِأمُورِ المُسلِمین فَلَیسَ بِمُسلِم=کسی که صبح می کند، و اهتمام برطرف کردن مشکلات دیگران را ندارد، مسلمان نیست». اهتمام یعنی کار عملیاتی کردن، یعنی حرکت کردن. کسی که می گوید نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران، این خشن و وحشی است و اصلا دین ندارد.

یک جایی رفته بودیم؛ چند نفر آدم محترم از مؤمنین نشسته بودند، یک بنده خدایی آمد و پشت به اینها نشست. گفتم: برای چی پشت به اینها نشستی؟ گفت: می خواهم رو به قبله باشم. گفتم: پشت به مؤمنین هستی. حرمت مؤمنین از قبله بالاتر است. رو به اینها بنشین، پشتت به قبله هم بود عیبی ندارد.

مؤمن آنقدر عزیز است که در روز قیامت به مؤمن می گویند؛ نگاه کن در محشر و ببین هر کس را که دوست داری و رفیقت بوده و مهربانی به تو کرده و لطفی در حق تو کرده که تو نسبت به لطف او بدهکار هستی، او را شفاعت کن. در محشر که خیلی شلوغ می شود، وقتی مومنان می خواهند حرکت کنند و از صراط رد شوند، فرشته­ ها جلوی آنان را می گیرند و می گویند: «کجا می روید؟ همینطوری سرتان را پایین انداخته اید دارید می روید؟» خدا می گوید: ای ملائکه! اجازه بدهید تا مؤمنان رد شوند. بگذارید با هر کس می خواهند بروند».

این عزت مؤمن به خاطر رحمان و رحیم بودن اوست. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: رحمت خدا 100 مرتبه دارد، که خداوند فقط با یک درجه اش دنیا را اداره می کند. 99 مرتبه اش را برای آخرت گذاشته است. با یک درجه ی رحمت، این همه زن و شوهرها در نظام خلقت عاشق هم می شوند؛ پدر و مادرها، خواهر و برادرها، مادرها با بچه ­ها، بچه ­ها با مادرها، انسانها با حیوان ها، حیوان ها با همدیگر، جنها، این همه نعمت از روی «رحمت» خلق شده است. همه با یک درجه از رحمت خدا و هنوز هم تا قیامت ادامه دارد. از اینجا آدم می تواند بفهمد آخرت چقدر عظمت دارد که احتیاج به 99 درجه رحمت دارد.

رابطه دنیا با آخرت، مثل رابطه رحم مادر است با دنیا. دنیا یا این عالم بی انتها چند برابر رحم مادر است. می شود حساب کرد؟ آخرت هم به همین اندازه عظمت دارد نسبت به دنیا. به همین دلیل، برای اداره و مدیریت آنجا رحمت بیشتری نیاز است.

آدم زیرک کسی است که در خیالش برای آخرت و بهشت خداوند تصویرسازی می کند. مگر غیر از این است که هرگاه می خواهید کار مهمی انجام دهید، یا قرار ملاقات با شخص مهمی را دارید، صحنه ملاقات را چندین بار در خیالتان تصویرسازی می کنید و حرفهایتان را تکرار می کنید؟  حالا چرا برای ورود به آخرت و پیشگاه خداوند و برای ورود به بهشت تمرین تخیل نداریم؟ به خاطر این خشن بودن است که خیال ما قدرت پرواز ندارد. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «الرّاحِمُونَ یَرحَمُهُمُ الرَّحمانُ= آدمهایی که اهل رحمت هستند، خدا به آنها رحم می کند». این این خصوص جمله ی «ارحم ترحم= رحم کن تا مورد رحمت قرار بگیری»، معروف است.

کسی که به بیشترین رحمت، دلسوزی و مهربانی ما – آن هم به خاطر خود ما و نه به خاطر خودش- نیاز دارد، پدر آسمانی مان است. ما نسبت به امام زمان خیلی بی رحم و بی عاطفه هستیم. خود ایشان هم فرمود: «اگر شیعیان من به من وفادار بودند، به من محبت داشتند و دلشان با من یکی بود، من با عجله ظهور می کردم». این نشان می دهد که ما هنوز برای حضرت کاری نکرده ایم و هنوز خیلی خشن هستیم. بیاییم با امام زمانمان مهربان باشیم. از ته قلب و با اضطرار برای تعجیل در فرجش دعا کنیم. آوارگی، طردشدگی، تنهایی و غربت حضرت را به یاد بیاوریم، برای رفع اضطرار از ایشان و از شیعیان، مسلمین و مستضعفین جهان دعا کنیم. تا متقابلاً در این شبها مشمول دعاهای حضرت باشیم و از بیشترین قَدَرها بهره مند شویم.

منتظران منجی