آيا شهيد فشار قبر دارد؟
آيا شهيد فشار قبر دارد؟
يك- در آموزه هاى اسلامى و دينى، شهيد جايگاهى بس بلند مرتبه و برجسته دارد. در آيات و روايات بسيارى بدين جايگاه اشاره شده است كه نمونه هايى چند از آنها يادآورى مى شود.
الف) «ولا تحسبن الذين قتلوا فى سبيل الله امواتا بل احياء عند ربهم يرزقون. فرحين بماءاتيهم الله من فضله و يستبشرون بالذين لم يلحقوا بهم من خلفهم الا خوف عليهم ولاهم يحزنون (اى پيامبر) هرگز كسانى را كه در راه خدا كشته شدند، مردگان مپندار، بلكه آنان زنده بوده و نزد پروردگارشان روزى داده مى شوند. آنها به خاطر نعمت هاى فراوانى كه خداوند از فضل خود به ايشان بخشيده است خوشحالند و (نيز) به جهت كسانى كه هنوز به آنان نپيوسته اند [مجاهدان و شهيدان آينده] خوش وقت (زيرا جايگاه برجسته آنها را در آن جهان ديده و مى دانند) كه آنها نه ترسى خواهند داشت و نه غمى»(1)
بر كشيدن و از بين بردن هرگونه ترس و اندوه از سوى خداوند در اين آيه شريف، به معناى دستيابى شهيد به همه نعمت هاى ممكن و بهره ورى از آنها از يك سو و از ميان رفتنى نبودن نعمت هاى ياد شده از ديگر سوست. چنين موقعيتى هم يعنى هميشگى نيك بختى براى انسان وجاودانگى او در آن(2)
بدين سان با رويكرد به آيه شريف ياد شده، فشار قبر را درباره شهيد مى توان از ميان رفته پنداشت.
ب) رواياتى نيز بر رويكرد بيان شده در آيه شريف، گواهى مى دهند، از جمله:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
امام على (ع) درباره جايگاه شهيد فرمود: «الا و ان افضل الخلق بعد الاوصياء الشهدا آگاه باشيد كه پس از جانشينان پيامبر (ص)، برترين آفريده ها شهيدان مى باشند»(3)
پيامبر (ص) فرمود: «ارواح الشهداء فى اجواف طير خضر تعلق من ورق الجنه ثم تأوى الى قناويل معلقه بالعرش ارواح شهيدان، در درون پرندگان سبزرنگى كه به برگ بهشت پيوسته اند، قرار دارد. آنگاه (اين پرندگان) به چراغ هايى كه به عرش آويخته اند، مأوى گزيده و پناه مى آورند»(4)
با چنين تعابيرى از روايات درباره شهيد، به همان نتيجه به دست آمده از آيه شريف مى توان دست يافت.
دو- افزون بر آيات و روايات اشاره شده درباره جايگاه بلند شهيد، در برخى روايات، موضوع فشار قبر از شهيد آشكارا برداشته شده است به عنوان نمونه مى توان به روايت زير اشاره كرد: «قيل للنبى (ص) ما بال الشهيد لايفتن فى قبره؟ قال: كفى بالبارقه فوق رأسه فتنه از پيامبر (ص) پرسيده شد، چرا شهيد در قبرش مورد آزمايش و درد و رنج قرار نمى گيرد؟ پيامبر (ص) در پاسخ فرمود: درد و رنج حاصل از درخشش شمشير بر سرش، او را كافى است»(5)
سه- در ميان روايات، سرانجام به روايتى برمى خوريم كه بلافاصله پس از ريخته شدن نخستين قطره خون شهيد، جز بدهكارى، همه گناهان را از او زدوده شده شناسانده است: «عن ابى جعفر (ع) قال: اول قطره من دم الشهيد كفاره لذنوبه الا الدين، فان كفارته قضاؤه امام صادق (ع) فرمود: نخستين قطره از خون شهيد، پوشاننده گناهان او جز دين است چرا كه كفاره دين، پرداخت آن مى باشد»(6)
با رويكرد به بيان آشكار قرآن و نيز روايات ياد شده كه با بيانى كلى، فشار قبر را از شهيد از ميان رفته به حساب مى آورد به نظر مى آيد شايد نتوان از اين روايت نتيجه گرفت كه نپرداختن بدهكارى براى شهيد كيفر مزبور را به دنبال داشته باشد بلكه تنها گناهى است كه پاك شدن شهيد از آن به پرداخت دين پيوسته است.
(1) (آل عمران، آيه 169- 170).
000 (2) (الميزان، ج 4، ص 62، مؤسسه الاعلمى).
000 (3) (بحارالانوار، ج 22، ص 282، چاپ بيروت).
000 (4) (همان، ج 58، ص 64).
000 (5) (وسايل الشيعه، ج 15، ص 11، آل البيت).
000 (6) (همان، ج 18، ص 326).
پرسمان
