ویژگی های خاص امام زمان
حضرت مهدى(عج) داراى چه خصايص و ويژگى هايى است كه او را متمايز و برترمى كند؟ آيا اين خصوصيات، منحصر درآن حضرت است يا ديگر اوليا و پيامبران نيز در آنها با او مشترك هستند؟!
بر اساس منابع معتبر روايى و تاريخ، امام مهدى(عج) خصوصيات و خصالى برجسته و والايى دارد كه در بعضى از آنها منحصر به فرد بى همتا است و يا جامع همه ويژگى ها و خصايص است كه ديگر اوليا و انبيا دارنده بعضى از آنها بودند.
يك. دانشمندترين و حكيم ترين مردم
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرموده است :
«انّ الله اختار من الايّام الجمعه و من الليالى القدر و من الشهور رمضان و اختارنى نبيّا و اختار عليّا لى وصيّا و وليّا و اختار من علىِّ الحسن و الحسين (علیه السلام) حجّة الله على العالمين تاسعهم اَعلمهم و احكمهم»[167] ؛
«خداوند متعال از روزها، روز جمعه و از شب ها، شب قدر و از ماه ها، ماه رمضان را برگزيد. مرا نيز پيامبر برگزيد و على را براى من جانشين و ولىّ انتخاب كرد. از على نيز حسن و حسين را حجت براى جهانيان برگزيد كه نهمين فرزند حسين (قائم)، دانشمندترين و حكيم ترين آنان است».
دو. مورد عنايت مخصوص الهى
امام باقر (علیه السلام) فرمود :
«القائمُ منّا منصورٌ بالرعب مؤيّد بالنصر تطوى له الارض…»[168] ؛
«قائم ما با «رعب» يارى شده و به نصرت الهى تأييد مى شود. زمين براى او رام مى گردد و…».
امام باقر (علیه السلام) نيز فرموده است :
«هرگاه قائم آل محمد (صلی الله علیه و آله) ظهور كند، خداوند او را با فرشتگان نشان دار (بالملائكة المسوّمين) و مقرّب يارى مى كند، جبرئيل، پيشاپيش او و ميكائيل از طرف راست و اسرافيل از طرف چپ او حركت مى كنند. بهت و رعب و وحشت به فاصله يك ماه راه – از جلو، عقب، چپ و راست او – حركت مى كند (يعنى شعاع هيبت آن حضرت، تا مساحت يك ماه راه را زير پوشش مى گيرد) و فرشتگان مقرّب خدا، خدمت گزاران او هستند. همراه او، شمشيرى بر كشيده و برهنه است. خداوند متعال، روم، ديلم، هند، كابل و خزَر را براى او فتح مى كند»[169].
سه. عصاره و شبيه پيامبران
امام زين العابدين (علیه السلام) فرموده است :
«فى القائم منّا سنن من الانبياء : سُنةٌ من اَبينا آدم (علیه السلام) و سُنةٌ من نوح سُنةٌ من ابراهيم و سُنّةٌ من موسى و سُنّةٌ من عيسى و سنّة من ايّوب و سُنّة من محمد (صلی الله علیه و آله) ؛ فَأمّا من آدم، و نوح فَطولُ العُمر و اَمّا من ابراهيم، فخفاءُ الولادة و اعتزالُ النّاس و امّا من موسى فالخَوفُ و الغيبة و امّا من عيسى فاختَلافِ النّاسِ فيه و امّا من ايّوب فالفرجُ بعد البَلوى و امّا مِن محمّد فالخُروجُ بالسّيف»[170] ؛
«در قائم ما سنّت هايى از پيامبران وجود دارد : سنّتى از پدرمان آدم (علیه السلام) ، سنّتى از نوح، سنتى از ابراهيم، سنتى از موسى، سنّتى از عيسى، سنتى از ايوب و سنتى از حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) . اما از آدم و نوح، «طول عمر» و اما از ابراهيم، «پنهانى ولادت و كناره گيرى از مردم» و اما از موسى «خوف و غيبت» و اما از عيسى «اختلاف مردم درباره او» و اما از ايوب «فرج پس از گرفتارى» و اما از محمد (صلی الله علیه و آله) «خروج با شمشير» و…».
چهار. داراى عمرى طولانى
امام سجاد (علیه السلام) درباره آن حضرت فرموده است :
«فى القائم سنّةٌ من نوح و هو طول العُمر»[171] ؛
«در قائم سنتى از نوح است و آن طول عمر (او) است».
پنج. مورد احترام و محبوب امامان و اوليا
مهدى موعود، برگزيده ممتاز الهى و محبوب دل صالحان، اوصيا و انبيا – به خصوص امامان پيش از خود – و مورد احترام و توجه خاص آنان بوده است.
حضرت صادق (علیه السلام) مى فرمايد :
«لو ادركتُه لخدمتُه ايام حياتى»[172] ؛
«اگر دوران او را درك مى كردم، همه زندگى ام را در خدمت به او مى گذراندم».
پيشواى هشتم وقتى نام عزيز او (قائم) را شنيد، برخاست و بر روى پاى مباركش ايستاد و سر نازنين را به سوى زمين خم كرد. پس كف دست راست خود را بر سر نهاد و فرمود : «اللهم عجّل فرجه و سهّل مخرجه»[173] ؛ «خداوندا بر فرجش شتاب كن و راه ظهور و قيامش را آسان گردان».
محدّث جزايرى نيز نقل كرده است كه روزى در مجلس حضرت صادق (علیه السلام) اسم مبارك آن جناب برده شد، پس حضرت براى تعظيم و احترام او برخاست[174].
شش. مقتداى عيسى (علیه السلام)
يكى از ويژگى هاى برجسته امام مهدى(عج) تبعيت و همراهى برخى از اوليا و برگزيدگان الهى – از جمله حضرت عيسى و خضر (علیهم السلام) – با او است. بعد از قيام جهانى آن حضرت، عيسى (علیه السلام) نيز ظهور مى كند و در پشت سر امام (علیه السلام) قرار مى گيرد. به رهبرى اش گردن مى نهد و حتى همراه با او نماز مى خواند… .
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرموده است :
شاید این مطالب را هم بپسندید:
«يجتمع المهدى و عيسى بن مريم، فيجى ء وقت الصلاة فيقولُ المهدى بعيسى تقدّم ؛ فيقول عيسى : انّك اولى بالصلاة ؛ فيصلّى عيسى وراءه مأموما»[175]
«امام، با حضرت عيسى (علیه السلام) دور هم مى آيند ؛ پس هنگام نماز فرار مى رسد. حضرت مهدى(عج) به عيسى (علیه السلام) مى گويد : نه، شما براى امامت نماز، شايسته تريد. آن گاه عيسى (علیه السلام) ، به آن حضرت اقتدا كرده، نماز را پشت سر او مى خواند».
در روايت ديگرى نيز از پيامبر (صلی الله علیه و آله) آمده است:
«بهشت مشتاق چهار نفر از خاندان من است كه خدا آنان را دوست دارد و مرا به دوستى آنان فرمان داده است ؛ على، حسن، حسين و مهدى ؛ كه حضرت عيسى پشت سر او نماز مى خواند»[176].
هفت. زيباترين موجود بهشت
بر اساس روايات معتبر، حضرت مهدى(عج)، هم در دنيا و هم در بهشت، از جمال و كمال بى نظيرى برخوردار است. پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) درباره آن حضرت مى فرمايد : «المهدى طاووس اهل الجنّة»[177] ؛ «مهدى طاووس اهل بهشت است».
اين تعبير جالب درباره هيچ پيامبر يا امامى وارد نشده است و اختصاص به حضرت ولى عصر(عج) دارد. اين رمز، نهايت زيبايى و جمال آسمانى و فوق العاده او دارد ؛ به طورى كه در ميان بهشتيان، ممتاز و شاخص است و خلاصه اينكه زيباترين موجود بهشتى و ديدنى ترين تمام اهل بهشت است[178].
هشت. ميراث دار پيامبران
بر اساس روايات، تمام معجزات و ودايع انبيا و اوصيا، همراه حضرت مهدى(عج) است ؛ يعنى، او وارث پيامبران و اوصيا است و خداوند معجزات انبيا را در اختيار ايشان نهاده است.
وجود ميراث پيامبران در نزد حضرت مهدى(عج)، بيانگر اين است آن حضرت، جامع صفات و خصوصيات آنان بوده و دارنده وسايل و لوازم منحصر به فرد ايشان است ؛ براى نمونه :
الف. تابوت آدم (علیه السلام) :
حضرت مهدى آن را از درياچه طبريه بيرون مى آورد ؛ به طورى كه نه پوسيده و نه متغيّر گشته است[179].
ب. عصاى موسى (علیه السلام) :
آن را از درياچه طبريه – و در روايتى از غار انتاكيه – بيرون مى آورد و با آن چنان مى كند كه موسى با فرعون كرد.
ج. حجر موسى (علیه السلام) :
سنگى است كه آن را از مكّه به همراه خواهد داشت و تا كوفه، به هر جا كه بزند، چشمه اى از آب ظاهر شود. اصحاب او بنوشند ؛ هر كس تشنه باشد، سيراب و هر كه گرسنه باشد، سير گردد[180].
د. تورات و انجيل و ساير كتاب هاى آسمانى :
مهدى مردم را به تورات، انجيل و كتاب هاى آسمانى دعوت خواهد كرد. آنها را از غارى در انطاكيه بيرون آورده، بين اهل تورات به تورات و اهل انجيل به انجيل و اهل زبور به زبور حكم خواهد كرد[181].
ه. پيراهن يوسف (علیه السلام) :
جبرئيل اين پيراهن را هنگامى كه حضرت ابراهيم را در آتش افكندند، بر تن او كرد. پس آن را بازوبند ساخت و به بازوى اسحاق بست و اسحاق به يعقوب و يعقوب به يوسف… سپس در دست حضرت مهدى خواهد بود[182].
و. انگشتر سليمان :
حضرت مهدى، اين انگشتر را همراه خود دارد. وقتى آن را در دست مى كند، جن و طيور بر دور او جمع مى شوند[183].
ز. پيراهن رسول گرامى اسلام (صلی الله علیه و آله) :
يعقوب بن شعيب از امام صادق (علیه السلام) روايت كرده است : «آيا پيراهن قائم را – كه هنگام قيام مى پوشد – نشانت ندهم؟ عرض كردم : چرا ؛ پس آن حضرت جعبه اى را خواست و آن را گشود و آن پيراهن كرباسى را بيرون آورد. آن را باز كرد كه ناگهان ديدم در آستين چپ آن، آثار خون مشاهده مى شود. سپس فرمود : «اين پيراهن پيامبر اكرم است ؛ در روزى كه دندان هاى پيشين آن حضرت، ضربه ديد». آن پيراهن خونى را بوسيدم و بر صورت خويش نهادم. سپس امام صادق (علیه السلام) آن را در هم پيچيد و برداشت»[184].
نکته:
علاوه بر اين، آثار ديگرى از پيامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) و حضرت على (علیه السلام) را به همراه دارد ؛ چون بيرقى كه جبرئيل در روز بدر آورد، عمامه سحاب، زره پيغمبر، انگشتر و عصاى آن حضرت، اسب، مصحف و ذوالفقار حضرت على (علیه السلام) ، عهدنامه اى از پيغمبر اكرم (صلی الله علیه و آله) و… .
امام صادق (علیه السلام) در تأييد ميراث برى امام زمان(عج) از پيامبر اسلام مى فرمايد :
«تراث رسول خدا، به امام قائم مى رسد» ؛ يكى از ياران پرسيد : تراث چيست؟ فرمود: «شمشير، زره، عمّامه، لباس بُرد، شلاق، اسب، زين و آلات جنگى رسول خدا»[185].
[167]. بحار الانوار، ج 46، ص 372، ج 14 ؛ كمال الدين، ص 281، ج 32.
[168]. بحار الانوار، ج52، ص 191 ؛ منتخب الاثر، ص 360.
[169]. الغيبة النعمانى، ص 234، ج 22 ؛ بشارة الاسلام، ص 118.
[170]. كمال الدين، ج 1، ص 221، باب 31، ح 3.
[171]. كمال الدين و تمام النعمة، ج 1، ص 322، ح 4.
[172]. الغيبة النعمانى، ص 245، ج 26.
[173]. منتهى الآمال، ج 2، ص 333 ؛ بحار الانوار، ج 51، ص 30.
[174]. نجم الثاقب، ص 444.
[175]. تذكرة الخواص، ج2، ص 325 ؛ منتخب الاثر، ص 317.
[176]. اثبات الهداة، ج 7، ص 103.
[177]. كشف الغمة، ج 2، ص 481.
[178]. شمس ولايت، ص 81.
[179]. بحار الانوار، ج 52، ص 351، ح 9104.
[180]. همان، ج52، ص 224، ح 37 ؛ اصول كافى، ج 1، ص 258، ح 614.
[181]. بحار الانوار، ج 52، ص 351، ح 103 ؛ علل الشرايع، ص 161، ج3.
[182]. بحارالانوار، ج 17، ص 147، ج30 ؛ اصول كافى، ج1، ص 258 ح 516.
[183]. مهدى منتظر، ص 46 ؛ به نقل از : سؤال از امام مهدى در روايات، ص 45 و 46.
[184]. الغيبة النعمانى، ص 350، ج 42.
[185]. بحار الانوار، ج 54، ص 242.
منبع: هدانا برگرفته از پرسش ها و پاسخ ها«مهدویت پیش از ظهور».
