نماز مسافر در قرآن
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
استفاده عموميّت حكم سفر از قرآن [متفرقه نماز مسافر ]
پرسش : خداوند متعال مى‌فرمايد: (وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِى الأرض فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنْ الصَّلاَةِ إِنْ خِفْتُمْ أَنْ يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُوا لَكُمْ عَدُوّآ مُبِينآ). بر اساس اين آيه محكم، قصر نماز تنها اختصاص به حالت خوف دارد.
امّا در روايات صحيح نماز قصر علاوه بر آن، به حالات ديگر در زمان و حالت امن و آسايش، هم تعلّق گرفته است. در آيه ديگر مى‌فرمايد: (وَلاَ تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِىَ الْمَسَاجِدِ تِلْکَ حُدُودُ اللهِ فَلاَ تَقْرَبُوهَا كَذَلِکَ يُبَيِّنُ اللهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ). اطلاق آيه شريفه همه مساجد را براى اعتكاف جايز مى‌شمارد؛ در حالى كه طبق روايات صحيح تنها مساجدى براى اعتكاف جايز است كه جامع باشند و نيز داراى امام عادل بوده باشند.
اگر روايات مربوط به قصر نماز و اعتكاف در مساجد جامع را به آيات مذكور قرآن ـ كه ثقل اكبر و مهمتر از ثقل اصغر به حساب مى‌آيد ـ عرضه نماييم، با يكديگر متعارضند. اين تعارض چگونه قابل جمع است؟
شاید این مطالب را هم بپسندید:
آيا فتواى قصر نماز تنها در حالت خوف و نيز اعتكاف در همه مساجد صحيح است؟
يا فتاواى مشهور فقهاى بزرگ درباره نماز قصر و مسأله اعتكاف ملاك است؟
پاسخ :
جواب درست است که آیه مربوط به قصر نماز در مورد خوف نازل شده وعمومیّت ندارد،ولى آیه‌مربوط به ترک روزه براى مسافر عمومیّت دارد ومى‌دانیم نماز و روزه در سفر از هم جدا نیستند. بنابراین، عمومیّت حکم سفر را مى‌توان از قرآن استفاده کرد. علاوه بر این، روایات متعدّدى نیز در این زمینه وارد شده است. امّا آیه مربوط به اعتکاف، به تعبیر فقها، در مقام بیان مشروعیّت اعتکاف نیست تا از آن عموم استفاده شود، بلکه در مقام بیان نهى از نزدیکى با زنان به هنگام اعتکاف است.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
