مهرالسنه چقدر است
فهرست این نوشتار:
مقدار مهريه
پرسش 39 . مقدار مهريه چقدر بايد باشد؟ آيا قرار دادن مهريه زياد بر خلاف شرع است؟
همه مراجع: در دين اسلام براى مهريه، ميزان خاصى به طور لزوم معين نشده است؛ بلكه بر اساس توافق و رضايت زن و شوهر انجام مى گيرد. اما مستحب است كه مقدار آن از مهرالسنه (پانصد درهم) بيشتر نگردد و نيز بايد كمترين ميزان آن، به مقدارى باشد كه در نظر عرف داراى ارزش باشد.
مهر السنه
پرسش 40 . مقدار مهرالسنه را بيان كنيد؟
همه مراجع: «مهر السنه»، مقدار مهرى است كه نبى اكرم (صلی الله علیه وآله) وسلم براى همسران خود و حضرت زهرا (علیهاالسلام) قرار دادند. مقدار آن پانصد درهم است و هر درهم، معادل 6/12 نخود نقره سكه دار است كه در مجموع برابر 6300 نخود (يا 5/262 مثقال) مى شود. قيمت آن در هر عصر، تابع نرخ همان زمان است.[2]
- [1]. امام، تحريرالوسيلة، ج 2، المهر، م 1 ؛ وحيد، منهاج الصالحين، ج 3، المهر، م 1350 ؛ تبريزى، منهاج الصالحين، ج 2، 1350 ؛ سيستانى، منهاج الصالحين، ج 3، م 287 و 286 ؛ صافى، هدايه العباد، ج 2، المهر، م 1 ؛ مكارم، استفتائات، ج 2، س 989 و دفتر: فاضل، بهجت، خامنه اى، نورى.
- [2]. تبريزى، استفتائات، س 1631 ؛ امام، استفتائات، ج 3، احكام مهريه، س 31 ؛ مكارم، استفتائات، ج1، س732 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 2، س 1284 ؛ سيستانى، منهاج الصالحين، ج 2، م 287 ؛ نورى، استفتائات، ج2، س 628 ؛ صافى، هدايه العباد، ج 2، فصل فى المهر، م 1 و دفتر: خامنه اى، بهجت، وحيد.(احكام روابط زن و شوهر، پرسمان).
کسانی که مهریه‌ی بالا برای خانمشان قرار می‌دهند، به جامعه ضرر می‌زنند. خیلی از دخترها توی خانه می‌مانند، خیلی از پسرها بی‌زن می‌مانند، به‌خاطر این‌که این چیزها وقتی در جامعه رسم شد، سنت و عادت شد، به جای «مَهرُ السّنّة»، به جای این‌که مهر پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) سنت باشد، وقتی مهر جاهلی سنت شد، اوضاع، اوضاع جاهلی خواهد شد.
خطبه‌ی عقد ۱۳۷۷/۸/۱۱
مهریه‌ی سنگین مال دوران جاهلیت است. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آن را منسوخ کرد. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از یک خانواده‌ی اعیانی است. خانواده‌ی پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، تقریباً اعیانی‌ترین خانواده‌ی قریش بودند. خود ایشان هم که رئیس و رهبر این جامعه است. چه اشکالی داشت دختر به آن خوبی که بهترین دختران عالم است و خدای متعال او را «سیدة النّساء العالمین» قرار داد «مِن الاَوّلینَ و الآخِرین»، با بهترین پسرهای عالم که مولای متقیان است می‌خواهند ازدواج کنند، مهریه‌ی ایشان زیاد باشد؟ چرا ایشان آمدند و این مهریه‌ی کم را قرار دادند که اسمش «مَهرُ السُّنَّة» است.
خطبه‌ی عقد ۱۳۷۴/۲/۲۸
سؤال ـ با توجّه به این که مورّخین مهریّه بزرگ بانوى اسلام، حضرت فاطمه
زهراء(س) را مختلف نقل کرده‌اند:
1ـ برخى آن را یک زره جنگى به مبلغ 480 درهم، به اضافه یک دست لباس کتان و یک قطعه پوست گوسفند گفته‌اند. 2ـ بعضى آن را چهارصد درهم شمرده‌اند. 3ـ و برخى دیگر چهارصد مثقال نقره بیان کرده‌اند. و از طرف دیگر در روایتى مهریّه آن حضرت «شفاعت گنهکاران از امّت پدرش»(2) آمده است، آیا صرف تعیین مهریّه حضرت زهرا(س) (مهرالسّنه) براى عروسان، بدون تعیین ارزش فعلى آن، صحیح است؟
جواب : معروف است که مهرالسّنه معادل پانصد درهم مى‌باشد (هر درهم تقریبآ پانصد تومان، که مجموعآ حدود دویست و پنجاه هزار تومان مى‌شود)(3) هر گاه در محیط زوجین این شهرت وجود داشته باشد کافى است، و الّا باید تعیین کنند.
(2) . احقاق الحق، جلد 10، صفحه 367.
(3) . قیمت درهم در زمانهاى مختلف، متغیّر است؛ قیمت مزبور مربوط به سال 1384 ه .ش مى‌باشد.
> احکام بانوان (جدید)، آيت الله مكارم شيرازي .
مهر السنه
پرسش :مهرالسّنه چیست و ارزش فعلى آن چقدر است؟
پاسخ :مهرالسّنه طبق مشهور پانصد درهم نقره است و قیمت دقیق آن رامى توانید از زرگرها سوال کنید.
مبنای قیمت مهرالسنه
پرسش :چون درهم سکّه دار این زمان وجود ندارد، آیا مبناى قیمت مهرالسّنه نرخ نقره عمومى مى باشد؟
پاسخ :در شرایطى که درهم سکّه دار وجود ندارد باید فرض را بر این بگیریم که اگر نقره موجود سکّه دار و رایج بود چه اندازه به قیمت آن افزوده مى شد اضافه قیمت را به طور تقریبى حساب کنیم و بر آن بیفزاییم و از آن جا که این حکم یک حکم استحبابى است محاسبات تقریبى در آن ضرر ندارد.
عدم آگاهی از مقدار مهرالسنه
پرسش :اگر زنى مهریّه خود را مهرالسّنه قرار دهد، آیا معادل آن را طلب دارد یا مهرالمثل را؟
پاسخ :چنانچه طرفین مى دانسته اند که مهرالسّنه طبق مشهور پانصد درهم (نقره) است اشکالى ندارد و باید با پول رایج حساب کنند، اما اگر هردو یا یکى آگاه نبوده اند احتیاط آن است که در مورد مقدار مهر با هم مصالحه کنند.
استفتائات آيت الله مكارم شيرازي .
السؤال: ما هو مقدار ما يسمي بالمهر الفاطمي؟
الجواب: في بعض الروايات المعتبرة ان مهر فاطمة (سلام الله عليها) كان درعاً حطمية تسوي ثلاثين درهما ولكن في الروايات الاخري ان مهرها كان بمقدار مهر السنة (اي خمسمائة درهم). استفتائات آيت الله سيستاني .
مهر حضرت زهرا عليهاالسلام
مهر حضرت زهرا عليهاالسلام يك زره بود كه به دستور پيامبر و اجازه زهرا به فروش رسيد و پول آن در راه خريد جهاز و عطر و بوى خوش صرف شد. در مبلغى كه زره به فروش رسيد اختلاف است: غالباً پانصد درهم را پذيرفته اند. از احاديث چنين استنباط مى شود كه رسول خدا صلى الله عليه و آله در آن زمان پانصد درهم را به عنوان مهر رسمى زن ها، مقرر داشت و با همسرانش با همين مبلغ ازدواج مى نمود. در بين مسلمين آن زمان نيز همين مهر رسميت يافت. بعيد نيست كه رسول خدا صلى الله عليه و آله به منظور جلوگيرى از مسابقه در ازدياد مهر، در تثبيت اين سنت تأكيد داشته است. به همين جهت پانصد درهم به عنوان مهرالسنّة شناخته شد و تا زمان ائمه اطهار عليهم السلام همين سنت ادامه داشت، حتى حضرت امام جواد عليه السلام دختر مأمون را به ميزان مهر حضرت زهرا يعنى پانصد درهم ازدواج نمود.
حضرت صادق عليه السلام فرمود: «مهر زن هاى رسول خدا دوازده وقيه و نصف بوده است و هر وقيه چهل درهم ارزش داشت، و نصف وقيه مساوى بود با بيست درهم.»(1)
هم چنين ايشان عليه السلام فرمود: «صداق زن ها در عصر رسول خدا دوازده وقيه و نصف بود كه جمعاً پانصد درهم ارزش داشت.»(2)
در اين زمان هم پانصد درهم به عنوان مهرالسنّة پذيرفته شده و آن را معادل پانصد تومان يا هزار تومان يا قدرى بيشتر مى دانند كه از باب تبرك و به قصد پيروى از سنت پيامبر اكرم و حضرت زهرا در قباله ها به ثبت مى رسد.
در اين جا تذكر اين نكته را لازم مى دانم كه پانصد درهم زمان رسول خدا خيلى بيشتر از پانصد تومان يا هزار تومان يا چند هزار تومان اين زمان ارزش داشته است. پانصد درهم آن زمان، پول يك زره يعنى ارزشمندترين سلاح هاى جنگى آن زمان بوده است. اصولاً پول در آن زمان ها ارزش بيشترى داشت. بايد توجه داشته باشيم كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله با مقدارى از اين پول اسباب و لوازم زندگى و جهاز حضرت زهرا را خريدارى كرد. مقدارى را هم در راه خريد عطر و بوى خوش به مصرف رسانيد. باز هم مبلغى از آن باقى ماند. بنابراين مبلغ ناچيزى نبوده است. درست است كه جهاز حضرت زهرا ساده بود ولى خريد همان اسباب و لوازم ساده هم در آن زمان نياز به پول قابل توجهى داشت، براى روشن شدن اين مطلب لازم است صورت جهاز حضرت زهرا را مطالعه كنيد تا بدانيد كه نسبت به آن زمان چندان هم ناچيز نبوده است. روشن تر بگويم: اگر رسول خدا در اين زمان زنده بود و مى خواست دخترش زهرا را عروس كند معلوم نيست كه براى مهر آن حضرت، پانصد درهم را انتخاب مى كرد. چون شرايط زندگى در آن زمان و اين زمان يك سان نيست. به هر حال من مهرهاى متوسط و معتدل را كه در حد تمكّن مالى مرد و شئونِ اجتماعى والدين دختر و پسر باشد بر افراط و تفريط ترجيح مى دهم و اقرب به احتياط مى دانم.
1 . همان ، ص 6: «مهر رسول اللّه صلى الله عليه و آله نسائه اثنتى عشرة اوقية و نشّاً و الاوقية اربعون درهماً، والنشّ نصف الاوقية و هو عشرون درهماً».
2 . همان ، ص 8: «كان صداق النساء على عهد النبى صلّى اللّه عليه و آله اثنتى عشرة اوقية و نشّاً، قيمتها من الورق خمس مأة درهم».
> جوان و همسر گزینی(انتخاب همسر) > مهر السنّة، آيت الله مكارم شيرازي .
