فواید مسواک زدن از نظر اسلام

سنّت پيامبران

1. در احاديثى معتبر آمده است كه امام صادق علیه السلام فرمود: «مسواك زدن از سنّت پيامبران است».[1] 
 2. از حضرت رسول صلی الله علیه و آله روايت شده است كه فرمود: «چهار چيز از سنّت پيامبران است: بوى خوش، آميزش با همسر، مسواك زدن وخضاب كردن با حنا».[2] 
 3. در روايتى معتبر آمده است كه امام كاظم وامام رض علیهم السلام فرمودند : «سنّت‌هاى حنفيّه حضرت ابراهيم علیه السلام ده چيز است كه پنج قسمت آن مربوط به سر وپنج قسمت ديگر آن در بدن است. آنچه مربوط به سر است عبارتند از : مسواك زدن، كوتاه كردن شارب، موى سر را دو قسمت كردن تا جاى مسح گشوده شود، مضمضه كردن (آب در دهان گرداندن وبيرون ريختن)، استنشاق (آب در بينى كردن وبيرون ريختن). وآنچه مربوط به بدن است عبارتند از: ختنه كردن، تراشيدن موهاى بالاى عورت، ازاله كردن موهاى زير بغل، استنجا[3]  كردن،گرفتن ناخن».[4] 
 4. در حديثى ديگر مى‌خوانيم كه سنّت‌هاى مربوط به سر عبارتند از: كوتاه كردن شارب، نتراشيدن ريش، تراشيدن موى سر، مسواك زدن، خلال كردن، وسنّت‌هاى مربوط به بدن عبارتند از: از بين بردن موهاى زايد بدن، ختنه كردن، ناخن گرفتن، غسل جنابت، استنجا با آب.[5] 
 
 

سفارش جبرئيل

1. از حضرت رسول صلی الله علیه و آله روايت شده است كه فرمود: «جبرئيل پيوسته به مسواك زدن سفارش كرد، تا آنجا كه ترسيدم دندان‌هايم ساييده شود يا بريزد».[6] 
 2. در حديثى ديگر فرمود: «جبرئيل آن‌قدر به مسواك زدن سفارش كرد كه گمان كردم آن را بر امّت من واجب خواهد كرد».[7] 
 
 

مسواك و نماز

1. از حضرت رسول صلی الله علیه و آله روايت شده است كه فرمود: «دو ركعت نماز كه با مسواك باشد، بهتر از هفتاد ركعت نماز بى‌مسواك است».[8] 
 2. در حديثى ديگر فرمود: «اگر بر امّتم سخت و دشوار نبود، واجب مى‌كردم كه قبل از هر نماز مسواك بزنند».[9] 
 

سرزنش ترك‌ كننده مسواك

از حضرت رسول صلی الله علیه و آله روايت شده است كه فرمود: «چرا دندان‌هاى شما را زرد مى‌بينم؟ چرا مسواك نمى‌زنيد؟».[10] 
 
 

فلسفه مسواك زدن

1. از امام صادق علیه السلام روايت شده است كه فرمود: «چون براى نماز شب برمى‌خيزيد مسواك بزنيد، زيرا فرشته‌اى فرود مى‌آيد و دهان بر دهانتان مى‌گذارد وهر چه از قرآن ودعا و ذكر خدا بخوانيد به آسمان مى‌برد، پس بايد دهانتان خوشبو باشد».[11] 
 2. از امام باقر علیه السلام روايت شده است كه فرمود: «خانه كعبه از نفس بدبوى كافران به خداوند شكايت كرد. خداوند به او وحى كرد كه: اى كعبه، نگران نباش به جاى اين كافران كه دهانشان بدبو است، جماعتى را به سوى تو خواهم فرستاد كه دهانشان را با چوب درختان پاك كنند. هنگامى كه حضرت رسول صلی الله علیه و آله مبعوث شد جبرئيل براى آن حضرت مسواك وخلال آورد».[12] 
 3. از حضرت على علیه السلام روايت شده است كه فرمود: «اگر كسى همراه با وضو مسواك بزند و به نماز بايستد، فرشته‌اى مى‌آيد ودهان بر دهانش مى‌گذارد وآنچه را مى‌گويد به خاطر مى‌سپارد. واگر مسواك نزند در كنارى مى‌ايستد وقرائت نمازش را مى‌شنود».[13] 
 

آثار وفوايد مسواك زدن

1. از امام صادق علیه السلام روايت شده است كه فرمود: «دوازده ويژگى در مسواك زدن وجود دارد: سنّت پيامبران است، پاك‌كننده دهان، جلادهنده چشم، مايه خشنودى پروردگار، دفع‌كننده بلغم، تقويت‌كننده حافظه، سفيدكننده دندان‌ها، مضاعف‌كننده حسنات، مانع پوست انداختن وپوسيدن دندان مى‌شود، ريشه دندان‌ها را محكم مى‌سازد، بر اشتها مى‌افزايد، ملائكه به آن خشنود مى‌شوند».[14] 
 
1. در روايت ديگرى فرمود: «مسواك از آبريزش چشم جلوگيرى مى‌كند وبر نور آن مى‌افزايد».[15] 
 2. از حضرت رسول صلی الله علیه و آله روايت شده است كه فرمود: «سه چيز حافظه را زياد ودردهاى بدن را زايل مى‌كند: جويدن كندر، مسواك زدن، قرآن خواندن».[16] 
 
 

زمان ومكان مسواك زدن

1. در حديثى مى‌خوانيم كه پيامبر اعظم صلی الله علیه و آله به اميرالمؤمنين علیه السلام فرمود: «براى هر نمازى مسواك بزن».[17] 
 2. در حديثى معتبر آمده است كه كسى از امام جعفر صادق علیه السلام در مورد مسواك زدن بعد از وضو پرسيد. حضرت فرمود: «بايد پيش از وضو مسواك زد واگر كسى فراموش كند، پس از وضو مسواك بزند وبعد سه مرتبه دهان را بشويد».[18] 
 3. از امام باقر علیه السلام روايت شده است كه فرمود: «مسواك زدن در حمّام باعث ريزش دندان‌ها مى‌شود».[19] 
 4. از امام كاظم علیه السلام روايت شده است كه فرمود: «مسواك زدن در حاجتگاه موجب بدبو شدن دهان است».[20] 
 
 

چگونگى مسواك زدن

1. در حديث است كه حضرت رسول صلی الله علیه و آله مسواك را به عرض دندان‌ها مى‌كشيد.[21] 
 2. از امام باقر علیه السلام روايت شده است كه فرمود: «مسواك را در هر سه روز ترك نكن، اگرچه به يك بار كشيدن باشد».[22] 
 3. از امام صادق علیه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كس مسواك بزند، پس از آن بايد دهانش را با آب بشويد».[23] 
 4. در حديثى آمده است كه علىّ بن جعفر از برادرش امام كاظم علیه السلام پرسيد : كسى كه براى نماز شب برمى‌خيزد آيا مى‌تواند با انگشت مسواك بزند، در حالى كه وسايل كافى مسواك در اختيار دارد؟ حضرت فرمود: «اگر مى‌ترسد وقت نماز شب بگذرد اشكال ندارد».[24] 

ترك كردن مسواك
در حديث آمده است كه امام صادق علیه السلام دو سال پيش از شهادتش مسواك را ترك كرد، زيرا دندان‌هاى مبارك آن حضرت بسيار ضعيف شده بود (وتاب مسواك نداشت).[25]
[1] . كافى، ج 6، ص 495، ح 2.
[2] . خصال، ج 1، ص 224، ح 84؛ بحارالأنوار، ج 76، ص 142، ح 10.
[3] . «استنجا» يعنى پاك كردن محلّ ادرار يا غائط (فرهنگ عميد).
[4] . فقه الرّضا 7، ص 66.
[5] . خصال، ج 1، ص 246، ح 10؛ بحارالأنوار، ج 76، ص 67، ح 1، با اندكى تفاوت.
[6] . كافى، ج 6، ص 495، ح 3؛ مكارم الأخلاق، ص 48.
[7] . مستدرک الوسائل، ج 1، ص 360، باب 1، ح 5.
[8] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 33، ح 118؛ مكارم الأخلاق، ص 50، از امام باقر وامامصادق 8.
[9] . علل الشرايع، ج 1، ص 293، باب 221، ح 1.
[10] . محاسن، ص 561، ح 934؛ كافى، ج 6، ص 496، ح 9.
[11] . كافى، ج 3، ص 22، ح 1؛ علل الشرايع، ج 1، ص 293، باب 222، ح 1.
[12] . محاسن، ص 558، ح 924؛ كافى، ج 4، ص 546، ح 32.
[13] . محاسن، ص 561، ح 948.
[14] . كافى، ج 6، ص 495، ح 6؛ مكارم الأخلاق، ص 50.
[15] . كافى، ج 6، ص 496، ص 7.
[16] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 264؛ مكارم الأخلاق، ص 440.
[17] . محاسن، ص 561، ح 945؛ كافى، ج 6، ص 496، ح 10.
[18] . محاسن، ص 561، ح 947؛ كافى، ج 3، ص 23، ح 6.
[19] . مكارم الأخلاق، ص 49.
[20] . همان، ص48.
[21] . همان، ص 35.
[22] . كافى، ج 3، ص 23، ح 4؛ مكارم الأخلاق، ص 50.
[23] . محاسن، ص 563، ح 961.
[24] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 34، ح 122؛ مكارم الأخلاق، ص 50.
[25] . علل الشرايع، ج 1، ص 295، باب 228، ح 1؛ مكارم الأخلاق، ص 50.