فرازهایی از دعای وداع ماه رمضان در بیان آیت الله جوادی املی

آيت الله العظمی جوادی آملی با اشاره به فرازهايی از صحیفه سجادیه در خصوص وداع با ماه مبارک رمضان، بیان داشتند: امام سجاد (سلام‏ الله‌عليه) آخر ماه مبارك رمضان كه مي‏ شد، با سوز و گداز اين دعا را مي‏ خواند و مي‏ فرمود: ماه رمضان در بين ما اقامت داشت و جاي حمد و ثنا بود؛ زيرا به همراه خود رحمت آورد و رفيق بسيار خوبي براي ما بود. ما در صحبت و همراهي با او به فضايل و نعمتهاي زیادی رسيديم. دوستي بود كه به همراهش رحمت و مغفرت و بركت آورد.

ایشان ادامه دادند: حضرت در ادامه دعا فرمود: «ثمّ قدْ فارقنا عند تمام وقْته وانقطاع مدّته ووفاء عهده [عدوه] و نحن مُودّعوه». اين ماه بعد از آنكه پايانش فرا رسيد، از ما مفارقت و هجرت كرد و ما را تنها گذاشت و ما هم اكنون با ماه خدا وداع مي‏ كنيم. «وداعَ مَن عزّ فراقه عليْنا»؛ وداع با دوست عزيزي كه مفارقتش براي ما توان فرساست؛ آن كس كه اهل معنا بود خيرش در اين ماه بيشتر شد و آن كس كه گرفتار گناه بود از گناهش كاسته شد. ما كسي را وداع مي‏ كنيم كه رفتنش براي ما بسيار گران و سخت است و ما را غمگين مي‏ كند.

معظم له خاطرنشان کردند: امام سجاد (عليه‏السلام) در این دعای خود فرمود: این ماه ماهی است که «وأوحشنا انْصرافه عنّا» وقتی از ما فاصله گرفت، ما را به وحشت انداخت. ما دوست مهربان و پر بركتي را از دست مي‏ دهيم، لذا به وحشت مي‏ افتيم. از اين رو بود كه آخر ماه مبارك رمضان كه مي شد، اولياي خدا احساس غربت مي‏ كردند. «ولزمنا له الذِمام المحْفوظ والحُرمة المرْعيّة والحق المقضى». ما بايد حقي كه او بر عهدهٴ ما دارد رعايت كرده حرمتي كه در پيش ما دارد ارج بنهيم. بايد به تعهدي كه بين ما و اوست وفا كنيم.

آیت الله العظمی جوادی آملی در ادامه اظهار داشتند: امام سجاد (عليه‏السلام) در دعای خود چندين بار به اين ماه سلام مي‏ كند؛ «السّلام عليك يا أكْرم مصحوبٍ من الأوقات ويا خيْر شهرٍ فى الأيام والسّاعات» ، ماه رمضان اگر زماني گذرا بود و باطن و سرّ و حقيقت و روح نداشت، وليّ الله به او سلام نمي‏ كرد. اين گفته‏ هاي معرفتي ـ معاذ الله ـ نظير اشعار خيالي شعرا نيست كه بر خطابه‏ هاي خيالي حمل شود كه مثلا ً به كوه و يا آثار مخروبه خطاب مي‏ كنند. بيان حضرت اين است كه ما خيلي دوست و رفيق، داشته و داريم؛ اما هيچ دوستي به عظمت اين ماه نبوده. ماهي كه نه هيچ روزي مثل روزهاي آن و نه شبي چون شبهاي آن بود.

ایشان ادامه دادند: اين كه در آخر ماه مبارك رمضان عيد فطر مي‏ گيرند، چون جايزه‏ هاي يك ماه را به ما مي‏ دهند، كه در حقيقت محصول ماه مبارك رمضان است. ضيافة الله، لقاء الله را به دنبال دارد. پس عظمت از آنِ ماه شوال نيست؛ بلكه عظمت از آنِ ماه مبارك رمضان است كه نتيجهٴ يك ماهه را در روز عيد مي‏ دهند.

روز عيد است و من مانده در اين تدبيرم ٭٭٭٭ كه دهم حاصل سي‏ روزه و ساغر گيرم

وداع براي كسي است، كه با ماه مبارك رمضان مأنوس بوده و اين ماهْ دوست او باشد وگرنه آن كس كه با اين ماه نبوده، وداعي ندارد. انسان از دوستش و يا كسي كه مدّتي با او مأنوس بوده خداحافظي مي‏ كند. كسي كه اصلا ً نمي‏ داند چه وقت ماه مبارك رمضان آمد و چه وقت سپري شد، چرا آمد و چرا سپري شد وداعي ندارد.

هدانابرگرفته از حکمت عبادات