شك در وضو مطابق نظر 10 مرجع
كسى كه بعد از نماز شك مى كند كه قبل از نماز وضو گرفته يا نه، چه تكليفى دارد؟
شك در وضو
فهرست این نوشتار:
شك دارد وضو گرفته
پرسش 45 . كسى كه شك دارد وضو گرفته يا نه، آيا بايد براى نماز وضو بگيرد؟
همه مراجع: آرى، بايد وضو بگيرد.
-
شك بعد از نماز
پرسش 46 . كسى كه بعد از نماز شك مى كند كه قبل از نماز وضو گرفته يا نه، چه تكليفى دارد؟
همه مراجع (به جز تبريزى، صافى و وحيد): نمازى كه خوانده، صحيح است؛ ولى بايد براى نمازهاى بعدى، وضو بگيرد.
آيات عظام تبريزى، صافى و وحيد: چنانچه احتمال مى دهد، پيش از نماز به گرفتن وضو توجّه داشته، نمازى كه خوانده صحيح است؛ ولى بايد براى نمازهاى بعدى، وضو بگيرد.[3]
-شك در باطل شدن وضو
پرسش 47 . كسى كه شك دارد وضويش باطل شده است يا نه، چه حكمى دارد؟
همه مراجع: بنا مى گذارد كه وضويش باقى است.[4]
-شك در بين نماز
پرسش 48 . اگر در بين نماز در صحّت وضو شك كنيم، وظيفه مان چيست؟
همه مراجع: نبايد به شك خود اعتنا كند.[5]
فراموشى در وضو
پرسش 49 . اگر بعد از وضو يقين كنيم، يكى از اعمال وضو را انجام نداده ايم، وظيفه چيست؟
همه مراجع: اگر موالات وضو از بين نرفته است، محل فراموش شده و بعد از آن را بايد بشوييد يا مسح كنيد و اگر موالات از بين رفته، بايد از نو وضو بگيريد.[6]
- [1]. توضيح المسائل مراجع، ج 1، م 301؛ وحيد، توضيح المسائل، م 307؛ نورى، توضيح المسائل، م 302؛ دفتر: خامنه اى.
- [2]. توضيح المسائل مراجع، م 303؛ نورى، توضيح المسائل، م 304؛ دفتر: خامنه اى.
- [3]. توضيح المسائل مراجع، م 303؛ وحيد، توضيح المسائل، م 310.
- [4]. توضيح المسائل مراجع، م 300؛ وحيد، توضيح المسائل، م 306؛ نورى، توضيح المسائل، م 301 و دفتر: خامنه اى.
- [5]. العروة الوثقى، ج 1، شرائط الوضو، م 45.
- [6]. العروة الوثقى، ج 1، شرايط الوضو، م 45. (احكام وضو، غسل و تيمم-پرسمان).
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
س 123: کسی که همیشه در وضویش شک می‌کند، چگونه میتواند به مسجد برود و نماز بخواند و به قرائت قرآن کریم و زیارت معصومین(علیهم‌السلام) بپردازد؟
ج: شک در بقاى طهارت بعد از وضو اعتبار ندارد، و تا يقين به نقض وضو پيدا نکرده است مىتواند با آن نماز بخواند و قرآن قرائت کند و به زيارت برود.
س 105: مدت زمانی مسح پاهایم را از سر انگشتان انجام نمیدادم، بلکه فقط روی پا و مقداری از انگشتان را مسح میکردم؛ آیا این مسح صحیح بوده است؟ و در صورت عدم صحّت، نمازهایی را که خواندهام باید قضا کنم؟
ج: اگر مسح پا شامل سر انگشتان پا نباشد، وضو باطل و قضاى نمازهاى خوانده شده، واجب است. ولى اگر انسان شک داشته باشد که آيا هنگام مسح، از سر انگشتان پا مسح مىکرده است يا نه؟
در صورتى که مسأله را مى‌دانسته و احتمال مى‌دهد که از سر انگشتان مسح کرده باشد وضو و نمازهاى خوانده شده محکوم به صحّت هستند. اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبري .
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
حکم استفاده از رطوبت اعضاء برای اعاده مسح [شک در وضو ]
پرسش : چنانچه هنگام کشیدن مسح پا شک نماییم که رطویت به پوست رسیده یا غلبه داشته است، آیا می توان از رطوبت اعضای دیگر استفاده نمود و مسح را تکرار نمود؟
پاسخ : انجام این کار اشکالی ندارد.
شک به صحت وضو بعد از فراغت از وضو [شک در وضو ]
پرسش : اگر فردی بعد از اتمام وضو به صحت وضو شک کند تکلیف چیست؟
پاسخ : اگر بعد از فراغت وضو شک کند همه کارهاى وضو را انجام داده یا نه، یا شرایط در آن جمع بوده یا نه، اعتنا نکند، امّا اگر در حال وضو شک کند باید به جا آورد.
شک در بقای وضو [شک در وضو ]
پرسش : در صورتی که در بقای وضو شک حاصل شود تکلیف چیست؟
پاسخ : هرگاه انسان وضو داشته و شک کند باطل شده یا نه، بنامىگذارد که وضوى او باقى است و بعکس اگر کسى وضو نداشته، شک دارد وضو گرفته یا نه، بنا مىگذارد که وضو نگرفته است.
وظیفه ی کثیر الشک در وضو [شک در وضو ]
پرسش : کسی که زیاد به کارها و شرائط وضو شک می کند تکلیفش چیست
شاید این مطالب را هم بپسندید:
پاسخ : کسى که در کارهاى وضو یا شرایط آن مثل پاک بودن آب و وجود مانع بر اعضاى وضو، زیاد شک مى‌کند، باید اعتنا نکند و مطابق معمول مردم انجام دهد
شک در وضو پس از نماز [شک در وضو ]
پرسش : اگر بعد از نماز شک کند که وضو گرفته است یا نه تکلیفش چیست
پاسخ : هرگاه بعد از نماز شک کند وضو گرفته یا نه، نماز او صحیح است، ولى براى نمازهاى بعد باید وضو بگیرد.
شک در وضو بین نماز [شک در وضو ]
پرسش : اگر نمازگزار در بین نماز شک نماید که وضو گرفته یا نه، تکلیفش چیست
پاسخ : هرگاه در بین نماز شک کند که وضو گرفته یا نه، بنابر احتیاط واجب نماز را تمام کند و بعد از آن وضو بگیرد و اعاده نماید
شستن دوباره از محل شک [شک در وضو ]
پرسش : چنانچه هنگام وضو شک در عضوی نماید، باید وضو را از کجا شروع نماید؟
پاسخ : تمام وضو یک عمل است؛ به این معنا که تمام آن شک در محل است و نمی توان گفت از محل گذشته است، بنابراین باید از محل شک دوباره بشوید.
حکم عدم اعتنای کثیرالشک به شک در وضو [شک در وضو ]
پرسش : چنانچه فرد کثیرالشک هنگام وضو به شک خود اعتنا ننماید، وضو ی او چه حکمی دارد؟
پاسخ : چنانچه در دست چپ نباشد اشکالی ندارد و وضو صحیح است، اما در نماز اگر به شک خود اعتنا نکند نماز او اشکال دارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی
مسأله ۳۳۱. كسی كه شک دارد وضو گرفته یا نه، برای نماز و كارهایی كه نیاز به وضو دارد باید وضو بگیرد.
مسأله ۳۳۲. اگر در بین نماز شک كند كه وضو گرفته یا نه، بنابر احتیاط واجب نمی‌تواند به آن نماز اکتفا کند و باید وضو گرفته و نماز را دوباره بخواند و احتیاط مستحب است که نماز را رها نکند بلکه آن را تمام كند سپس به دستوری که ذکر شد رفتار نماید.
مسأله ۳۳۳. اگر بعد از نماز شک كند كه برای نماز وضو داشته یا بدون وضو نماز خوانده، نمازش صحیح است ولی باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد.
مسأله ۳۳۴. كسی كه می‌‌داند وضو گرفته و باطل کننده وضو هم انجام داده، مثلاً ادرار كرده، اگر نداند كدام زودتر انجام شده، برای کارهایی که وضو لازم دارد باید وضو بگیرد و اگر در بین نماز چنین یقین و شکّی برایش پیش آید، باید پس از وضو نماز را دوباره بخواند و بنابر احتیاط واجب نمی‌تواند به آن نماز اکتفاء نماید و امّا اگر بعد از نماز چنین یقین و شکّی حاصل شود، نمازی که خوانده صحیح است و برای نمازها و کارهای بعدی که وضو لازم دارد باید وضو بگیرد.
مسأله ۳۳۵. اگر شک كند عملی كه وضو را باطل میكند انجام داده یا نه، بنا میگذارد كه آن مبطل را انجام نداده و هنوز وضوی او باقی است ولی اگر بعد ادرار استبراء نكرده و وضو گرفته باشد و بعد از وضو رطوبتی از او بیرون آید كه نداند ادرار است یا چیز دیگر، وضوی او باطل میباشد که توضیح آن در فصل استبراء مسأله (84) گذشت.
مسأله ۳۳۶. اگر بعد از نماز بفهمد كه وضوی او باطل شده ولی شک كند كه قبل از نماز باطل شده یا بعد از نماز، نمازی كه خوانده صحیح است.
مسأله ۳۳۷. اگر بعد از وضو یا در بین آن یقین كند كه بعضی از جاها را نشُسته یا مسح نكرده است، چنانچه فاصله زیادی ایجاد شده و موالات به هم خورده و رطوبت جاهایی كه پیش از آن است به جهت طول مدّت خشک شده، باید دوباره وضو بگیرد و اگر خشک نشده یا به جهت گرمی هوا و مانند آن خشک شده، باید جاهایی را كه فراموش كرده و آنچه بعد از آن است را بشوید یا مسح كند.
مسأله ۳۳۸. اگر در بین وضو، در شستن یا مسح كردن قسمتی از اعضاء وضو شک كند در صورتی كه موالات به هم نخورده باید به شک خود اعتنا كند و پس از شستن یا مسح كردن عضو مشكوک، وضو را از همان جا ادامه دهد و اگر بعد از وضو در شستن یا مسح كردن قسمتی از اعضاء وضو شک كند در صورتی كه عرفاً از وضو خارج (فارغ) شده است به شک خود اعتنا نكند مثل اینكه از وضوخانه خارج شده یا مشغول به كار دیگری شده باشد.
مسأله ۳۳۹. كسی كه در كارهای وضو مثل كشیدن مسح سر یا شستن صورت یا دستها و شرایط وضو مثل پاک بودن آب و غصبی نبودن آن یا وجود مانع بر اعضای وضو زیاد شک میكند و كثیرالشّک است، باید به شک خود اعتنا نكند. همچنین است اگر مبتلا به وسواس باشد و ملاک در تشخیص كثیر الشک، عرف است[برای توضیح بیشتر به مسأله 1449 مراجعه نمایید] و این حكم در غسل و تیمّم نیز جاری است.
مسأله ۱۴۴۹. كثیر الشّک كسی است كه زیاد شک میكند؛ یعنی وقتی که حالِ او را با حالِ كسانی كه در وجود یا عدم وجودِ عوامل حواس پرتی همانند او هستند، مقایسه می‌‌کنیم، آن فرد بیشتر از معمول شک میكند.
ملاک در تشخیص کثیر الشّک، عرف میباشد و كثیر الشّک بودن، اختصاص به كسی كه زیاد شک كردن عادت او باشد، ندارد؛ بلكه كافی است كه فرد در معرض عادت به زیادی شک باشد و از نمونه‌های کثیر الشّک به عنوان مثال یک مورد ذکر می‌شود:
اگر شخص در حالات عادی، سه نماز پشت سر هم بر او نمیگذرد، مگر آنكه حداقلّ در یكی از آنها شک میكند و این حالت، دو مرتبه دیگر هم تکرار شود، در شک چهارم و بعد از آن، عرفاً عنوان كثیر الشّک بر این فرد صدق میكند و باید طبق احکام کثیر الشّک عمل نماید. به عنوان مثال، اگر فردی در بین سه نماز صبح و ظهر و عصر، تنها در نماز صبح شک كند و در سه نماز بعد از آن یعنی نماز مغرب و عشاء و صبحِ روز آینده، در نماز مغرب شک كند و در سه نماز ظهر و عصر و مغربِ روز آینده، در نماز ظهر شک كند، پس از آن اگر در نماز عشا یا نماز صبح یا ظهر روز بعد از آن شک كند، كثیر‌الشک محسوب می‌شود؛ بنابر این به شک خویش اعتنا نمی‌‌كند.
شایان ذکر است چنانچه كسی در یک نماز سه بار شک كند یا در سه نماز پشت سر هم، در هر نماز یک بار شک كند، این مقدار برای کثیر الشّک شدن کافی نیست؛ مگر اینكه این امر به اندازه‌‌ای ادامه پیدا كند و شک تكرار شود كه عرف او را كثیرالشّک محسوب نماید.
توجّه به این نکته نیز شایسته است که کثیر الشّک در مبحث وضو، غسل و تیمّم، همانند کثیر الشّک در مبحث نماز است؛ بنابر این اگر شخص، در حالات عادی، سه وضو بر او نمیگذرد، مگر آنکه در یکی از آنها شک می‌کند، مثلاً در مسح سر شک می‌کند که آن را انجام داده یا نه و این حالت، دو مرتبه دیگر هم تکرار شود، در شک چهارم و بعد از آن، عنوان کثیر الشّک بر این فرد صدق می‌کند و به احکام کثیر الشّک در وضو عمل می‌نماید؛ یعنی به شک خود اعتنا نکرده و بنا میگذارد که مسح سر را انجام داده است؛ امّا اگر بعداً معلوم شود که مسح سر را انجام نداده، وضویش باطل بوده ونماز واجبی را که با آن خوانده، باید در وقت دوباره خوانده و اگر وقت گذشته قضا نماید.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.
۴٩٣. دو مرتبه کشيدن مسح پا چه حکمى دارد؟
ج. در صورتى که به حد وسواس نرسد، اشکالى ندارد.
٨۵٨. اگر کسى در شستن وسواس پيدا کرد، حکمش چيست؟
ج. بايد به وسوسه‌اش اعتنا نکند.
۵۶۶. حکم شرعى کثير الشک در اصل وضو و ملاک وسواس عمومى و خصوصى را بيان فرماييد.
ج. کسى که در اصل وضو کثير الشک است، اگر به حدّ وسواس برسد بايد به آن اعتنا نکند و شک در اصل فعل، مثل شک در اعضاى وضو و اجزا است. شک در يک چيز، سه مرتبه پياپى، اوّلين حدّ وسواس خصوصى است که اين وسواس از مقدّمات وسواس عمومى مى‌باشد.
٨۵٩. آيا در غسل جنابت بايد وسواس به خرج داد که آب به همه جاى بدن رسيده است؟
ج. وسواس لازم نيست و ملاک در رسيدن آب، عرف متديّنين است.
۴٢٩. هنگام وضو اگر چند مرتبه دست بکشيم تا اطمينان پيدا کنيم که آب رسيده است، آيا اشکالى دارد؟
ج. خير اشکال ندارد تا وقتى که منجر به وسواس نشود.
١٩٢٧. کسى که در صحّت ذکرهاى نماز، وسواس دارد يا زياد شک مى‌کند و تکرار مى‌کند، آيا نمازش باطل مى‌شود؟
ج. تا اخلال به نظم واجب و موالات نشود، اشکال ندارد؛ ولى وسواس جايز نيست.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی بهجت.
سلام وقتتون بخیر
من وقتی سرمه می کشم (سرمه از روغن فندوق بادام و…..درست شده) سرمه یکم زیر چشمم پخش میشه همه سرمه ها اینطورین کلا پخش میشن … منم پاک میکنم و چن ساعت بعد میبینم دوباره پخش شده …این سرمه ای که پخش میشه رنگه؟ یا جرم؟ لازمه برای وضو مدام زیر چشمم رو پاک کنم ؟
همه جا کلی نوشتن لطفا شما دقیق جواب بدین خدا خیرتون بده
سلام علیکم
داخل چشم ملاک نیست.
بیرون از آن نباید جرم داشته باشد، و تشخیص موضوع با خود شماست.
وفقکم الله لکل الخیر
سلام و عرض ادب
من دیشب نماز حرز امام جواد رو خوندم بعد فردا اومدم وضو بگیرم برای نماز ظهر یهو شک کردم که دیشب اول دستم را شستم یا صورتم را نماز حرز باطل است
سلام علیکم
خیر، اشکالی ندارد.
وفقکم الله لکل الخیر
سلام من یه مدت طولانی که شک در باطل شدن وضو دارم و جزء کثیر الشک ها هستم ولی الان شنیده ام که افرادی که زیاد شک دارن در باطل شدن وضو اگر واقعا وضوی انها باطل شود نباید اعتنا کند ایا درست است
سلام علیکم
بله نباید به چنین شکی اعتنا کرد.
وفقکم الله لکل الخیر
با سلام.
بنده مقلد رهبر هستم و در جایی خوانده بودم که “اگر دست چپ را زیاد دست بکشیم، برای مسح مشکل پیش می آید.” آیا این مطلب صحیح است؟ زیرا من در این مورد دچار وسواس شده ام و دقیقا نمیدانم چه اندازه باید دست بکشم که برای مسح مشکلی پیش نیاید. با تشکر
سلام علیکم
رساندن آب به جاهايى كه بايد شسته شود، كافى است؛ هر چند با گرفتن زير شير آب باشد و دست كشيدن لازم نيست.
برای تعداد شستن دست ها اینجا کلیک کنید و بخوانید.
وفقکم الله لکل الخیر
سلام علیکم
استفاده کردم. متشکرم
سلام. من میدونم کثیر الشک در وضو یعنی در سه وضو پشت سرهم به صحت وضو شک کنی. من این طور نیستم ولی هر سه روز یه بار تو صحت وضو شک میکنم ایا من وسواسی هستم و نباید اعتنا کنم
سلام علیکم
ملاک در تشخیص کثیر الشّک، عرف میباشد. شخص وسواسی و اگر کثیر الشک هستید نباید به شک خود اعتنا کنید.
وفقکم الله لکل خیر
سلام وقتی کسی وضو گرفته و قبل از نماز شک کند که وضویش باطل شده یا نه چرا نباید به شک خود اعتنا کند?
سلام علیکم
بر اساس روایات و استصحاب و مسائل تخصصی فقهی است.
وفقکم الله لکل الخیر
سلام
موقع مسح سر کشیدن سر روی مو آیا باید حتما دست خیس باشد یا داشتن رطوبت مایل به کمی خیسی هم کافیست؟
من مثلا گاهی اوقات پیش میاد که آب سریع از بدنم بخار میشه و شک داشتم وضو هایی که با این حالت میگیرم درست هست یا خیر؟ اگر درست نیست نماز هایی که اینگونه خواندم چه…؟
بعد یه چیز جدیدی که خوندم اینه که موقع مسح پا باید اگر قطره آبی ریخته شده روی محل مسح خشک شود بعد مسح پا را کشید… من شده تا به حال که قطره آبی ریخته شده ولی این موضوع را نمی‌دانستم که اشکال وارد است و مسح پا را کشیدم … اینو میدونستم محل مسح سر و پا نباید خیس باشد ولی اینکه یک قطره آبی روی محل مسح هم ریخته باشه باید خشک بشود رو نمیدونستم…
سلام علیکم
نیاز به وسواس نیست.
دقت کنید، داشتن رطوبت مایل به خیسی هم کافی است.
در مسح پا اگر قطره آبی ریخته شده باشد و رطوبت دست بر آن غالب شود، مسح پا صحیح است.
وفقکم الله لکل الخیر
سلام شبتون بخیر من زیاد شک میکنم هم در نماز وهم در وضو جز کثیرالشک هستم هر روز شک میکنم مخصوصا وقتی ماه رمضان میشه ایا نباید به شک اعتنا کنم؟
لام علیکم
به شک در تمام زمانها اعتنا نکنید تا انشاالله درمان شوید.
وفقکم الله لکل الخیر