ستون آسمان در قرآن
فهرست این نوشتار:
قرآن و مغایرت با یافته های علم نجوم در توصیف آسمان و کراتی که در آن قرار دارند!
پرسش : در آیه دوم سوره رعد سخن از ستون هایی است که آسمان ها به وسیله آنها بر افراشته و نگه داشته شده اند تا بر زمین سقوط نکنند. این در حالی است که علم جدید می گوید آسمان مجموعه ای از سیارات و ستارگان می باشد که در فضا شناور هستند. آیا این آیه با علم تضاد ندارد؟
سوره رعد آیه 2:
اللّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لأَجَلٍ مُّسَمًّى يُدَبِّرُ الأَمْرَ يُفَصِّلُ الآيَاتِ لَعَلَّكُم بِلِقَاء رَبِّكُمْ تُوقِنُونَ
الله ، همان خداوندی است که آسمانها را بی هیچ ستونی که آن را ببینید، برافراشت سپس به عرش پرداخت و آفتاب و ماه را که هر یک تا زمانی معین در سیرند رام کرد کارها را می گرداند و آیات را بیان می کند، باشد که به دیدار پروردگارتان یقین کنید.
پاسخ اجمالی:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
با توجه به تعبیر «وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِی» در این آيه، منظور از آسمانها، کرات آسماني است که در آسمان شناورند، نه خود آسمان و در آن سخن از جريان خورشيد و ماه در مدت معين است. منظور از ستونهای نامرئی هم نیروی جاذبه بین اجرام آسمانی است كه آنها را به اين حال نگه داشته است. آيه 38 و 40 سوره يس نيز از جريان ماه و خورشيد بر مدار خود حرف مي زند بدون اينکه از هم سبقت بگيرند و اين به تناسب جاذبه اجرام آسماني بر مي گردد.
پاسخ تفصیلی:
در آیه2 سوره رعد می خوانیم: «اللَّهُ الَّذِی رَفَعَ السَّماواتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ کُلٌّ یَجْرِی لِاَجَلٍ مُسَمًّى یُدَبِّرُ الْاَمْرَ یُفَصِّلُ الْآیاتِ لَعَلَّکُمْ بِلِقاءِ رَبِّکُمْ تُوقِنُونَ»؛ (خدا همان کسى است که آسمان را -بدون ستونى که قابل رویت باشد- آفرید سپس بر عرش استیلا یافت [و زمام تدبیر جهان را بدست گرفت] و خورشید و ماه را مسخر ساخت که هر کدام تا زمان معینى حرکت دارند کارها را او تدبیر مى کند آیات را [براى شما] تشریح مى نماید تا به لقاى پروردگارتان یقین پیدا کنید).
برخی از کسانی که تلاش می کنند به هر قیمتی آیات قرآن را با علوم امروزی متضاد جلوه دهند، از تعبیر «بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها»؛ (بدون ستونى که قابل رویت باشد)، چنین برداشت کرده اند که از دیدگاه قرآن آسمان ها به وسیله ستون هایی نگه داشته شده تا بر زمین سقوط نکنند؛ این در حالی است که امروزه علم ثابت کرده که همه سیارات و ستارگان آسمانی در فضا شناورند و در مدار خود در حرکت هستند و چیزی به نام ستون بینشان وجود ندارد!
به نظر می رسد که آنان به تعبیرات دقیقی که در آیه فوق به کار رفته توجّه نکرده اند و انتظار دارند قرآن صدها سال پیش در جمع عرب های بادیه نشین با زبان امروز با آنها حرف بزند. گرچه اگر کسی بدون تعصب به آیات قرآن توجه کند به خوبی به مطابقت آنها با جدیدترین یافته های علمی و اعجاز قرآن پی خواهد برد.
در مورد آیه مورد بحث هم با کمی تامل در آن و با توجه به ادامه آیه که می فرماید: «سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ کُلٌّ یَجْرِی لِاَجَلٍ مُسَمًّى»؛ (خورشید و ماه را مسخر ساخت که هر کدام تا زمان معینى [در مدار خود شناور بوده و] حرکت دارند)، متوجه خواهیم شد که قرآن نیز به شناور بودن سیارات و ستارگان آسمانی در فضا و حفظ و تعادل بین آنها -که ناشی از وجود نیروهایی بین آنها در کنار نیروی گریز از مرکز می باشد- اشاره کرده است. منظور از ستون های نامرئی هم نیروی جاذبه بین اجرام آسمانی می باشد.
قرآن در آیه38 و 40 سوره یس نیز از حرکت و جریان ماه و خورشید بر مدار خود حرف می زند بدون اینکه از همدیگر سبقت بگیرند و این موضوع به قدرت و تناسب جاذبه اجرام آسمانی بر می گردد که همدیگر را با فاصله معینی از هم نگه می دارند؛ در آیه38 سورهیس می خوانیم: «وَ الشَّمْسُ تَجْرِى لِمُستَقَرٍ لَها ذلِکَ تَقْدِیْرُ الْعَزِیْزِ الْعَلِیْمِ»؛ (و خورشید که پیوسته به سوى قرارگاهش در حرکت است؛ این تقدیر خداوند توانا و داناست)، و درآیه40 این سورهآمده است: «لَا الشَّمْسُ یَنْبَغِى لَها اَنْ تُدْرِکَ الْقَمَرَ وَ لَا اللَّیْلُ سابِقُ النَّهارِ وَ کُلٌّ فى فَلَکٍ یَسْبَحُوْنَ»؛ (نه خورشید را سزاست که به ماه برسد، و نه شب بر روز پیشى مى گیرد، و هر یک در مسیر خود شناورند).
در این آیات به دو نکته مهم درباره خورشید اشاره شده است:
اوّلًا: خورشید پیوسته به سوى قرارگاهش در حرکت است (یا خورشید در قرارگاه خود در حرکت مى باشد) نه اینکه خورشید به دور زمین، آن هم نه خودش بلکه به دنبال فلک بلورینش در حرکت است.
ثانیاً: خورشید و ماه، هر کدام در مسیر خود شناورند.
جمله «کُلُّ فى فَلَکٍ یَسْبَحُونَ»؛ (هر یک [از خورشید و ماه] در مسیر [و مدار] خود شناوراند)، دقیقاً با آنچه علم امروز پرده از آن برداشته است هماهنگ مى باشد. همچنین حرکت به سوى «مُستَقَر»؛ (قرارگاه) نیز اشاره دیگرى به حرکتى است که خورشید به سویى از کهکشان دارد و بیان این مطلب به راستى معجزهاست. این آیات به روشنی تصریح دارند که آنچه باعث می شود خورشید و ماه و سایر اجرام آسمانی بدون آنکه به هم برخورد کنند در مسیر خود حرکت کنند، وجود نیروهای نامرئی است که بین آنها وجود دارد و قرآندر تعبیر بسیار دقیقی از آن به «بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها»؛ (بدون ستونى که قابل رویت باشد)، تعبیر کرده است.
از مجموع این آیات به خوبی استفاده می شود که نه تنها قرآنتضادی با علم ندارد، بلکه به طرز شگفت آوری به بسیاری از نکات علمی اشاره کرده است.(1)
پی نوشت:
(1). رک: پيام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1386 ه. ش، چاپ نهم، ص 165- 167 و قرآن و آخرين پيامبر، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1385 ه. ش، چاپ چهارم، ص 170.
