رشوه از دیدگاه اسلام
رشوه از دیدگاه اسلام
پرسش : دیدگاه اسلام در مورد رشوه خوارى چیست؟
پاسخ: یکى از بلاهاى بزرگى که از قدیم ترین زمان ها دامنگیر بشر شده و امروز با شدت بیشتر، ادامه دارد، بلاى رشوه خوارى است که یکى از بزرگترین موانع اجراى عدالت اجتماعى بوده و هست، و سبب مى شود: قوانین، که قاعدتاً باید حافظ منافع طبقات ضعیف باشد، به سود طبقات نیرومند که باید قانون آنها را محدود کند به کار بیفتد.
زیرا زورمندان و اقویا، همواره قادرند با نیروى خود، از منافع خویش دفاع کنند، و این ضعفا هستند که باید منافع و حقوق آنها در پناه قانون حفظ شود، بدیهى است: اگر باب رشوه گشوده شود، قوانین درست نتیجه معکوس خواهد داد، زیرا اقویا هستند که قدرت بر پرداختن رشوه دارند و در نتیجه قوانین، بازیچه تازه اى در دست آنها براى ادامه ظلم، ستم و تجاوز به حقوق ضعفا خواهد شد.
به همین دلیل، در هر اجتماعى، رشوه نفوذ کند، شیرازه زندگى آنها از هم مى پاشد و ظلم، فساد، بى عدالتى و تبعیض در همه سازمان هاى آنها نفوذ مى کند و از قانون عدالت جز نامى باقى نخواهد ماند، لذا در اسلاممساله رشوه خوارى با شدت هر چه تمام تر، مورد تقبیح قرار گرفته، محکوم شده و یکى از گناهان کبیرهمحسوب مى شود.
ولى قابل توجه این است که: زشتى رشوه سبب مى شود این هدف شوم در لابلاى عبارات و عناوین فریبنده دیگر انجام گیرد و رشوه خوار و رشوه دهنده از نام هایى مانند: هدیه، تعارف، حق و حساب، حق الزحمه و انعام استفاده کنند، اما روشن است: این تغییر نام ها به هیچ وجه تغییرى در ماهیت آن نمى دهد و در هر صورت، پولى که از این طریق گرفته مى شود حرامو نامشروع است.
در «نهج البلاغه» در داستان هدیه آوردن «اشعث بن قیس» مى خوانیم: او براى پیروزى بر طرف دعواى خود در محکمه عدل على(علیه السلام) متوسل به رشوه شد و شبانه ظرفى پر از حلواى لذیذ به در خانه على(علیه السلام) آورد و نام آن را هدیه گذاشت على(علیه السلام) بر آشفت و فرمود:
«هَبِلَتْکَ الْهَبُولُ اَ عَنْ دِینِ اللّهِ اَتَیْتَنِی لِتَخْدَعَنِی؟… وَ اللَّهِ لَوْ اُعْطِیتُ الاَقالِیْمَ السَّبْعَهَ بِما تَحْتَ اَفْلاکِها عَلى اَنْ اَعْصِیَ اللّهَ فِی نَمْلَه اَسْلُبُها جُلْبَ شَعِیرَه ما فَعَلْتُهُ وَ اِنَّ دُنْیاکُمْ عِنْدِی لاَ َهْوَنُ مِنْ وَرَقَه فِی فَمِ جَرادَه تَقْضَمُها ما لِعَلِیّ وَ لِنَعِیم یَفْنى وَ لَذَّه لا تَبْقى»؛ (سوگواران بر عزایت اشک بریزند، آیا با این عنوان آمده اى که مرا فریب دهى و از آیین حق باز دارى؟… به خداسوگند اگر هفت اقلیم را با آنچه در زیر آسمان هاى آنها است به من دهند که پوست جوى را از دهان مورچه اى به ظلم بگیرم هرگز نخواهم کرد، دنیاى شما از برگ جویده اى در دهان ملخى براى من کم ارزش تر است على(علیه السلام) را با نعمت هاى فانى و لذت هاى زودگذر چه کار؟…). (1)
اسلام رشوه را در هر شکل و قیافه اى محکوم کرده است، در تاریخ زندگى پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: به او خبردادند: یکى از فرماندارانش رشوه اى در شکل هدیه پذیرفته، حضرت بر آشفت و به او فرمود: «کَیْفَ تَاْخُذُ ما لَیْسَ لَکَ بِحَقٍّ»؛ (چرا آنچه حق تو نیست مى گیرى؟!)
او در پاسخ با معذرت خواهى گفت: «لَقَدْ کانَتْ هَدِیَّهً یا رَسُولَ اللّهِ»؛ (آنچه گرفتم هدیه بود اى پیامبر خدا!)
پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود:
«اَ رَایْتَ لَوْ قَعَدَ اَحَدُکُمْ فِى دارِهِ وَ لَمْ نُوَلِّهِ عَمَلاً اَ کانَ النّاسُ یَهْدُونَهُ شَیْیاً»؛ (اگر شما در خانه بنشینید و از طرف من فرماندار محلى نباشید آیا مردم به شما هدیه اى مى دهند؟)
سپس دستور داد: هدیه را گرفتند و در بیت المال قرار دادند و وى را از کار برکنار کرد. (2)
اسلام حتى براى این که قاضى گرفتار رشوه هاى مخفى و ناپیدا نشود، دستور مى دهد: قاضى نباید شخصاً به بازار برود مبادا تخفیف قیمت ها به طور ناخودآگاه روى قاضى اثر بگذارد و در قضاوت، جانبدارىِ تخفیف دهنده را بکند، چه خوب است مسلمانان از کتاب آسمانى خود الهام بگیرند و همه چیز خود را در پاى بت رشوه خوارى قربانى نکنند!.
مساله رشوه در اسلام به قدرى مهم است که امام صادق(علیه السلام) درباره آن مى فرماید: «وَ اَمَّا الرِّشا فِی الْحُکْمِ فَهُوَ الْکُفْرُ بِاللّهِ الْعَظِیمِ»؛ (اما رشوه در قضاوت، کفر به خداوند بزرگ است). (3)
و در حدیث معروفى که از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نقل شده چنین مى خوانیم: «لَعَنَ اللّهُ الرّاشِیَ وَ الْمُرْتَشِیَ وَ الْماشِیَ بَیْنَهُم»؛ (خداوند گیرنده و دهنده رشوه و آن کس که واسطه میان آن دو است را از رحمت خود دور گرداند). (4)، (5)
پی نوشت:
- (1). «نهج البلاغه»، خطبه 224؛ «بحار الانوار»، جلد 41، صفحه 162، حديث 57، و جلد 72، صفحه 359، حديث 76؛ «امالى شيخ صدوق»، صفحه 622، با اندكى تفاوت (انتشارات كتابخانه اسلامية).
- (2). «الامام على» عليه السلام، جلد 1، صفحات 155- 156.
- (3). «وسائل الشيعه»، جلد 12، حديث 2، باب 5 از ابواب ما يُكْتَسَبُ بِهِ (جلد 17، صفحه 92، احاديث 22057 و 22058، و صفحات 94، 95 و 96، چاپ آل البيت)؛ «كافى»، جلد 5، صفحه 126، حديث 1، و صفحه 127، حديث 3 (دار الكتب الاسلامية)؛ «بحار الانوار»، جلد 100، صفحات 43، 52 و 53، و جلد 101، صفحات 273 و 274.
- (4). «بحار الانوار»، جلد 101، صفحه 274، احاديث 9 و 11، باب الرِّشا فِى الحُكْمِ وَ أَنواعِهِ؛ «مستدرك الوسائل»، جلد 17، صفحه 355، حديث 21565 (چاپ آل البيت)؛ «جامع الأخبار»، صفحه 156 (انتشارات رضى).
- (5). گرد آوري از کتاب: تفسیر نمونه، آيت الله العظمي مکارم شيرازي، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهل و هفتم، ج 2، ص 15.
رشوه و رابطه، در قیامت
پرسش : آیا هنگام محاسبه اعمال در قیامت، رشوه و رابطه جایگاهى دارد؟
پاسخ:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
مى دانیم، ماهیت روز قیامت، همان دریافت نتیجه ها و رسیدن به عکس العمل ها و بازتاب هاى اعمال است، و به این ترتیب، در آنجا کسى نمى تواند براى نجات از عذاب فدیه اى دهد. و حتى اگر فرضاً تمام اموال و ثروت هاى روى زمین در اختیار او باشد و آن را انفاق کند تا ذره اى از کیفر اعمالش، کم بشود ممکن نیست؛ چرا که «دار عمل» که سراى دنیا است، پرونده اش در هم پیچیده شده است و آنجا «دار حساب» است. همچنین پیوند دوستى مادى با هر کس، و به هر صورت، نمى تواند در آنجا رهایى بخش باشد.
و به تعبیر ساده، مردم در زندگى این دنیا براى نجات از چنگال مجازات ها غالباً، یا متوسّل به پول مى شوند، و یا به پارتى، یعنى از طریق «رشوه ها» و «رابطه ها» براى خنثى کردن مجازات ها دست به کار مى شوند.
اگر تصور کنند که در آنجا نیز چنین برنامه هایى امکان پذیر است، دلیل بر بى خبرى و نهایت نادانى آنها است.
و امّا مساله «شفاعت» به هیچ وجه مفهوم مادى در آن نیست، بلکه با توجه به آیات صریحى که در این زمینه وارد شده است، تنها در سایه پیوندهاى معنوى و یک شایستگى که به خاطر بعضى از اعمال خیر به دست آمده، مى باشد. (1)
پی نوشت:
(1). گرد آوري از کتاب: تفسیر نمونه، آيت الله العظمي مکارم شيرازي، دار الکتب الإسلامیه، چاپ سی و یکم، ج 10، ص 404.
حضرت آيت الله بهجت
رشوه خوارى بزرگ ترين جنايت اجتماعى ملت ها
جدّ پهلوى زير چوب ناصر الدّين شاه از بين رفت، و پدر رضا خان را به تهران آوردند و خود او را در مازندران گذاشتند.
رشوه خوارى جنايت بزرگى نسبت به ملّت و به نسل هاى بعد مى باشد و در عوض پاداشش هم خيلى بزرگ است!
چنان كه رضا خان ايران را به انگليس فروخت و در عوض شاه ايران شد. و در تركيه و حجاز نيز اين گونه عمل كردند.
به خدا پناه مى بريم از ضعف ايمان، خصوصا از رحم نكردن به اَعْقاب و نسل هاى آينده!
با اين كه مى دانيم نظام مذهبى حق است، با گرفتن رشوه ها و اشاعه ى اكاذيب و اتّهامات براى براندازى آن تلاش مى كنيم، تا پست و مقام ديگران نصيب ما گردد!
هدانا برگرفته از سایت آیت الله بهجت.
چیزی را که اجاره کرده آسیب ببیند
کلید:رشوه از دیدگاه اسلامرشوه از دیدگاه اسلام رشوه از دیدگاه اسلام رشوه از دیدگاه اسلام رشوه از دیدگاه اسلام رشوه از دیدگاه اسلام رشوه از دیدگاه اسلام رشوه از دیدگاه اسلام رشوه از دیدگاه اسلام رشوه از دیدگاه اسلامرشوه از دیدگاه اسلام رشوه از دیدگاه اسلام
