مقصود از «توسّل» در این جا، وسیله قرار دادن انسانهاى شایسته و صالح، در پیشگاه خدا و طلب چیزى از خدا به خاطر آنان است که مورد سفارش قرآن و روایات اسلامى قرار گرفته است (بخشنده نعمتها خداست و آن بزرگواران در پیشگاه او شفاعت مى کنند). قرآن کریم مى فرماید: «(یا أیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَابْتَغُوا إلَیْهِ الْوَسیلَةَ); اى کسانى که ایمان آورده اید، پرهیزکارى پیشه کنید و وسیله اى براى تقرّب به خدا انتخاب نمایید».(1) البتّه وسیله تقرّب به خدا، امور گوناگونى است – همان گونه که در روایات تصریح شده است – که از جمله آنها، شفاعت پیامبران و امامان و بندگان صالح نزد خداوند مى باشد. قرآن کریم به طور روشن به رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى گوید: «اگر گنه کاران به محضرت آیند و از خدا طلب آمرزش نمایند و تو نیز براى آنها طلب عفو کنى، مشمول رحمت و عفو خدا خواهند شد».(2) در روایات فراوانى از طریق شیعه و سنّى، مسأله توسّل به پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) و اهل بیت(علیهم السلام) مطرح شده و مورد سفارش قرار گرفته است و آنها که منکر توسّل هستند به خاطر کمى اطّلاعات و یا بى اطّلاعى آنها از آیات قرآن و روایات اسلامى است.(3) مرحوم «علاّمه مجلسى» فرموده است که در برخى از کتابهاى معتبر آمده است که جناب «شیخ صدوق» این دعاى توسّل را از ائمّه(علیهم السلام)روایت کرده و گفته است: «این دعا را براى هر حاجتى که خواندم به زودى به اجابت رسید».(4)بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِبه نام خداوند بخشنده مهرباناَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ وَاَتَوَجَّهُ اِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ نَبِىِّ الرَّحْمَةِ، مُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ،خدایا از تو مى خواهم و بسویت رو کنم بوسیله پیامبرت پیامبر رحمت محمّد صلى الله علیه و آلهیا اَبَا الْقاسِمِ یا رَسُولَ اللهِ، یا اِمامَ الرَّحْمَةِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى اباالقاسم اى رسول خدا اى پیشواى رحمت اى آقاى ما و سرور مااِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو به درگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خویش قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَ اللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللهِ،اى آبرومند در نزد خدا براى ما نزد خدا شفاعت کنیا اَبَا الْحَسَنِ یا اَمیرَالْمُؤْمِنینَ، یا عَلِىَّ بْنَ اَبیطالِب، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى اباالحسن اى امیرمؤمنان اى على بن ابى طالب اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ما و سرور ما،اِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو به درگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خویش قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَاللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ،اى آبرومند نزد خدا شفاعت کن براى ما نزد خدایا فاطِمَةُ الزَّهْرآءُ یا بِنْتَ مُحَمَّد، یا قُرَّةَ عَیْنِ الرَّسُولِ، یا سَیِّدَتَنا وَمَوْلاتَنا،اى فاطمه زهرا اى دختر محمّد اى نور چشم پیغمبر اى بانوى ما و سرور مااِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکِ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکِ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو به درگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خویش قرار دادیمیا وَجیهَةً عِنْدَاللهِ، اِشْفَعى لَنا عِنْدَاللهِ،اى آبرومند پیش خدا شفاعت کن براى ما نزد خدایا اَبا مُحَمَّد یا حَسَنَ بْنَ عَلِىٍّ، اَیُّهَا الْمُجْتَبى یَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى ابا محمّد اى حسن بن على اى برگزیده اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ما و سرور ما،اِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو به درگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خود قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَاللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ،اى آبرومند نزد خدا شفاعت کن براى ما پیش خدایا اَباعَبْدِاللهِ یاحُسَیْنَ بْنَ عَلِىٍّ، اَیُّهَا الشَّهیدُ یَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى ابا عبدالله اى حسین بن على اى شهید (راه حق) اى فرزند رسول خدا اى حجت بر خلق اى آقا و سرور ما،اِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو به درگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خود قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَاللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ،اى آبرومند نزد خدا براى ما پیش خدا شفاعت کنیا اَبَاالْحَسَنِ یا عَلِىَّ بْنَ الْحُسَیْنِ،یا زَیْنَ الْعابِدینَ یَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ،یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى ابا الحسن اى على بن الحسین اى زیور پرستش کنندگان اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقا و سرور ما،اِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما روآوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو بدرگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خود قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَاللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ،اى آبرومند نزد خدا شفاعت کن براى ما پیش خدایا اَبا جَعْفَر یا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىٍّ، اَیُّهَا الْباقِرُ یَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى اباجعفر اى محمّد بن على اى شکافنده علوم اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقا و سرور ما،اِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو به درگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خویش قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَاللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ،اى آبرومند نزد خدا شفاعت کن براى ما پیش خدایا اَبا عَبْدِ اللهِ یا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّد، اَیُّهَا الصّادِقُ یَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى اباعبدالله اى جعفر بن محمّد اى (امام) صادق اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ما و سرور مااِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو به درگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خویش قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَ اللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ،اى آبرومند پیش خدا شفاعت کن براى ما نزد خدایا اَبَا الْحَسَنِ یا مُوسَى بْنَ جَعْفَر، اَیُّهَا الْکاظِمُ یَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى ابا الحسن اى موسى بن جعفر اى کاظم اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ما و سرور ما،اِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو بدرگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خویش قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَاللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ،اى آبرومند نزد خدا شفاعت کن براى ما پیش خدایا اَبَاالْحَسَنِ یا عَلِىَّ بْنَ مُوسى، اَیُّهَا الرِّضا یَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى اباالحسن اى على بن موسى اى (حضرت) رضا اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقا و سرور ما،اِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله توبه درگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خویش قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَ اللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللهِ،اى آبرومند نزد خدا شفاعت کن براى ما پیش خدایا اَبا جَعْفَر یا مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىٍّ، اَیُّهَا التَّقِىُّ الْجَوادُ یَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى ابا جعفر اى محمّد بن على اى حضرت تقى جواد اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقا و سرور مااِنّا تَوَجَّهْنا وَ اسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو بدرگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خویش قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَاللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ،اى آبرومند نزد خدا شفاعت کن براى مایا اَبَا الْحَسَنِ یا عَلِىَّ بْنَ مُحَمَّد، اَیُّهَا الْهادِى النَّقِىُّ یَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،نزد خدا اى ابا الحسن اى على بن محمّد اى حضرت هادى نقى اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ما و سرور ما،اِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو بدرگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خویش قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَاللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَاللهِ،اى آبرومند نزد خدا شفاعت کن براى ما نزد خدایا اَبا مُحَمَّد یا حَسَنَ بْنَ عَلِىٍّ، اَیُّهَا الزَّکِىُّ الْعَسْکَرِىُّ یَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى ابا محمّد اى حسن بن على اى زکى عسکرى اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقاى ماو سرور مااِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَ تَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو بدرگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خویش قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَ اللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللهِ،اى آبرومند نزد خدا شفاعت کن براى ما نزد خدایا وَصِىَّ الْحَسَنِ وَالْخَلَفَ الْحُجَّةَ، اَیُّهَا الْقآئِمُ الْمُنْتَظَرُ الْمَهْدِىُّ، یَا بْنَ رَسُولِ اللهِ، یا حُجَّةَ اللهِ عَلى خَلْقِهِ، یا سَیِّدَنا وَمَوْلینا،اى وصى امام حسن عسکرى و یادگار شایسته و حجت اى امام قائم منتظر مهدى اى فرزند رسول خدا اى حجت خدا بر خلق اى آقا و سرور مااِنّا تَوَجَّهْنا وَاسْتَشْفَعْنا وَتَوَسَّلْنا بِکَ اِلَى اللهِ، وَقَدَّمْناکَ بَیْنَ یَدَىْ حاجاتِنا،ما رو آوردیم و شفیع گرفتیم و توسل جستیم بوسیله تو بدرگاه خدا و تو را پیش روى حاجتهاى خویش قرار دادیمیا وَجیهاً عِنْدَ اللهِ، اِشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللهِ *اى آبرومند نزد خدا شفاعت کن براى ما پیش خداسپس حاجت خود را بخواهد که ان شاءالله تعالى برآورده مى شود.در روایت دیگرى(5) آمده است که بعد از این بگوید:یا سادَتى وَمَوالِىَّ، اِنّى تَوَجَّهْتُ بِکُمْ اَئِمَّتى وَعُدَّتى لِیَوْمِ فَقْرى وَحاجَتى اِلَى اللهِ،اى آقایان من و سرورانم من رو آوردم بوسیله شما پیشوایان و ذخیرگانم در روز ندارى و نیازمندى بدرگاه خداوَ تَوَسَّلْتُ بِکُمْ اِلَى اللهِ، وَاسْتَشْفَعْتُ بِکُمْ اِلَى اللهِ،و توسل جستم بوسیله شما به درگاه خدا و شفاعت جویى کردم بوسیله شما به درگاه خدافَاشْفَعُوا لى عِنْدَاللهِ،وَاسْتَنْقِذُونى مِنْ ذُنُوبى عِنْدَاللهِ،پس شفاعت کنید براى من در پیشگاه خداو از او بخواهید مرا از گناهانم نجات دهدفَاِنَّکُمْ وَسیلَتى اِلَى اللهِ، وَبِحُبِّکُمْ وَبِقُرْبِکُمْ اَرْجُو نَجاةً مِنَ اللهِ،زیرا شمایید وسیله من به درگاه خدا و بوسیله دوستى و قرب به شما امیدنجات از خدا دارمفَکُونُوا عِنْدَاللهِ رَجآئى، یا سادَتى یا اَوْلِیآءَ اللهِ، صَلَّى اللهُ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ،پس شما هم مایه امید من به درگاه خدا باشید اى آقایان من اى اولیاى خدا درود خدا بر همگى ایشانوَلَعَنَ اللهُ اَعْدآءَ اللهِ ظالِمیهِمْ مِنَ الاَْوَّلینَ وَالاْخِرینَ، امینَ رَبَّ الْعالَمینَ.و خدا ستم کنندگان به ایشان را که دشمنان خدا هستند از رحمت خویش دور کند چه آنها که گذشته اند و چه آنها که پس از این آیند آمین رب العالمین.
