خمس ماشین و موتور سیکلت
فهرست این نوشتار:
خمس وسيله نقليه
پرسش 87 . آيا به ماشينِ سوارى، خمس تعلق مى گيرد؟ و موتور سيكلت و دوچرخه چطور؟
همه مراجع: اگر وسيله كسب نباشد و مورد نياز و در شأن شخص و خانواده اش باشد، خمس ندارد.
تبصره. فرض مسأله جايى است كه وسايل نقليه را از درآمد همان سال تهيه كرده باشد.
پرسش 88 . وسيله نقليه (مانند ماشين سوارى و وانت) كه از درآمد تهيه شده، گاهى براى استفاده شخصى و گاهى براى باربرى و اجرت و كسب و كار است، آيا خمس دارد؟
همه مراجع: به آن مقدار از وسيله كه با آن كار مى كند، خمس تعلق مى گيرد و به مقدارى كه جهت نياز شخصى مورد استفاده قرار مى گيرد و با موقعيت او تناسب دارد، خمس تعلق نمى گيرد.[2]
تبصره 1. در توضيح پاسخ ياد شده، گفتنى است: اگر وسيله مزبور به عنوان مثال سه ميليون تومان ارزش دارد و شخص در مدت سال به طور ميانگين، شش ماه با آن كار مى كند و شش ماه ديگر را به نيازهاى شخصى اش اختصاص مى دهد؛ سر سال خمسى بايد نسبت به نصف ارزش ماشين، خمس آن را بدهد (سيصد هزار تومان).
تبصره 2. اگر وسيله نقليه را براى نياز زندگى خود و خانواده تهيه نموده و گاه به طور اتفاق با آن كارى كند، مشمول خمس قرار نمى گيرد.
پرسش 89 . با حقوق كارمندى، ماشين سوارى تهيه كرده ام تا با آن كار كنم و از سودش، زندگى ام را اداره كنم؛ زيرا حقوق كارمندى براى اين منظور كافى نيست. آيا به اين ماشين خمس تعلق مى گيرد؟
آيات عظام امام، سيستانى، فاضل و مكارم: سرمايه خمس دارد؛ مگر اينكه با پرداخت خمس آن ـ هر چند به صورت اقساط ـ نتواند با بقيه آن، زندگى خود را اداره كند.[3]
آيات عظام بهجت، تبريزى و نورى: آن مقدار از سرمايه (ماشين) كه اداره زندگى به آن بستگى دارد، خمس ندارد، ولى به مقدار بيش از آن خمس تعلق مى گيرد.[4]
آيات عظام خامنه اى، صافى و وحيد: سرمايه خمس دارد و چنانچه نمى تواند با پرداخت خمس آن، امرار معاش كند، مى تواند با حاكم شرع دستگردان نمايد.[5]
تبصره. البته به سود حاصل از كار كردن با ماشين، خمس تعلق مى گيرد.
- [1]. العروة الوثقى، ج 2، م 61؛ خامنه اى، اجوبة، س 923.
- [2]فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 711؛ نورى، استفتائات، ج 2، س 339؛ دفتر: سيستانى، خامنه اى، امام، مكارم، بهجت، تبريزى و صافى.
- [3]. العروة الوثقى، ج 2، م 59؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 708 و 765؛ مكارم، استفتائات، ج 2، س 543؛ سيستانى، المسائل المنتخبه، م 588 .
- [4]. نورى، استفتائات، ج 1، س 271؛ تبريزى، التعليقه على منهاج الصالحين، م 32 و استفتائات، س 948؛ بهجت، توضيح المسائل، م 1401.
- [5]. صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 647 و 656؛ دفتر: خامنه اى، صافى و وحيد.(احكام خمس،پرسمان).
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
س154: شخصی برای آسایش و رفع نیازهای خانوادهاش اقدام به خرید ماشینی با مال غیر مخمّس و سودی که در وسط سال به دست آمده، نموده است، آیا پرداخت خمس آن بر او واجب است؟ در صورتی که ماشین را برای انجام امور مربوط به کارش خریده باشد، چه حکمی دارد؟
ج) ماشين اگر برای انجام امور مربوط به کار و کسب او باشد، حکم ابزار کار را در وجوب خمس دارد، ولی اگر برای رفع نيازهای زندگی و جزء احتياجات مناسب با شأن عرفی او باشد، خمس ندارد. البته اگر بر پول خريد آن سال خمسی گذشته، خمس پرداخت شود.
س167: اگر وسائل و چیزهای مورد نیاز زندگی مانند ماشین، موتور، فرش که خمس آن داده نشده است، فروخته شود، آیا پس از فروش باید خمس آنها فوراً پرداخت شود؟
ج) وسايل ذکر شده اگر جزو احتياجات زندگی بوده و از درآمد بين سال آن را تهيه کرده است، و در سال بعد به فروش رفته است پول فروش آن خمس ندارد، ولی اگر وسايل را با پولی که سال بر آن گذشته بدون ادای خمس تهيه کرده، بايد خمس پول خريد آنها را بدهد، هرچند آن وسايل را نفروشد و اگر حساب سال نداشته و نمی‌داند که به هنگام صرف پول در خريد مايحتاج، آيا سال خمسی بر آن گذشته يا نه، در مورد پول خريد آنها بايد با يکی از نمايندگان ما مصالحه نمايد.
س168: چند سال پیش ماشینی خریدم که در حال حاضر فروش آن به چندین برابر قیمت ممکن است، با توجه به اینکه پول خرید آن، مخمّس نبوده است، و در صورت فروش و گرفتن قیمت فعلی آن، میخواهم خانهای برای سکونت بخرم، آیا به مجرد دریافت پول، همه آن خمس دارد یا فقط به پولی که با آن ماشین را خریدهام، خمس تعلّق میگیرد و مقدار باقی‌مانده که همان مقدار افزایش قیمت ماشین است، جزء درآمد سال فروش ماشین محسوب می‌شود که اگر تا پایان سال فروش در مخارج زندگی مصرف نشود، خمس به آن تعلّق میگیرد؟
ج) اگر ماشين جزء مؤونه شما باشد و آن را از درآمد بين سال جهت استفاده شخصی زندگی خريده باشيد، پول فروش آن خمس ندارد. ولی اگر ماشين را برای کار کردن خريدهايد، خمس مالی که برای خريد آن صرف کردهايد، واجب است، البته در مورد تنزّل ارزش پول احوط مصالحه با حاکم شرع است و ترقّی قيمت ربح سال فروش محسوب می‌شود.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
س50: كسی با زحمت و تلاش، بعد از سال‌ها، كامیونی فراهم كرده كه با آن كار می‌كند و نتوانسته خمس آن را پرداخت نماید. الآن كه اقساط و بدهی ماشین تمام شده به‌دلیل این‌كه مدل ماشین پایین آمده و قوانین جاری او را مجبور به تعویض ماشین و خرید ماشین مدل بالاتر می‌كند، كه آن هم به نوبه‌‌ی خود هزینه‌ای را طلب می‌نماید، مجبور است برای مدت دیگری اقساط وام جدید را بپردازد، با توجه به این‌كه درآمد ماشین جوابگوی هزینه زندگی، پرداخت اقساط و پرداخت خمس نیست، تكلیف او در مورد پرداخت بدهی‌اش چیست؟
ج) اگر قيمت ماشين به مقداری باشد كه در صورت پرداخت خمس آن، درآمد كسب با باقی‌مانده پول فروش آن، وافی به هزينه زندگی او نباشد، خمس ندارد. اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبری.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
خمس خودرو [منافع کسب و کار ]
پرسش :آیا طبق مساله 1493 رساله می توان گفت که خودرو همانند سرمایه ای است که از منافع آن استفاده می شود لذا خودرو در هنگام فروش خمس دارد ولیکن شخصی که دلال خودرو است با توجه به این که ماشین را برای افزایش قیمت می خرد و می فروشد پس باید خمس اصل خودرو را نیز سر سال خمسی اش پرداخت کند؟
پاسخ :اگر خودرو وسیله کسب و کار نباشد و مورد نیاز و در شان او و خانواده اش باشد، خمس ندارد؛ بنابراین کسانی که خودرو را برای نیازشان می خرند خمس ندارد ولی آنها که دلال هستند و یا به عنوان سرمایه کار می خرند مشمول خمس است و اگر در زحمت باشند خمس آن را به ذمه بگیرند هر وقت توانستند بپردازند.
خمس مبلغ واریزی ثبت نام خودرو [منافع کسب و کار ]
پرسش :پولی که جهت ثبت نام خودرو واریز شده است چنانچه سال خمسی فرا رسیده و هنوز ماشین را تحویل نداده اند خمس دارد؟
پاسخ :اگر به عنوان پیش خرید به حساب ریخته شود و برای استفاده شخصی (نه کسب درآمد) ثبت نام نموده اید و به آن نیاز دارید، مبلغ واریز شده مشمول خمس نیست. ولى چنانچه به صورت ودیعه باشد خمس دارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی .
- خمس وسايل داماد
- خمس پس انداز ازدواج
- آیا پول فروش وسایل منزل خمس دارد
- خمس وسایلی که استفاده نشده است
- خمس وسیله ای که به آن نیاز نداریم
کلید: خمس ماشین و موتور سیکلت خمس ماشین و موتور سیکلت خمس ماشین و موتور سیکلت خمس ماشین و موتور سیکلت پیک خمس ماشین آژانس و موتور سیکلت خمس ماشین و موتور سیکلت خمس ماشین و موتور سیکلت خمس ماشین و موتور سیکلتخمس ماشین و موتور سیکلت خمس ماشین و موتور سیکلت خمس ماشین و موتور سیکلت خمس ماشین و موتور سیکلت اتومبيل و وسايل نقليّه آیا خانه و ماشین خمس دارد آیا خمس ماشین سواری واجب است؟
