تفاوت عذاب دنیا و آخرت
درجهنم اتش هست اما آتش ها و مارها و ساير توصيفاتى كه براى جهنم و يا نعمت هاى بهشتى نقل مى شود نه از نوع دنيوى هستند و نه فقط براى تقريب به ذهن مى باشند بلكه:
1 آتش دوزخ و نعمت هاى بهشتى چيزى جز باطن و روح عمل انسان نيست در واقع تجسم يافته كردار و باورهاى انسان است. نه اين كه يك آتش و بهشت پيش ساخته اى وجود داشته باشد و ما در آنجا سكونت بگزينيم، بلكه دوزخ و بهشت آن روى سكه عمل انسان است و عين اوست.
2 اگرچه عذاب دوزخ و نعمت هاى بهشتى جسمانى و مادى هستند، اما اين بدين معنا نيست كه شدت درد و لذت ها آن ها به اندازه همين آتش و خوشى دنيائى است، خير. آتش دوزخ گر چه گرم و سوزان است، ولى شدت حرارت و سوزش آن بسيار زياد است. در روايات داريم كه آتش اين دنيايى همان آتش دوزخ است كه هفتاد مرتبه سرد شده و به اين صورت در آمده است. لذت هاى اخروى نيز قابل مقايسه با لذت هاى دنيوى نيست، بلكه بسيار شديدتر و لذت بخش تر است. خداوند در قرآن كريم مى فرمايد: « و الآخره خير و ابقى(1) جهان آخرت نيكو تر و پايدارتر است». يعنى نعمت ها و عذاب هاى اخروى از دو جهت با نعمت ها و عذاب دنيوى، متفاوت است:
1 از جهت كيفيت: آخرت نيكوترين و شديدترين نعمت ها و عذاب ها را دارد.
2 از جهت كميت: عذاب و لذت اين دنيايى زودگذر و به لحاظ زمانى محدود و موقت است، ولى عذاب و لذت اخروى پايدارتر مى باشد.
حضرت امام (ه) در كتاب شريف چهل حديث مىنويسند: «بين سوزش عذاب آخرت و دنيا از چند جهت تفاوت هست:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(1) از آتش دنيا فقط بدن مىسوزد ولى آتش آخرت روح و دل را هم مى سوزاند و اين فوق العاده عظيم و فوق تصور است التى تطّلع على الافئده
(2) آتش دنيا خالص نيست و تا با اكسيژن تركيب نشود نمىسوزد ولى آتش آخرت خالص است و سوزش فوقالعاده دارد
(3) در اين دنيا ادراكات ضعيف است، ولى در آخرت همه چيز به كمال نهايى خود رسيده و ادراك آدمى قوى است و از همين رو سوزش افزونترى احساس مىكند
(4) در اين دنيا پس از رسيدن سوزش به استخوان احساس سوزش كم مىشود، ولى در جهنم خداوند مجددا گوشت تازه مىروياند و از تخفيف عذاب جلوگيرى مىكند».
همچنين در ص 23 كتاب ياد شده روايتى را از كتاب «علم اليقين» صدوق نقل نمودهاند كه ترجمه آن چنين است: «روزى در حالى كه رسولخدا (ص) نشسته بود، جبرئيل امين به خدمتش آمد در صورتى كه افسرده و محزون و رنگش متغير بود. پيغمبر (ص) فرمودند: اى جبرئيل چرا تو را افسرده و محزون مىبينم؟ گفت چرا چنين نباشم در صورتى كه امروز گذاشته شد دمهاى جهنم. پيغمبر خدا (ص) فرمود: چه چيز است (دمهاى جهنم) عرض كرد: هماناخداى تعالى امر فرمود به آتش، برافروخته شد هزار سال تا سرخ شد. بعد از آن امر فرمود به آن افروخته شد هزار سال تا سفيد گرديد. پس از آن امر فرمود به آن، افروخته شد هزار سال تا سياه شد و آن سياه و تاريك است. پس اگر يك حلقه از زنجيرى كه بلندى آن هفتاد ذراع است گذاشته شود بر دنيا، هر آينه آب مىشود دنيا از حرارت آن. و اگر قطرهاى از «زقوم» و «ضريع» آن بچكد در آبهاى اهل دنيا، همه مىميرند از گند آن. پس رسول خدا (ص) گريهكرد و جبرئيل نيز گريان شد. پس خداى تعالى به سوى آنها فرشته [اى] را فرستاد عرض كرد: خداى شما سلام مىرساند به شما و مىفرمايد: من ايمن كردم شما دو تن را از اينكه گناهى كنيد كه عذاب كنم شما را به واسطه آن.
ب) گناهان و اعمال نيك با هم حساب مىشوند و برخى از اعمال نيك موجب از بين رفتن اثر برخى از اعمال بد مىشود و بالعكس. از طرفى كسانى كه شرايط شفاعت را داشته باشند مورد تخفيف قرار مىگيرند. بنابراين عذاب در صورت غلبه بدىها و عدم استحقاق شفاعت است.
(1) (سوره اعلى، آيه 17)
پرسمان
